“Η συμβολή του Μιχάλη Χαραλαμπίδη στην προώθηση και αναγνώριση της 19η Μαίου ως Ημέρας Μνήμης της Γενοκτονίας των Ποντίων από το Ελληνικό Κοινοβούλιο”. Ομιλία του Θ. Παπαδόπουλου στο ESLIGGEN της Στουτγκάρδης.

“ΔΩΔΕΚΑΠΟΛΙΣ”

Σύλλογοι Ποντίων Βάδης Βυρτεμβέργης

Κυρίες και Κύριοι, Φίλες και Φίλοι,

Κατά αρχάς θέλω να ευχαριστήσω τους Συλλόγους Ποντίων Βάδης Βυρτεμβέργης για την τιμή που μου κάνανε να είμαι ο κεντρικός ομιλητής της σημερινής εκδήλωσης που είναι πολύ φορτισμένη συναισθηματικά και όχι μόνον μετά την πολύ μεγάλη απώλεια του Μιχάλη Χαραλαμπίδη.

Το ερώτημα που τίθεται, καλοπροαίρετα βέβαια είναι, μπορεί να αναπληρωθεί το κενό που δημιουργήθηκε με τον θάνατο του Μιχάλη. Η απάντηση είναι ΟΧΙ.

1η ΕΝΟΤΗΤΑ

Λίγα λόγια για την:

ΜΝΗΜΗ ΜΙΧΑΛΗ ΧΑΡΑΛΑΜΠΙΔΗ

Την Τετάρτη 27 Μαρτίου 2024 έφυγε από τη ζωή ένας μεγάλος Έλληνας, ο σύντροφος και συναγωνιστής μας Μιχάλης Χαραλαμπίδης.

Ο Μιχάλης με τις ιδεολογικοπολιτικές του επεξεργασίες, μας πλούτισε με πολλά αναλυτικά εργαλεία. Τον αντιιμπεριαλισμό, τον περιφερειακό διεθνισμό, το εθνικό ζήτημα και την άρρηκτη σχέση του με το κοινωνικό, την θεωρία της εξάρτησης και πως αυτή βρίσκει εφαρμογή στην ελληνική πραγματικότητα. Μας γνώρισε τον Σαμίρ Αμίν, τον Πωλ Σουήζη, τον Πωλ Μπάραν, τον Αντρέ Γκούντερ Φρανκ, αλλά και τους Έλληνες, τον Κωνσταντίνο Καραβίδα, τον Κώστα Βεργόπουλο, τον Σπυρίδωνα Βρυώνη, τον Περικλή Ροδάκη, τον Νικόλαο Σβορώνο, τον Νίκο Ψυρούκη και άλλους πολλούς.

Μέσα από τη δική του κρυστάλλινη ματιά αντικρίσαμε και γνωρίσαμε τη ρατσιστική φύση του κεμαλοϊσλαμιστικού τουρκικού κράτους. Το νέο Ανατολικό Ζήτημα. Το τουρκικό πρόβλημα. Αυτός μας έκανε φίλους με τους ιστορικούς λαούς της Μικράς Ασίας. Τους Αρμένιους, τους Ασσύριους, τους Κούρδους. Τους Κύπριους αδερφούς μας. Μέχρι την τελευταία στιγμή οργάνωνε διεθνή εκστρατεία για την απελευθέρωση του πατέρα της Δημοκρατίας στη Μικρά Ασία, του Αμπντουλάχ Οτσαλάν. Έγραφε ο Μιχάλης:

«Για να κατέχεται η Ελλάδα από τους Έλληνες ειρηνικά και με όποιο κοινωνικό σύστημα αυτοί επιλέγουν, πρέπει η Ανατολική Μεσόγειος να ανήκει στους Λαούς της. Σε αυτούς τους Λαούς που η διαδρομή, η προσφορά τους στην Ιστορία και τον ανθρώπινο πολιτισμό άρχισε πριν από αυτή των ευρωπαϊκών λαών».

Η αναγνώριση και διεθνοποίηση της Ποντιακής Γενοκτονίας είναι αποκλειστικά δικό του έργο. Αν δεν υπήρχε ο Μιχάλης, οι πόντιοι θα ήταν γνωστοί μόνο μέσα από τους πολιτιστικούς συλλόγους και τα ρατσιστικά ανέκδοτα του Αθηναϊσμού.

Το Σχέδιο του για μια Ανεξάρτητη, Πολυκεντρική Ελλάδα, στόχευε στην ενσωμάτωση των Ελληνικών Περιφερειών στο ελλαδικό κράτος. Δικό του έργο είναι η Εγνατία και η Ιόνια Οδός. Αγωνίστηκε για τον Ελληνικό Σιδηρόδρομο. Όταν προσπαθούσε να ενώσει τους Έλληνες, κάποιοι ¨εκσυγχρονιστές¨ ένωναν τη Δάφνη με τα Σεπόλια.

Δική του ήταν η πρόταση νόμου για «Ίδρυση της Ρωμανίας ως νέας πόλης στη Θράκη», που ψηφίστηκε με συντριπτική πλειοψηφία από το Ελληνικό Κοινοβούλιο. Την απόφαση αυτή κατάργησε ένας μικροσκοπικός ένοικος του Μαξίμου. Αυτός που εν ονόματι του δήθεν ¨εκσυγχρονισμού¨ μας προέτρεπε να κόψουμε τις ελιές.

Με την ιστορική του παρέμβαση στο τέταρτο συνέδριο του ΠΑ.ΣΟ.Κ μίλησε για την περιφερειακή ανασυγκρότηση του κράτους, για την κοινωνικο-οικονομική ενσωμάτωση κέντρου-περιφέρειας και προέβλεψε ότι αν δεν γίνουν αυτά η Ελλάδα θα γίνει βιλαέτι της Τουρκίας, ή ένα γερμανικό κρατίδιο (Land). Μέσω αυτής της ομιλίας και της ευρείας μετάδοσης της από το διαδίκτυο τον γνώρισε η Ελληνική νεολαία. Όταν η κομματική γραφειοκρατία μετέτρεψε το ΠΑ.ΣΟ.Κ σε κόμμα-κράτος, ίδρυσε τη Δημοκρατική Περιφερειακή Ένωση (ΔΗ.Π.Ε). Η διακήρυξή της ΔΗ.Π.Ε είναι το δεύτερο σημαντικό πολιτικό κείμενο της μεταπολίτευσης, μετά τη διακήρυξη της 3ης Σεπτέμβρη του ΠΑ.ΣΟ.Κ. Όσοι συμμετείχαμε σ΄ εκείνο το εγχείρημα, γνωρίσαμε την αυθαιρεσία, τη βία, τους εκβιασμούς του κομματικού κράτους. Οι περισσότεροι δεν άντεξαν και επέστρεψαν στα κομματικά μαντριά, ανταλλάσοντας αυτή τους τη στάση με μια βουλευτική έδρα, ή με μια ανώτερη κρατική θέση. Αυτός όμως συνέχισε τη δικιά του ανηφορική πορεία και έτσι βγήκε από αυτό τον ιστορικό κύκλο πολιτικά και ηθικά δικαιωμένος.

Είχε πλήρη επίγνωση της κρίσης της πολιτικής. Της δολοφονίας της όπως την αποκαλούσε.

Πίστευε όμως στην αναγέννησή της. Γνώριζε ότι τα πολιτικά κινήματα είναι έκφραση των μορφωτικών κινημάτων, των προγραμμάτων, των ιδεών. Διεκήρυττε ότι η πολιτική είναι καταρχήν Λόγος, Εκκλησία του Δήμου, Αγορά. Είναι Μνήμη, Σχέδιο, Όραμα. Δεν μπορείς να ασκείς πολιτική αν αγνοείς την ύπαιθρο, τις πόλεις, το εργοστάσιο, το πανεπιστήμιο, τους τόπους και τις περιφέρειες.

Η ανάκτηση της περιφερειακής μας ταυτότητας ήταν γι΄αυτόν σημαντικό πολιτικό και αναπτυξιακό εργαλείο. Μέσα από την Μακεδονικότητα, την Ελληνικότητα, την Οικουμενικότητα προέκυψε και η πρότασή του για την ονομασία των Σκοπίων σε «Δημοκρατία της Κεντρικής Βαλκανικής», ενάντια στην επαίσχυντη συμφωνία των Πρεσπών που υπέγραψε ο εθνομηδενιστικός ΣΥ.ΡΙΖ.Α και εφαρμόζει κατά γράμμα η νεοφιλελεύθερη Ν.Δ.

Η επίμονη στάση του στην αρχή του ασυμβίβαστου μεταξύ κομματικής και κρατικής θέσης, φανέρωνε τα ιδανικά, τις αξίες και τις προσδοκίες της Αλλαγής. Δεν την διακήρυξε μόνο – αλλά την τήρησε πριν το ΠΑ.ΣΟ.Κ, ένας εκλογικός, συντεχνιακός μηχανισμός γίνει εξουσία – μέχρι την αποχώρησή του. Έδινε το παράδειγμα με την προσωπική του στάση.

Ήταν ο Μιχάλης ενάντια στο πολιτικό κόμμα; Αντίθετα, έγραψε εγκώμιο γι΄αυτό. Ζωγράφισε με τα πιο ζωντανά, τα πιο όμορφα χρώματα την εικόνα του. Ένα κόμμα μαζών, δημοκρατικό, συμμετοχικό, με αμφίδρομη και αλληλοτροφοδοτούμενη σχέση ανάμεσα στη βάση και την ηγεσία του. Ένας οργανισμός που πέρα από την πολιτική του δράση, θα λειτουργούσε και μορφωτικά – διαπαιδαγωγητικά για τα μέλη και τα στελέχη του. Ένα κόμμα σχολείο. Αυτό ήταν το ΠΑ.ΣΟ.Κ της καρδιάς μας και όχι το πολιτικό έκτρωμα της κομματικής γραφειοκρατίας, το Κ.Κ.Κ.Κ.Α.Σ.Ο.Ρ – 2ΑΦΜ.

Ο Μιχάλης μετέφερε τον Ελληνισμό στα πέρατα της οικουμένης. Στην Αμερική, στον Καναδά, στη Γερμανία, στη Ρωσία, στον Εύξεινο Πόντο, στην Κύπρο, στην Μεγάλη Ελλάδα. Ήταν ένας κοσμοπολίτης Έλληνας. Η ευγενική του μορφή, αυτή του ήθους και της αξιοπρέπειας, δεν υπάρχει πια. Άφησε όμως μια σημαντική παρακαταθήκη. Την «Δωδεκάβιβλο» που αποτελεί ένα τεράστιο μορφωτικό, προγραμματικό κεφάλαιο. Μια μορφωτική και πολιτική πρόσοδο ιδεών. Η νέα γενιά είναι τυχερή που διαθέτει ένα τέτοιο εργαλείο, σχεδιασμένο για να τροφοδοτεί το μέλλον και όχι να την καθηλώνει στην παρακμή του παρελθόντος. Με το έργο του αυτό περνάει στη χορεία των ΑΘΑΝΑΤΩΝ.

2η ΕΝΟΤΗΤΑ

Ας επικεντρωθούμε όμως πιο αναλυτικά και πολιτικά στην σημερινή ημέρα, 19η Μαίου Ημέρα Μνήμης της Γενοκτονίας του Ποντιακού Ελληνισμού.

Όλοι μας γνωρίζουμε ότι αν δεν ήταν ο Μιχάλης σήμερα δεν θα είχαμε την 19η Μαίου και θα βρισκόμασταν αντιμέτωποι με την εξαφάνιση μας ιστορικά και πολιτισμικά. Ο Μιχάλης μερίμνησε όμως να μην συμβεί αυτό. Βλέπετε από μόνα τους το τραγούδι και ο χορός δεν μπορούσαν να κρατήσουν την συνέχεια της ύπαρξης μας. Δεν είναι τυχαίο και αυτό αποτυπώνεται πολύ χαρακτηριστικά στο βιβλίο “Το Ποντιακό Ζήτημα Σήμερα Αγώνας και Νίκες σε Δύο Μέτωπα” όπου ο Μιχάλης μας περιγράφει πολύ αναλυτικά το περιβάλλον σιωπής, λήθης, υποβάθμισης, συγκάλυψης των γεγονότων, των αδικημάτων, των εγκλημάτων που διαπράχθηκαν εις βάρος μας.

Δεν είναι τυχαίο που το Ελλαδικό κράτος είχε αποδεχθεί μία σχέση υφισταμένου από την νέα Τουρκική νοοτροπία και αντίληψη και τους νέους Σουλτάνος.

Μας στέρησε το δικαίωμα στην ιστορική μνήμη. Είναι πολύ χαρακτηριστική η αναφορά του Μιχάλη ότι η ιστορία του Ελληνισμού περιορίζεται μέχρι τον Ισθμό – το αυλάκι…

Αυτό όλο μας μας οδήγησε να γίνουμε ένας λαός της Διασποράς και να περιοριστούμε στο χορό, το τραγούδι, την μουσική και την λαογραφία ως τις μόνες εκδηλώσεις έκφρασης της σύγχρονης ύπαρξης μας. Αν ο Ποντιακός χώρος είχε μπει στην σφαίρα της λήθης, της παραγραφής και της ύπνωσης αυτό θα σήμαινε και την μετάβαση μας σε εκείνη την κατηγορία των λαών που σταδιακά αποχωρούν από την ιστορία και τους συναντάς μόνον στα Μουσεία και σε τουριστικούς οδηγούς αν βέβαια υπάρχουν…

Έτσι προέκυψαν και τα ιστορικά διλήμματα για το τι πρέπει να κάνουμε για να συνεχίσουμε να υπάρχουμε.

Σε αυτή την νέα πραγματικότητα – αφετηρία ο Μιχάλης μας δείχνει τον δρόμο της αλήθειας, της απελευθέρωσης και της ανασυγκρότησης. Υψώνει το τείχος ενάντια στην λήθη προτάσσοντας το ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΣΤΗΝ ΜΝΗΜΗ.

Μέσα σε αυτό το περιβάλλον ο Ποντιακός Ελληνισμός έπρεπε να διαμορφώσει ένα νέο όραμα και νέους στόχους. Ένας λαός χωρίς ελπίδες, στόχους και σχέδιο είναι καταδικασμένος αργά ή γρήγορα να εξαφανισθεί.

Και ερχόμαστε πλέον στο 1994 όπου το Ελληνικό Κοινοβούλιο λαμβάνει μία Ιστορική απόφαση. Καθιερώνει την 19η Μαίου ως ΗΜΕΡΑ ΜΝΗΜΗΣ.

Η ιστορική αυτή απαίτηση των Ποντίων έχει πάρα πολλά μηνύματα και σε πολλά επίπεδα. Ξεκινώντας από τον Ελλαδικό χώρο, την Τουρκία, την Ευρώπη και όλον τον Κόσμο.

Στην προσπάθεια που ακολουθεί η Ποντιακή Διασπορά έπρεπε να είχε αναλάβει τον ρόλο της εμπροσθοφυλακής στην προσπάθεια Διεθνοποίησης του Ποντιακού Ζητήματος.

Συνοψίζοντας και κλείνοντας και την 2η ενότητα μπορούμε να πούμε ότι μπήκαμε σε μία νέα πραγματικότητα με άλλους όρους και πολλές και μεγάλες προκλήσεις. Μία δοκιμασία θα έλεγα που μέτρησε και μετρά ακόμη και σήμερα τις αντοχές μας, την δυναμική μας, και την σοβαρότητα μας σε αυτό που ο Μιχάλης αριστοτεχνικά οικοδόμησε πάνω σε ένα περιβάλλον Διανοητικό, Μορφωτικό, Κοινωνικό, Ανθρωπιστικό και Αγωνιστικό.

Αν με ρωτάτε αν σταθήκαμε στο ύψος των περιστάσεων και των απαιτήσεων, η απάντηση μου είναι ΟΧΙ.

3η ΕΝΟΤΗΤΑ.

ΡΩΜΑΝΙΑ ΜΙΑ ΝΕΑ ΠΟΛΗ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗ – ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ

Και εδώ έχουμε μία ιστορική απόφαση του Ελληνικού Κοινοβουλίου το 1997. Τρία χρόνια μετά την καθιέρωση της 19ης Μαίου ως Ημέρα Μνήμης.

Είναι πολύ σημαντικά και σας τα μεταφέρω τι έλεγε ο Μιχάλης για την ΡΩΜΑΝΙΑ αφού βέβαια σας θυμίσω ότι την δημιουργία της Πόλης την ακύρωσε ένας πολύ μικρός άνθρωπος. Ο Κ. Σημίτης…

Από τα μέσα της δεκαετίας του ’80 ήταν φανερό ότι οι απόγονοι του Προμηθέα στον Καύκασο, οι Πόντιοι, βρίσκονταν κοντά στην νέα έξοδο προς τη νέα τους Οδύσσεια. Οι διωγμοί οι εκτοπίσεις προς την Κεντρική Ασία της σταλινικής περιόδου δημιούργησαν συνθήκες ψυχικής, ηθικής ανασφάλειας και τάσεις φυγής προς την Ελλάδα. Tο επερχόμενο τέλος του διπολισμού, του διαχωρισμού του κόσμου σε συνασπισμούς και η δυνατότητα επανα επικοινωνίας με την Ελλάδα αύξανε αυτές τις τάσεις.

Η ιδέα, λοιπόν, της δημιουργίας μιας πόλης ανάμεσα στην αρχαία ελληνική πόλη Μαρώνεια και την αρχαία Μεσημβρία, εκεί όπου η θρακική γη συναντά το θρακικό Πέλαγος, γεννήθηκε μέσα από αυτές τις ανατροπές και τις κινήσεις που προκαλούσαν.

Οι λόγοι όμως ίδρυσης της πόλης δεν αποτελούσαν μόνον μια απάντηση στο αίτημα της αποκατάστασης των νέων Ποντίων προσφύγων -η πόλη ως φιλόξενη Ιθάκη- αλλά είχαν μεγαλύτερο βάθος.

Η ιδέα όμως της πόλης δεν ερχόταν μόνο από την ιστορία, τις μνήμες, την ανάγκη της ταυτότητας. Είχε ένα ρόλο, μια δυναμική προέκταση προς το μέλλον.

Όταν πριν δέκα χρόνια μιλήσαμε για την πόλη, ένας κύκλος ανθρώπων που βρίσκονται στην εξουσία αλλά και την κοινωνία και θα μπορούσαμε να ονομάσουμε οι «Δενμποριστές» -δεν μπορείτε – οι «Δενγινετιστές» – δεν γίνεται – είπαν ότι είναι ουτοπία. Δεχθήκαμε πραγματικά ότι ήταν ουτοπία, γιατί οι Πόντιοι δεν είχαν τόπο -ού τόπος- και έψαχναν να τον βρουν. Αυτόν τον τόπο βρήκαν στους πρόποδες του Ίσμαρου και τις ακτές του θρακικού Πελάγους όπου σύμφωνα με την μυθολογία ο Οδυσσέας συνάντησε τον κύκλωπα Πολύφημο.

Αυτά όλα έχουν ειπωθεί από τον Μιχάλη τον Δεκέμβριο του 1996.

Τώρα και ωσάν επίλογο έχω να σας προτείνω το εξής.

Να αναλάβετε εσείς την νέα πρωτοβουλία και να φέρεται στο προσκήνιο την εκ νέου δημιουργία της Πόλης. Της ΡΩΜΑΝΙΑΣ. Εξ άλλου το Λεύκωμα που είχε εκδοθεί ήταν σε συνεργασία με την Αρχιτεκτονική Σχολή του Πανεπιστημίου της Στουτγκάρδης που στήριζε την δημιουργία της Πόλης Ρωμανίας.

Και ολοκληρώνω με αυτό που είπε ο Μιχάλης στο τελευταίο του ταξίδι στην Βαθειά Ελλάδα, την Καλαβρία. Έτσι την αποκαλούσε.

Η γλώσσα είναι φως. Όταν πρόκειται για την Ελληνική είναι το φως της Οικουμένης. Η δολοφονία της είναι έγκλημα ενάντια στην ανθρωπότητα.

Σας ευχαριστώ θερμά

Θεόφιλος Παπαδόπουλος

Δημοσιογράφος

Esslingen, Μάιος 24