ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ (ΜΕΡΟΣ Β΄, 10)
(α΄ μέρος)
Μπορεί η σύγχρονη κοινότητα να σίγησε πια, οι μαρτυρίες του παρελθόντος της όμως, που στην περιοχή του οικιστικού ιστού της κοινότητας ανάγεται στην ύστερη εποχή χαλκού (1600 π.Χ. περίπου), δεν παύουν να μας εκπλήσσουν καθημερινά.
Τα ευρήματα διαγράφουν το προφίλ μιας εκτεταμένης και σημαντικής πόλης της αρχαίας επαρχίας Εορδαίας, με επίκεντρο τη θέση Κάστρο Μαυροπηγής.
Ο οικισμός ανήκει στην κατηγορία των κλασικών και ελληνιστικών οικισμών που συνδυάζουν κάτω και άνω πόλη, ενώ οι πενιχρές κατά την δεκαετία του 1980 ενδείξεις σύνδεσής του με διοικητικό κέντρο της περιοχής σταδιακά πολλαπλασιάζονται.
ΚΑΤΑ ΤΟ 2021 οι μεγάλες σωστικές ανασκαφές που διενεργήθηκαν σε αγροτεμάχια αλλά και εντός του κατεδαφισμένου οικισμού της Μαυροπηγής, κατά μήκος των μετώπων εξόρυξης του λιγνιτωρυχείου, έφεραν στο φως πολλά και σημαντικά ευρήματα,.
Τα σημεία ανασκαφής του 2021 εντοπίζονται δεξιά και κατά μήκος ενός ρέματος, εκατέρωθεν του οποίου και εντός του οικιστικού ιστού της Μαυροπηγής, διερευνήθηκαν τα τέσσερα τελευταία χρόνια (2018-2021) 13 μικρές οικιστικές θέσεις των ελληνιστικών, κλασικών, πιθανόν και των αρχαϊκών χρόνων, και 7 νεκροταφεία. Στην ίδια περιοχή, την ίδια χρονική περίοδο, διερευνήθηκαν 10 μικρές οικιστικές εγκαταστάσεις και 3 νεκροταφεία της ύστερης εποχής χαλκού – πρώιμης εποχής σιδήρου, καθώς και 4 οικισμοί και 6 νεκροταφεία της υστερορωμαϊκής – πρώιμης βυζαντινής περιόδου.
ΣΥΝΟΛΙΚΑ, στην περιοχή της Μαυροπηγής, σε υψόμετρο γύρω στα 700 μ., από το 2005, που ανάγεται η έρευνα στην περιοχή, μέχρι σήμερα εντοπίστηκαν και ανασκάφηκαν:
• 20 περίπου οικιστικές θέσεις των ελληνιστικών χρόνων (ίσως και κλασικών, αλλά και αρχαϊκών, όπως μαρτυρούν τα ευρήματα των νεκροταφείων), οι οποίες αντιστοιχούν κυρίως σε μεμονωμένες αγροικίες και σε μία τουλάχιστον περίπτωση σε μικρό οικισμό, και
• 15 νεκροταφεία ή συστάδες τάφων των ίδιων περιόδων.
Σημειώνουμε επίσης την ύπαρξη τριών νεολιθικών οικισμών και μεγάλο αριθμό θέσεων της ύστερης εποχής του χαλκού, της πρώιμης εποχής σιδήρου, αλλά και των ρωμαϊκών, βυζαντινών και μεταβυζαντινών χρόνων.
ΤΟ ΣΥΝΟΛΟ ΤΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ καθιστά το ημιορεινό τοπίο της Μαυροπηγής μια περιοχή ιδιαίτερα ευνοϊκή για κατοίκηση, τουλάχιστον από την ύστερη εποχή του χαλκού και μετά, και μια περιοχή ιδιαίτερου αρχαιολογικού ενδιαφέροντος, σήμερα.
ΤΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΑΝΑΣΚΑΦΩΝ ΤΟΥ 2021 μαρτυρούν πρώιμη οργάνωση του αρχαίου οικισμού (στα κλασικά ίσως και στα αρχαϊκά χρόνια), πρώιμη ανάπτυξη γραπτού λόγου (μέσα στον 5ο αι. π.Χ.), τοπική παραγωγή κεραμικής (κατά τους ελληνιστικούς χρόνους), ύπαρξη ιερών (κλασικών και ελληνιστικών χρόνων) και λατρεία των αρχαίων ελληνικών θεών (μαρτυρούνται μέχρι σήμερα ο Απόλλωνας και η Αφροδίτη), επαφές και εμπορικές σχέσεις με όλο τον αρχαίο ελληνικό κόσμο, καθώς και υψηλό βιοτικό και οικονομικό επίπεδο των κατοίκων.
(Σημ.: Την επόμενη Παρασκευή, στο β΄ μέρος της Μαυροπηγής θα αναφερθούμε αναλυτικότερα στα ευρήματα του 2021 που ανακοινώθηκαν στο ΑΕΜΘ 34, στις 11-3-2022)
Βιβλιογραφία:
Α. Χονδρογιάννη-Μετόκη, «Π.Ε. Κοζάνης 1995-2017: Εικοσιτρία χρόνια αρχαιολογικής έρευνας στο πλαίσιο των Μεγάλων Δημοσίων Έργων», Πρακτικά Συνεδρίου Αρχαιολογικές έρευνες και μεγάλα Δημόσια Έργα, 8-9 Δεκεμβρίου 2017 (υπό δημοσίευση).
Α. Χονδρογιάννη-Μετόκη, «Κίτρινη Λίμνη 2016-2017: Τα ανασκαφικά δεδομένα από την περιοχή των λιγνιτωρυχείων της ΔΕΗ», ΑΕΜΘ 31, 2017 (υπό δημοσίευση).
Α. Χονδρογιάννη-Μετόκη, «Λιγνιτωρυχεία ΔΕΗ: Η ανασκαφική έρευνα κατά τα έτη 2018-2020», ΑΕΜΘ 33, 2020 (υπό δημοσίευση).
Α. Χονδρογιάννη-Μετόκη, Β. Λαϊνά, Α. Κατσαβέλη και Μ. Γιωτάκης, «Λιγνιτωρυχείο Μαυροπηγής 2021. Νεκροταφεία και οικισμοί από την πρώιμη εποχή σιδήρου μέχρι και τους μεταβυζαντινούς χρόνους: ηχηρές παρελθοντικές μαρτυρίες σε μια σύγχρονη σιωπηρή κοινότητα», ΑΕΜΘ 34, 2021 (ανακοίνωση 11-3-22, υπό δημοσίευση).
Αυτή η ιστοσελίδα χρησιμοποιεί cookies για να βελτιώσει την εμπειρία σας. Θα υποθέσουμε ότι είστε εντάξει με αυτό, αλλά μπορείτε να εξαιρεθείτε αν το επιθυμείτε. ΑποδοχήΔιαβάστε περισσότερα
