Δημοκρατίες και υγειονομικές κρίσεις. Η επίκληση της δημόσιας υγείας για την άσκηση λογοκρισίας είναι ισοδύναμη με το πρόσχημα περί εθνικής ασφάλειας των δικτατορικών καθεστώτων.

Ακόμα χειρότερα οι κυβερνήσεις ελέγχονται επειδή ενισχύουν, αντί να αποτρέπουν, τις διχαστικές τάσεις ανάμεσα σε κοινωνικές ομάδες και αναγάγουν την ατομική ευθύνη σε κριτήριο ευνομίας, αντί να αναπροσδιορίσουν την έννοια του κράτους πρόνοιας και των συστημάτων υγείας.

Η έλλειψη κουλτούρας πρόληψης και υγιεινής είναι ανεπάρκεια, που βαραίνει πρωτίστως τις προτεραιότητες της πολιτικής και των φορέων της.

Η επιστήμη, αντί να θριαμβολογεί για την διάθεση του εμβολίου, θα πρέπει να αναρωτηθεί γιατί δεν έχει καταφέρει να πείσει μετά από τόσους αιώνες την κοινωνία για την αξία της, κυρίως έχοντας αποκοπεί από αυτή και έχοντας επιτρέψει τη δημιουργία νέων ελίτ γνώσης, αλλά και γιατί πιάστηκε απροετοίμαστη μετά από αναρίθμητες επιδημίες και πανδημίες να προσφέρει έστω μια βεβαιότητα στον τομέα της πρόληψης. Η ενίσχυση της ποιότητας ζωής είναι αυτό που προφυλάσσει από ιούς και βακτήρια και όχι οι επιστημονικοί πομφολυγισμοί και οι διαπληκτισμοί των ειδικών

Οι διαπιστώσεις παραμένουν αμείλικτες

Η συνωμοσιολογία κυριαρχεί όσο οι δημοκρατίες δεν είναι διαφανείς και ο λόγος των πολιτών περιορίζεται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (και αυτό ακόμα υπό αίρεση)

Η επιστήμη πρέπει να επανασυνδεθεί με την κοινωνία και να αποδεχτεί πως τα ευρήματα της δεν αποτελούν αξιώματα. Η εποχή του μεσαίωνα με επιστημονικά πλέον ιερατεία και θέσφατα δεν μπορεί να επιστρέψει.

Η σύμπραξη πολιτικής και επιστήμης οφείλει να υπόκειται σε εξαντλητικούς ελέγχους από τους συνταγματικούς θεσμούς και τα δημοκρατικά αποθεμάτα αλλιώς καθίσταται αυταρχική και επικίνδυνη.

Ο στιγματισμός των πολιτών έχει επεκταθεί σε εξορκισμό ολόκληρων περιοχών και χωρών, γεγονός που αποτελεί όνειδος για τους πολιτικούς και τα ΜΜΕ.

Στο μέλλον θα υπάρξουν κρίσεις, οι οποίες δεν θα θεραπεύονται με ένα απλό εμβόλιο. Οι κοινωνίες πρέπει να προετοιμαστούν ενισχύοντας το κοινωνικό κεφάλαιο και καθιστώντας την επιστημονική γνώση προσπελάσιμη σε όλους.

Εναλλακτικές ερμηνείες του κόσμου και πηγές γνώσης πάντα θα υπάρχουν και θα διαφοροποιούνται από την επίσης πεπερασμένη μεθοδολογία του ορθού λόγου.

Οι παλινωδίες σχετικά με τα συμπεράσματα για τις ιδιότητες της ασθένειας, τα διφορούμενα επιδημιολογικά στατιστικά και η παράδοξη διαφοροποιημένη επίδραση της σε όσους ασθένησαν, αυξάνουν την αμφιβολία και κατά συνέπεια την ένταση και την αμφισβήτηση. Οι επιστήμονες αντί να καθησυχάζουν με λιτό και επεξηγηματικό λόγο, εξαγριώνουν με τις πολυσημίες τους. Όταν δε τα λόγια τους τα παραποιούν μεροληπτικοί δημοσιογράφοι, η παρουσίαση των επιστημονικών συμπερασμάτων προσομοιάζει με προπαγανδιστική προβοκάτσια.

Τα υγειονομικά διαβατήρια και άλλες αμφιλεγόμενες ψηφιακές ταυτοποιήσεις είναι η πραγμάτωση των ονειρώξεων κάθε ολοκληρωτισμού και η ιδεοληψία της ευγονικής, που ακόμα και πιο καχύποπτα καθεστώτα δεν τόλμησαν να εφαρμόσουν.

Η αδράνεια των πολιτών, οι αγκυλώσεις πολιτικών παρατάξεων σε αναχρονιστική και ξύλινη ορολογία, η εσωτερικότητα των νέων δίνουν πρόσφορο έδαφος στην σιωπηρή αποδοχή κάθε ελεγκτικού μηχανισμού.

Η εκκλησία πρέπει να ξανασκεφτεί τη χρησιμότητα των ισοβίων υπέργηρων ιεραρχών, που έχοντας απολέσει το νοητικό τους σφρίγος εκστομίζουν ανοησίες και ρητορικές μίσους. Η κοινωνία έχει ανάγκη από ποιμένες και όχι από ιερωμένους στα όρια του Alzheimer

Ο καλύτερος τρόπος διακυβέρνησης παραμένει ο έλεγχος των φόβων, η εγκαθίδρυση ενοχών και η διαχείριση των αυτονόητων καθημερινών ελευθεριών, σα να αποτελούν ενισχυτές σε συμπεριφοριστικά πειράματα ψυχολόγων σε ποντίκια.

Η επιστήμη είναι το ασφαλές καταφύγιο του ανθρώπου. Η διάδοση της ορθής σκέψης, όμως, της απαλλαγμένης από στερεότυπα, φοβίες, προκαταλήψεις και ημιμάθεια είναι χρέος που επιτελείται μόνο διά της Παιδείας και της ελευθερίας του λόγου. Η επιστήμη δε φοβάται τον αντίλογο, ακόμα και όταν αυτός φωνασκεί και κραυγάζει με μη επιστημονική ορολογία ή ψευδοεπιχειρήματα. Ακριβώς γιατί η επιστήμη είναι η ίδια το διαρκές και το αυταπόδεικτο επιχείρημα για την ευημερία του ατόμου και του πολιτισμού.

Οι συνετοί θα σπεύσουν να εμβολιαστούν.

Οι υπόλοιποι δεν πρέπει να απαξιωθούν ή να αναγκαστούν να εμβολιαστούν επειδή η αξιοπρέπεια τους θα υποβληθεί σε ανυπέρβλητους περιορισμούς και μη δημοκρατικές στερήσεις.

Ο φόβος για το εμβόλιο είναι η αντίδραση μπροστά στο άγνωστο και η αντίσταση στην μη άσκηση ελέγχου, που έχουν επιβάλει τα καθεστώτα ανά την υφήλιο.

Λίγη παραπάνω παιδεία και λίγη παραπάνω δημοκρατία θα άλλαζαν τα δεδομένα.

Ευστράτιος Παπάνης