Ο Μαρξ πέρασε στην ιστορία για τις πολιτικές και οικονομικές του αναλύσεις και όχι για την κοσμοθεωρία του.
Γεγονός επίσης είναι, ότι είχε προβλέψει την καταδίκη του καπιταλισμού όταν ακόμα βρισκόταν στο αποκορύφωμά του.
Η Ευρώπη έζησε τον 19ο αιώνα μια βαθιά οικονομική ύφεση εξαιτίας της κατάρρευσης των χρηματιστηρίων του Βερολίνου και της Φραγκφούρτης, την 9η Μαΐου 1873, ημέρα που έμεινε στην ιστορία ως «Μαύρη Παρασκευή».
Οι μεγάλες επενδύσεις που προκλήθηκαν κυρίως από τις ανακαλύψεις χρυσού στην Αμερική και στην Αυστραλία κατά τα μέσα του αιώνα, δημιούργησαν μια άνοδο των βιομηχανικών δυνατοτήτων, που υπερκάλυπταν τη ζήτηση, με αποτέλεσμα χιλιάδες άνθρωποι να βρεθούν άνεργοι. Οι απεργίες και η αυξανόμενη προσφυγή στη βία υπονόμευσαν τις επεκτατικές βλέψεις των μεσαίων τάξεων και γενικά κονιορτοποιήθηκαν πολλά από τα δόγματα της εποχής.
Μέσα σε αυτό το κλίμα της Δύσης, μια σημαντική προσωπικότητα των γραμμάτων κάνει την εμφάνισή της στα ρωσικά γράμματα και είναι ο Φιοντόρ Μιχαήλοβιτς Ντοστογιέφσκι, σφοδρός πολέμιος της δυτικής σκέψης και συνάμα ανατόμος όχι μόνον της ρώσικης, αλλά και κάθε ανθρώπινης ψυχής. Ο Ντοστογιέφσκι ύστερα από μία αρχική διδασκαλία στο σπίτι πήγε οικότροφος σε δύο σχολεία στη Μόσχα, ένα από τα οποία γαλλικό, κι όταν τέλειωσε συνέχισε τις σπουδές του στην Πετρούπολη σε κρατική στρατιωτική σχολή μηχανικών και για σύντομο χρονικό διάστημα άσκησε αυτό το επάγγελμα. Το 1843, όμως αποχώρησε οριστικά από αυτό το επάγγελμα και αποφάσισε να ασχοληθεί αποκλειστικά με τη συγγραφή, κι έτσι αναδείχθηκε κορυφαία μορφή της παγκόσμιας λογοτεχνίας.
Μελέτησε την κοινωνία και τον κόσμο, όχι θεωρητικά αλλά στην πράξη και ασχολήθηκε με τον άνθρωπο, ενώ η θεματολογία των έργων του, είναι η ίδια η ζωή.
Γνώρισε από κοντά τις υποβαθμισμένες συνοικίες, γνώρισε τη φτώχεια, τον πόνο, την εξαθλίωση των ταπεινών ανθρώπων και στη συνέχεια μετέφερε όλες αυτές τις εικόνες στα μυθιστορήματά του.
Υπήρξε αγωνιστής επαναστάτης και εναντιώθηκε στην πολιτική του Τσάρου Νικολάου του Α΄ με αποτέλεσμα να κατηγορηθεί για συνωμοσία και να καταδικαστεί μαζί με τους συντρόφους του σε θάνατο. Η ποινή του μετατράπηκε τελικά σε τετραετή εξορία και καταναγκαστικά έργα στο Ομσκ της Σιβηρίας, αλλά ως κρατούμενος υπέφερε τρομερά βασανιστήρια και εξευτελισμούς.
Ηλίας Κ Μάρκου
[email protected]