Όλγα Κούρτογλου
Τί ἦταν «αἱ εἰδοὶ» τοῦ Μαρτίου; Ἦταν ἡ 15η τοῦ µηνὸς Μαρτίου, τὴν ὁποία οἱ Ρωµαῖοι ὀνόµαζαν «Μαρτίου εἰδοί». Ἐπίσης ὀνόµαζαν εἰδοὺς καὶ τὴν 15η τῶν µηνῶν Μαΐου, Ἰουλίου καὶ Ὀκτωβρίου, καὶ τὴν 13η τῶν ὑπολοίπων µηνῶν.
Η έκφραση «φοβού τις ειδούς του Μαρτίου» αφορά την πρόρρηση ενός αρχαίου Ρωμαίου μάντη με την οποία είχε προσπαθήσει να προειδοποιήσει τον Ρωμαίο Ανώτατο Δικτάτορα Ιούλιο Καίσαρα για την επικείμενη δολοφονία του.
Ὅταν ἔφθασε ἡ µέρα ἐκείνη, ἡ 15η τοῦ Μαρτίου του 44 π.Χ., ὁ Καίσαρας πηγαίνοντας πρὸς τὴν Σύγκλητο συνάντησε πάλι αυτόν τὸν µάντη: «Πάρεισιν ἔφθασαν) αἱ εἰδοί», τοῦ εἶπε πειρακτικά, (ἐννοώντας «καὶ δὲν ἔπαθα τίποτε»). «Ναί, πάρεισιν, ἀλλ᾽ οὐ παρεληλύθασι», δηλαδή «ναί, ἔφθασαν ἀλλὰ δὲν πέρασαν», τοῦ ἀπάντησε ἤρεµα ὁ µάντης.
Μέσα στὴν Σύγκλητο ἕνας σοφιστὴς ἀπὸ τὴν Κνίδο, ὁ Ἀρτεµίδωρος, ποὺ εἶχε µάθει γιὰ τὴν συνωµοσία, ἔδωσε στὸν Καίσαρα ἕνα γράµµα, ὅπου τὸν πληροφοροῦσε γιὰ τὸν κίνδυνο.
«Διάβασέ το, Καίσαρα», τοῦ εἶπε, «µονάχος σου καὶ γρήγορα. Γράφει σπουδαῖα πράγµατα, ποὺ σ᾽ ἐνδιαφέρουν πολύ». Ἀλλὰ ὁ Καίσαρας τὸ ἄφησε γιὰ ἀργότερα.
Οἱ συνωµότες, ποὺ ἀναµεσά τους ἦταν καὶ ὁ θετὸς γυιὸς τοῦ Καίσαρα Μάρκος Βροῦτος, δολοφόνησαν τὸν Ἰούλιο Καίσαρα στὶς εἰδοὺς τοῦ Μαρτίου, στὶς 15 δηλαδὴ τοῦ µηνὸς Μαρτίου, τοῦ ἔτους 44 π.Χ. Ἦταν τότε 56 ἐτῶν, καὶ δέχθηκε 23 µαχαιριὲς στὸ σῶµα του.
Ὅταν ὁ καίσαρας εἶδε ἀναµεσα στοὺς συνωµότες καὶ τὸν Βροῦτο, ἀναφώνησε στὴν ἑλληνικὴ γλώσσα: «Καὶ σύ, τέκνον Βροῦτε;»• µιὰ φράση ποὺ ἀπὸ τότε ἔµεινε παροιµιώδης µαζὶ µὲ τὴν παράδοξη διατύπωση «αἱ Μαρτίου εἰδοί».