Το ατύχημα στον πυρηνικό σταθμό παραγωγής ενέργειας του Τσερνόμπιλ έλαβε χώρα στις 26 Απριλίου του 1986, στον αντιδραστήρα αρ. 4 του Πυρηνικού Σταθμού του Τσερνόμπιλ, ο οποίος σήμερα βρίσκεται σε εδάφη της Ουκρανίας και μάλλον σε επικίνδυνη κατάσταση λειτουργίας; λόγω του πολέμου. Το ατύχημα διατάραξε σοβαρότατα τις οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες που επικρατούσαν στις γύρω περιοχές και είχε σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον και στην υγεία με πιθανές επιπτώσεις στον παιδικό καρκίνο ακόμα και της χώρας μας. Από το ατύχημα πέθαναν επιτόπου 2 από τους εργάτες του σταθμού. Μέσα σε τέσσερις μήνες, από τη ραδιενέργεια και από εγκαύματα λόγω της θερμότητας, πέθαναν 28 πυροσβέστες που έσπευσαν στο χώρο του ατυχήματος και διαπιστώθηκαν 19 επιπλέον θάνατοι ως το 2004. Υπολογίζεται ότι επηρεάστηκε η υγεία εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων εξαιτίας της επιβάρυνσης του περιβάλλοντος με ραδιενέργεια. Οι ποσοστιαίες αυξήσεις των καρκίνων ήταν άνω του 15% στους πληθυσμούς που εκτέθηκαν, με χιλιάδες θανάτους από καρκίνο και λευχαιμία να συνδέονται με το ατύχημα.
Σε μελέτη*, ερευνητές χρησιμοποίησαν αλληλούχηση επόμενης γενιάς για να καταγράψουν τις γενετικές αλλαγές στους καρκίνους του θυρεοειδούς που αναπτύχθηκαν σε 359 άτομα που εκτέθηκαν ως παιδιά ή στη μήτρα σε ιοντίζουσα ακτινοβολία από ραδιενεργό ιώδιο (I-131) που απελευθερώθηκε από το πυρηνικό ατύχημα του Τσερνόμπιλ και σε 81 μη εκτεθειμένα άτομα γεννημένα πάνω από εννέα μήνες μετά το ατύχημα. Ο αυξημένος κίνδυνος καρκίνου του θυρεοειδούς ήταν μία από τις σημαντικότερες δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία που παρατηρήθηκε. Ειδικότερα η ερευνητή ομάδα τεκμηρίωσε γενετικές αλλαγές στους όγκους των ατόμων που ανέπτυξαν καρκίνο του θυρεοειδούς μετά την έκθεση ως παιδιά ή έμβρυα στην ακτινοβολία που απελευθερώθηκε από το ατύχημα. Οι γονιδιωματικές μεταβολές που σχετίζονται με την ακτινοβολία ήταν πιο έντονες για όσους ήταν νεότεροι κατά την έκθεση. Τα αποτελέσματά δείχνουν ότι συνέβησαν διπλά σπασίματα στις πολυνουκλεοτιδιές αλυσίδες του DNA, που αποτελούν ένδειξη πρώιμου καρκινογόνου συμβάντος που στη συνέχεια οδήγησαν στην ανάπτυξη καρκίνου του θυρεοειδούς. Τα ευρήματα δημοσιεύτηκαν κοντά στην 35η επέτειο από την καταστροφή του Τσερνόμπιλ.
Στον αρχικό απόηχο του ατυχήματος του Τσερνόμπιλ το 1986 καταγράφηκαν** επιβλαβείς επιπτώσεις στην άγρια ζωή, όπως μαζική θνησιμότητα πεύκων κοντά στον αντιδραστήρα, μειωμένη παραγωγή σπόρων πεύκου, μείωση της αφθονίας και της ποικιλότητας των ασπόνδυλων του εδάφους και πιθανός θάνατος μικρών θηλαστικών.
Αξίζει, να αναφέρουμε το πολυμεταφρασμένο έργο της «Τα λουλούδια της Χιροσίμα» της Εντίτα Μόρρις, το οποίο δίνει το δράμα εκείνων που επέζησαν από τη ρίψη ατομικής βόμβας στη Χιροσίμα και αποτελεί ένα αδυσώπητο κατηγορητήριο για τη βαρβαρότητα του πυρηνικού πολέμου. Αυτό όμως δεν είναι και το χειρότερο. Το χειρότερο είναι πως τα ραδιενεργά πλάσματα, οι άντρες ή οι γυναίκες της Χιροσίμα, δεν ξέρουν, δεν μπορούν πάντοτε να ξέρουν τι λογής ανθρώπινο ζώο, τι λογής τέρας πρόκειται να γεννήσουν. Οι Γιαπωνέζοι επιστήμονες έκαναν τρομερές ανακαλύψεις;
«… Ύστερα από μια βδομάδα, το ψάρι βγάζει δύο κεφάλια, έχει τέσσερα μάτια. Το ίδιο πράγμα μπορεί να συμβεί και στα μικρά των ανθρώπων, πριν από τη γέννηση, αν η μητέρα έχει ραδιοαχτινοβοληθεί, ή ακόμα και στο μωρό του μωρού…Τα πρόσωπα που έχουν δεχτεί το είδος της ακτινοβολίας αυτής, ποτέ δεν μπορούν να είναι σίγουρα πως τα τρισέγγονά τους δεν θα είναι σαν αυτά τα τρομερά ψάρια…»
Τέλος, η Ρωσία: Εκτόξευσε τον πύραυλο «Σατανά», που μπορεί να φέρει πολλαπλές πυρηνικές κεφαλές και να καταστρέψ3ι έκταση παρόμοια με αυτήν της Γαλλίας. Ο Πρόεδρος Πούτιν δήλωσε ότι η δοκιμή αποτελεί: «Τροφή για σκέψη σε όσους μας απειλούν»!!! (https://www.cnn.gr/…/h-rosia-ektoxeyse-dokimastika-neo…).
*Lindsay M. et al. 22.4.2021. Radiation-related genomic profile of papillary thyroid cancer after the Chernobyl accident. Science, eabg2538 DOI: 10.1126/science.abg2538
**Field effects studies in the Chernobyl Exclusion Zone: Lessons to be learnt. Journal of Environmental Radioactivity Volume 211, January 2020, 105893. https://www.sciencedirect.com/…/pii/S0265931X17309347
Κωνσταντίνος Τριανταφυλλίδης
Καθηγητής Γενετικής ΑΠΘ