Αργά αλλά σταθερά η λίμνη της Καστοριάς προχωράει προς την ολική και τελική καταστροφή της. Το καλοκαίρι θα είναι ένας βούρκος δύσοσμος και το χειμώνα θα καλύπτεται από λίγα βρώμικα νερά.
Από τότε που διαμορφώθηκε η βαλκανική χερσόνησος, πέρασαν περίπου 100.000 χρόνια. Ποτέ στο διάστημα αυτό δεν παρουσίασε καμία σοβαρή βλάβη. Τα τελευταία 80 χρόνια οι ανθρωπογενείς ενέργειες δημιούργησαν όλα τα προβλήματα που παρουσιάζει τώρα.
Με την προβλεπόμενη καταστροφή της λίμνης και τη δυσοσμία την οποία θα εκπέμπει, η περιοχή της Καστοριάς θα γίνει ακατοίκητη. Ήδη υπάρχουν περιπτώσεις τουριστών που έρχονται για να μείνουν 5-6 μέρες και φεύγουν σ’ άλλες περιοχές.
Όλοι οι άρχοντες της Καστοριάς (δήμαρχοι, νομάρχες, βουλευτές, υπουργοί) άργησαν ν’ αντιληφθούν, το τι γινόταν και πως θα εξελιχθεί η κατάσταση. Ένα μεγάλο πλήθος επιστημόνων καθηγητών προσκλήθηκε για να μελετήσει την κατάσταση, έβγαλαν τα συμπεράσματά τους, πήραν τις αμοιβές τους και οι τοπικές αρχές δε μπόρεσαν να τα εφαρμόσουν. Το μόνο που εφαρμόστηκε ήταν η κατασκευή ενός αγωγού λυμάτων, ο οποίος έριχνε τα λύματα αυτά και πήγαιναν στη θάλασσα. Η κατασκευή αυτή καθυστέρησε την εξέλιξη ίσως κατά δύο με τρεις δεκαετίες. Κανείς από τους καθηγητές Έλληνες και διεθνείς δεν προσπάθησε να βρει τη βασική αιτία αυτής της κατάστασης. Μπορούσαν να ζητήσουν πληροφορίες από αρκετούς ηλικιωμένους, πως ήταν η λίμνη από το 1930 και τι μεσολάβησε από τότε για να φτάσει σ’ αυτή την κατάσταση.
Έζησα στην Καστοριά τα πρώτα 23 χρόνια της ζωής μου. Την αγαπώ, διότι στα 92 μου χρόνια συνεχώς σκέφτομαι την παιδική και την εφηβική ηλικία μου. Στην Κοζάνη βρίσκομαι 57 χρόνια για επαγγελματικούς λόγους, έκανα οικογένεια, αλλά η ψυχή μου βρίσκεται πάντα στην Καστοριά. Σαν χειρουργός αντιμετώπισα και νοσήλευσα πάνω από 20.000 αρρώστους. Σε όλες τις περιπτώσεις η πρώτη μου ενέργεια ήταν να βρω την αιτία που προκάλεσε την ασθένεια. Εάν δεν μπορούσα να τη βρω προωθούσα τους αρρώστους σε μεγαλύτερα ερευνητικά κέντρα. Όταν εύρισκα την βαθύτερη αιτία της ασθένειας, έκανα την επέμβαση και οι άρρωστοι πήγαιναν συνήθως καλά. Η λίμνη της Καστοριάς είναι άρρωστη και οι αιτίες που προκάλεσαν την αρρώστια, τις οποίες οι μεγάλοι καθηγητές, μάλλον δεν ερεύνησαν, όπως έπρεπε και οι θεραπείες που πρότειναν, οι ενέργειες δεν ήταν αποτελεσματικές.
Οι αιτίες της ασθένειας της λίμνης είναι τρεις κύριες και αρκετές δευτερεύουσες.
1) Το Γκιόλε, 2) Το ψάρι περκί και 3) Τα φύκια.
ΤΟ ΓΚΙΟΛΕ
Είναι μια κατασκευή, η οποία συνδέει τη λίμνη της Καστοριάς με τον Αλιάκμονα ποταμό. Έγινε επί κυβερνήσεως Ελευθερίου Βενιζέλου (1928-1932) και με υπουργό δημοσίων έργων τον Βαλαλά. Αυτός έκανε τη λίμνη του Μαραθώνα στην Αθήνα, την αποξήρανση της λίμνης Γιαννιτσών, όπως έφερε και το πόσιμο νερό στην πόλη της Καστοριάς από το Κεφαλάρι (Σέτομο).
Σκοπός του έργου αυτού ήταν να απομακρυνθεί το πλεονάζον νερό της λίμνης, που πολλές φορές πλημμύριζε τα χαμηλά μέρη της πόλης. Το έργο έγινε με μεγάλη επιτυχία και διατηρείται ακόμη σε άριστη κατάσταση. Η αποτυχία του βρίσκεται, στο ότι οι άνθρωποι που το χειρίστηκαν για ένα σημαντικό χρονικό διάστημα, άφησαν ελεύθερο το νερό να φεύγει και η λίμνη μισοάδειασε. Έφυγαν με το νερό εκατομμύρια ψάρια, που ζούσαν στη λίμνη. Όταν το αντιλήφθηκαν, το κακό και η βλάβη είχαν ολοκληρωθεί. Από τότε, ποτέ η λίμνη δεν είχε την ποσότητα του νερού, που έπρεπε. Αποκαλύφθηκαν στη βόρεια πλευρά μεγάλες εκτάσεις καλλιεργήσιμης γης, τις οποίες κατέλαβαν οι κάτοικοι των χωριών και τις καλλιέργησαν. Αυτή τη στιγμή η λίμνη έχει το ¼ το νερού, που είχε πριν γίνει το Γκιόλε. Το δε βάθος της που ήταν 8-9 μέτρα, έχει ελαττωθεί κατά 2-3 μέτρα από τη λάσπη που έκαναν τα φύκια, ενώ συγχρόνως βούλωσαν και οι υπολίμνιες πηγές από τα γύρω βουνά. Για να διορθωθεί αυτή η κατάσταση, θα πρέπει η λίμνη πάλι να γεμίσει με νερό, περιορίζοντας την ποσότητα, που φεύγει απ’ το Γκιόλε. Αυτό είναι δύσκολο να γίνει, γιατί θα καταστραφούν τεράστιες εκτάσεις καλλιέργειας, όπως και πολιτιστικά έργα, όπως η νότια παραλία με τους δρόμους, η νομαρχία και τα σχολεία που γίνανε στα λιβάδια κ.α. Άλλος τρόπος αύξησης του νερού είναι να γίνει γύρω γύρω στη λίμνη ένα τοιχίο με μπετόν αρμέ ύψους 2-2.5 μέτρων. Αυτό θέλει πολύ χρόνο, πολλά χρήματα και θα προκύψουν αντιδράσεις.
ΨΑΡΙ ΠΕΡΚΙ
Είναι ένα ψάρι, το οποίο έριξαν στη λίμνη το 1936, για να εμπλουτίσουν το ζωικό βασίλειο της λίμνης. Την απόφαση αυτή την πήραν οι καρεκλοκένταυροι του υπουργείου, που ποτέ δε βγήκαν από την Αθήνα και δεν ξέρουν τι γίνεται στη πραγματικότητα στο ύπαιθρο. Το ίδιο γίνεται και με τ’ άλλα υπουργεία, άνθρωποι ευνοημένοι καταλαμβάνουν θέσεις διευθυντικές, χωρίς να γνωρίζουν τις τοπικές συνθήκες.
Το περκί είναι ένα ψάρι σαρκοφάγο, επιθετικό και αχόρταγο. Έχει αγκάθια δηλητηριώδη στη ράχη, στο κεφάλι, στην ουρά και στα πτερύγια. Τρώει όλα τα μικρότερα ψάρια και τα μεγαλύτερα δεν μπορούν να το φαν. Το περκί μέσα σε 3-4 χρόνια αναπτύχθηκε πολύ, έφαγε όλα τα μικρά ψάρια (τα τσιρόνια, τις πλατύκες, τα χρυσόψαρα και τους γόνους των μεγαλύτερων ψαριών). Η καταστροφή που προκάλεσε ήταν τεράστια, διότι τα ψαράκια που έφαγε, ήταν χορτοφάγα. Τα φύκια μόλις φύτρωναν στο βυθό της λίμνης, τρωγόντουσαν από τα ψάρια αυτά. Όταν εξαφανίστηκαν τα ψαράκια, γέμισε ο τόπος με φύκια, τα οποία φθάνανε μέχρι την επιφάνεια του νερού, ανθοφορούσαν, κάνανε σπόρους, πολλαπλασιαζόντουσαν και μετά σαπίζανε.
Επιβάλλεται η εξαφάνιση των περκιών για να αυξηθούν τ’ άλλα τα ψαράκια, να τρων τα φύκια πριν μεγαλώσουν και να μειωθεί το κακό. Η εξαφάνιση θα γίνει με μείωση της τιμής του ψαριού και κυρίως με την καταστροφή των μικρών περκιών.
Κάθε ψαράς όταν βγάζει τα δίχτυα του, μεταξύ των ψαριών που πιάνει, είναι και αρκετά μικρά περκιά μέχρι 8 εκατοστών. Μέχρι τώρα οι ψαράδες, τα μικρά περκιά τα ξαναρίχνανε στη λίμνη. Θα χρειάζεται να τα δίνουν σε μια επιτροπή, που να τα καίει με αυξημένη τιμή κατά κιλό. Αν εφαρμοστεί συστηματικά η τακτική της εξόντωσης των μικρών περκιών, πιθανόν να εξαφανισθούν τελείως. Τότε τα ψαράκια θα τρων τα φύκια, πριν μεγαλώσουν.
ΤΑ ΦΥΚΙΑ
Πριν απ’ το 1935, τα φύκια ήταν ελάχιστα και όταν βρίσκαμε, καμιά κορδέλα τη χαρίζαμε στα κορίτσια και τη φοράγανε σα μεταξωτή.
Εφόσον εξαφανιστούν τα περκιά και περισσέψει το νερό της λίμνης, τα φύκια θα λιγοστέψουν πολύ.
Μ’ ένα μηχάνημα θα κόβονται τα φύκια στον πυθμένα της λίμνης και θα μεταφέρονται σε κάποιο σημείο να καούν. Δεν θα σαπίζουν και δε θα υπάρχει άσχημη μυρωδιά.
ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΝΤΕΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ
1) Είναι οι πολλές γεωτρήσεις γύρω από τη λίμνη με τις οποίες αντλούνται μεγάλες ποσότητες νερού, που χρησιμοποιούνται για το πότισμα αγροτικών καλλιεργειών και την ύδρευση των σπιτιών. Το νερό αυτό είναι νερό της λίμνης, γι’ αυτό και δεν περισσεύει σε συνδυασμό με την ανομβρία των τελευταίων ετών. Πρέπει να απαγορευθούν νέες γεωτρήσεις και οι υπάρχουσες να τεθούν υπό έλεγχο με μετρητές του νερού, ώστε να μη γίνεται άσκοπη σπατάλη.
2) Να γίνουν δύο αγωγοί, ένας από το Τειχιό μέχρι τα ψαράδικα και ο άλλος από το χωριό Φωτεινή μέχρι τον Αλιάκμονα. Αυτοί οι αγωγοί θα παίρνουν όλα τα λύματα από τις βίλες που έχουν βόθρους και θα τα μεταφέρουν στον Αλιάκμονα.
3) Να απαγορευτεί η χρήση των χημικών απορρυπαντικών (tide, χλωρίνη κ.λ.π.) και να χρησιμοποιείται μόνο πράσινο υγρό ή στερεό, διότι το νερό της λίμνης δεν είναι σε θέση να εξουδετερώσει τα χημικά απορρυπαντικά. Αυτό βέβαια έως ότου γίνουν οι αγωγοί.
4) Να φυτευτούν καλάμια σε πάρα πολλά σημεία της λίμνης, όπως ήταν παλαιότερα και καταστράφηκαν, διότι οι καλαμιώνες είναι βιότοπος αναπαραγωγής και προστασίας των μικρών ψαριών.
5) Να καταργηθεί ο δρόμος από τη Μαυριώτισσα μέχρι την Αγία Σωτήρα και να κατασκευαστεί ο δρόμος ψηλότερα δέκα μέτρα στο βουνό, που να ενώνει τις δυο αυτές περιοχές. Αυτό θα γίνει για να ξαναγίνουν γουλιανό τρύπες, όπου οι γουλιανοί μένανε και μεγάλωναν. Μέχρι το 1950 πιάνονται γουλιανοί 100 οκάδων και περισσότερων, τώρα τέτοιου μεγέθους γουλιανοί πιάνονται στη λίμνη της Κοζάνης.
6) Ένα άλλο χόρτο που βγάζει λουλούδι δύσοσμο, πρέπει συνεχώς να ξεριζώνεται.
Εάν γίνουν μερικά ή όλα απ’ αυτά που ανέφερα σε δέκα περίπου χρόνια η λίμνη θα ξαναγίνει όπως ήταν πρώτα. Χρειάζονται πολλά χρήματα και πολύς χρόνος.
Χρήματα το κράτος δεν έχει, αρκεί να δώσει μικρά ποσά για έναρξη. Η δαπάνη θα πρέπει να καταβληθεί από τους ίδιους τους Καστοριανούς και να βάλουν βαθιά το χέρι στην τσέπη τους. Οποιοδήποτε ποσό μικρό ή μεγάλο χρειάζεται να μπαίνει σε κάποιο λογαριασμό, τον οποίο θα διαχειρίζονται μερικοί πολύ τίμιοι Καστοριανοί, οι οποίοι και θα ελέγχονται.
Είμαι συνταξιούχος από το 1988, δηλαδή 27 χρόνια και θα δώσω συμβολικά 200 ευρώ για τα έργα της λίμνης. Τα χρήματα αυτά θα τα έχει η ανεψιά μου Θεοδότη Τζώτζα Ταλίδη φαρμακοποιός. Φιλοδοξώ το όνομά μου να μπει απ’ τα πρώτα, εφόσον αρχίσουν οι δωρεές.
Η ‘Εφημερίδα Νομού Κοζάνης’ είναι μια στήλη στην ενημέρωση της τοπικής κοινότητας, αντανακλώντας την πολυμορφία και τη ζωντάνια της περιοχής. Με την αφοσίωσή της στην έγκαιρη και αξιόπιστη ενημέρωση, καθώς και την αντικειμενική κάλυψη των γεγονότων, έχει καθιερωθεί ως αξιόπιστη πηγή πληροφοριών για τους αναγνώστες της.
Αυτή η ιστοσελίδα χρησιμοποιεί cookies για να βελτιώσει την εμπειρία σας. Θα υποθέσουμε ότι είστε εντάξει με αυτό, αλλά μπορείτε να εξαιρεθείτε αν το επιθυμείτε. ΑποδοχήΔιαβάστε περισσότερα
