Η Κοβεντάρειος Βιβλιοθήκη: Μνημείο Πολιτισμού με Άλυτα Προβλήματα. Πανελλήνιο Συνέδριο Βιβλιοθηκονόμων στην Κοζάνη.

\

Γιάννη Κορκά

Από τις 16 έως τις 18 Σεπτεμβρίου 2024 πραγματοποιήθηκε στην Κοβεντάρειο Δημοτική Βιβλιοθήκη της Πόλης μας το συνέδριο της «Ένωσης Ελλήνων Βιβλιοθηκονόμων και Επιστημόνων Πληροφόρησης». Οι τοπικοί πολιτικοί αξιωματούχοι της  πόλης μας χαιρέτησαν, εγκωμιάζοντας τη Βιβλιοθήκη μας, αλλά τα προβλήματα που έχει ποιός θα τα λύσει; Παραθέτω κάποια βασικά:

1. Η Βιβλιοθήκη δεν έχει προσωπικό, ούτε επιστημονικό σύμβουλο (ιστορικό,φιλόλογο).

2. Δεν έχει διευθυντή ειδικό επιστήμονα, ο οποίος θα φροντίσει και για την αξιοποίηση του αρχειακού πλούτου αλλά και για την εξωστρέφεια της Βιβλιοθήκης διεθνώς. Εδώ και 28 χρόνια, μετά τον θάνατο του διευθυντή της Βιβλιοθήκης Βασίλη Σαμπανόπουλου το 1996, άξιου συνεχιστή του έργου του Ν. Π. Δελιαλή, η παράταξη του πρώην δημάρχου κ. Λάζαρου Μαλούτα, που διοίκησε τον Δήμο Κοζάνης επί 28 χρόνια, δεν φρόντισε να προσλάβει διευθυντή με ανάλογα προσόντα.

3. Ο τίτλος της Βιβλιοθήκης «Κοβεντάρειος» θα πρέπει να αντικατασταθεί με τη λέξη «Ιστορική». Η Βιβλιοθήκη Κοζάνης είναι όντως Ιστορική, φυλάσσοντας πλούσιο και σπάνιο περιεχόμενο, αλλά και είναι από τις παλαιότερες βιβλιοθήκης στην Ελλάδα (ίσως και η παλαιότερη, από το τέλος του 17ου αιώνα). Ακόμη καλύτερα, η Βιβλιοθήκη θα μπορούσε να ονομαστεί «Μεγδάνειος», καθώς ο περἰφημος λόγιος, συγγραφέας και ιερομνήμων Χαρίσιος Μεγδάνης πρωτοστάτησε το 1813 στην ανέγερση ιδιαίτερου κτίσματος για τη Βιβλιοθήκη. Διάσημη είναι και η κόρη του Μητιώ, παντρεμένη με τον ιατροφιλόσοφο Γ. Σακελλάριο.

Οι αδελφοί Κοβεντάρου, που ζούσαν στις ΗΠΑ, έχοντας οικονομική άνεση αλλά και φιλοπατρία, χρηματοδότησαν καταρχάς τη φιλαρμονική «Πανδώρα» της Κοζάνης για προμήθεια νέων στολών. Στη συνέχεια χρηματοδότησαν την επέκταση του μεγάρου του Δημαρχείου, στο πίσω μέρος, για να εγκατασταθεί η Βιβλιοθήκη, η οποία στεγαζόταν μέχρι τότε στο υπόγειο του Δημαρχείου, μιλάμε για το 1960. Βέβαια, η Βιβλιοθήκη τελικά δεν μεταφέρθηκε στο νέο κτίσμα, διότι ο Δήμος χρησιμοποίησε το νέο ανεγερθέντα χώρο για τα γραφεία του. Να το πω απλά: Τα δύο αδέλφια (και εύγε τους) έκτισαν τρία «ντ’βάρια» και με προχειρότητα δώσανε το όνομά τους στη Βιβλιοθήκη. Η ονοματοδοσία αυτή ήταν  ἀστοχη, ενώ προσέβαλε τους πολυάριθμους παλαιούς δωρητές της Βιβλιοθήκης από τον 18ο αιώνα μέχρι σήμερα. Να υπενθυμίσω ότι μόνον ο μακαριστός μητροπολίτης Διονύσιος δώρισε μερικές χιλιάδες βιβλία, τα οποία δεν γνωρίζω να έχουν καταγραφεί ακόμη.

Για τους Αδελφούς Κοβεντάρου θα γράψω άλλη φορά. Μάλιστα, τα δυο αδέλφια είχαν δυσαρεστηθεί από το κτήριο που είχε κατασκευάσει ο Δήμος Κοζάνης κατόπιν της χορηγίας τους, καθώς οι ίδιοι είχαν ανακοινώσει στο Δήμο ότι επιθυμούσαν τον κτήριο να αποτελέσει ένα επιβλητικό Μέγαρο. Αυτό που είδαν τους  απογοήτευσε. Κατέβαλαν το ποσό του κτηρίου και έφυγαν για την Αμερική, αλλά πλέον δεν έστειλαν ούτε δολάριο στον Δήμο Κοζάνης.

4. Η προτομή του Χαρισίου Μεγδάνη που είναι τοποθετημένη έξω από τον αύλειο χώρο του Επισκοπείου (κάποιοι βάνδαλοι το έχουν μαυρίσει) θα πρέπει να τοποθετηθεί στην είσοδο της Βιβλιοθήκης. Εκεί είναι η θέση του. Έτσι θα τιμήσουμε τη μνήμη τον πρωτεργάτη της ανέγερσης του κτηρίου για τη Βιβλιοθήκη μας το 1813. Να σημειώσουμε ότι οι γονείς του Μεγδάνη, οι οποίοι διέμεναν δίπλα από το Επισκοπείο, είχαν κάνει τάμα ότι, αν αποκτήσουν αγόρι, θα το κάνουν ιερέα. Έτσι και έγινε. Ο Χαρίσιος όμως δεν λειτουργούσε τακτικά. Έφυγε στη Βιέννη, όπου σπούδασε και δίδαξε, αλλά επέστρεψε στην Κοζάνη, όπου και ανεδείχθη στυλοβάτης της Επισκοπής και της Βιβλιοθήκης. Η νέα δημοτική Αρχή καλείται να ασχοληθεί με τα παραπάνω, για να μπουν όλα στη θέση τους και να προβληθεί η Βιβλιοθήκη. Θα επανέλθω στα της Βιβλιοθήκης, διότι χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή. Δεν αρκεί μόνον να καυχόμαστε ότι διαθέτουμε σπουδαία ιστορική Βιβλιοθήκη, αλλά και η φροντίδα της πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα.

6. Γιάννης Κορκάς