Η επέτειος της συμπλήρωσης των 200 χρόνων από την Επανάσταση του 1821 αποτέλεσε μια θαυμάσια αφορμή να στοχαστούμε πάνω σε ζητήματα που αφορούν την ιδιοπροσωπεία του νέο-ελληνικού έθνους και το περιεχόμενο της ταυτότητας του. Δικαίως όλα τα φώτα πέφτουν πάνω στο τεράστιας σημασίας γεγονός της Επανάστασης. Αναλύσεις επί αναλύσεων, διενέξεις και διαφωνίες κατακλύζουν τον δημόσιο διάλογο. Τι γίνεται όμως με το μετά; Πότε θα ασχοληθούμε σοβαρά με το μετέπειτα; Πότε θα αναρωτηθούμε και θα εξετάσουμε με νηφαλιότητα το τι ακριβώς ακολούθησε ύστερα από υψίστης σημασίας ιστορικά γεγονότα (Επανάσταση, 1912, Μικρασιατική Καταστροφή, Κατοχή, Εμφύλιος, Χούντα);
Μια εκτενής ανάλυση για την ακολουθία των πολιτικών γεγονότων του ελεύθερου ελληνικού κράτους προφανώς και θα απαιτούσε πολλά και μεγάλα κείμενα, βιβλίο ολόκληρο. Με το παρόν σημείωμα προχωρούμε ένα μικρό μόνο βήμα μετά την πολυπόθητη αποτίναξη του τουρκικού ζυγού και παραθέτουμε μια ιστορική στιγμή που επιφύλαξαν οι ελευθερωμένοι Έλληνες στους απελευθερωτές τους ως ένα ελάχιστο δείγμα των εγχώριων παθών και των απροσχημάτιστων παρεμβάσεων ξένων δυνάμεων που χαρακτήρισαν την πολιτική ζωή του νεοπαγούς ελληνικού κράτους (κατά τη γνώμη μας οι παρεμβάσεις συνεχίζονται με υφέσεις και εξάρσεις μέχρι και σήμερα).
Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης (για την πολιτική παρακαταθήκη της εντελώς εκπληκτικής αυτής προσωπικότητας αναφερθήκαμε σε προηγούμενο σημείωμά μας) δεν χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις. Τον γνωρίζουν και οι πέτρες. Χωρίς υπερβολή θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι η ίδια η Επανάσταση. Πέρα όμως από τα στρατιωτικά, ο Γέρος του Μοριά διαδραμάτιζε ενεργό ρόλο και στα πολιτικά πράγματα της εποχής και μάλιστα κατά τη δεκαετία του 1830 αναδείχθηκε σε μία από τις ηγετικές φυσιογνωμίες του ρωσόφιλου κομματικού σχηματισμού. Ακριβώς εξαιτίας της φιλοκαποδιστριακής και φιλορωσικής του τοποθέτησης, η βαυαρική αντιβασιλεία που κυβερνούσε (ο Όθων ήταν ακόμη ανήλικος) δυσανασχετούσε έντονα απέναντι του. Έτσι, αν και πρωτοστάτησε στα γεγονότα για την ενθρόνιση του Όθωνα, με την έλευση του τελευταίου το 1832 έγινε στόχος συκοφαντιών εκ μέρους των πολιτικών του αντιπάλων, με κυριότερο τον Ιωάννη Κωλέττη. Για να τον βγάλουν λοιπόν από την μέση αποφάσισαν να τον κατηγορήσουν για εσχάτη προδοσία και συνωμοσία για ανατροπή του καθεστώτος. Η καταδίκη της πιο εμβληματικής φυσιογνωμίας του Αγώνα θα έστελνε το πιο ξεκάθαρο μήνυμα σε οποιονδήποτε σκόπευε να σταθεί εμπόδιο στον δρόμο τους για την εξουσία.
Έτσι, ένα βράδυ του Σεπτέμβρη του 1833 χτύπησε η πόρτα του σπιτιού έξω από το Ναύπλιο στο οποίο διέμενε ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης. Ήταν ο αστυνόμος Κλεώπας και μερικοί χωροφύλακες. Τον ξύπνησαν για να του ανακοινώσουν…ότι τον συλλαμβάνουν! Και οδήγησαν τον κατάπληκτο Γέρο μέσα στην βαθειά νύχτα, στα κάτεργα του φρουρίου της Ακροναυπλίας (Ιτς – Καλέ) και αργότερα του Παλαμηδίου. Όποιος επισκεφθεί το κελί του Κολοκοτρώνη στο Παλαμήδι, θα διαπιστώσει ιδίοις όμμασι τι ακριβώς σημαίνει η έκφραση «ανήλιαγο μπουντρούμι». Εκεί βρήκε τον φίλο του Πλαπούτα, που τον είχαν συλλάβει και αυτόν με την κατηγορία της προδοσίας του Έθνους και της αντιβασιλείας.
Πέντε δικαστές ορίστηκαν να δικάσουν τον Κολοκοτρώνη και τον Πλαπούτα. Πρόεδρος του δικαστηρίου ήταν ο Αναστάσιος Πολυζωίδης, Μακεδόνας από το Μελένικο Σερρών (σήμερα ανήκει στην Βουλγαρία) και πολιτικός αντίπαλος του Γέρου. Οι άλλοι τέσσερις ήταν ο Γεώργιος Τερτσέτης από την Ζάκυνθο και οι Βούλγαρης, Σούτσος και Φραγκούλης. Εισαγγελέας διορίστηκε από την αντιβασιλεία ο Βρετανός Έντουαρντ Μέισον, φανατικός εχθρός του Γέρου και ένθερμος συνήγορος υπεράσπισης του δολοφόνου του Καποδίστρια Γιώργου Μαυρομιχάλη. Συνήγοροι των δύο κατηγορούμενων ήταν οι Βαλσαμάκης και Κλωνάρης.
Κατά τη διάρκεια της δίκης γίνεται φανερό και στον πλέον δύσπιστο ότι πρόκειται για μια διαδικασία – παρωδία. Το νομικώς διάτρητο κατηγορητήριο που συνέταξε ο Μέισον, ζητά την καταδίκη τους σε θάνατο. Ποιών; Αυτών που στην κυριολεξία με το γιαταγάνι τους (με την πάλα τους) ελευθέρωσαν το Έθνος! Ο υπουργός δικαιοσύνης Σχινάς κάνει το παν, κρυφά και φανερά, για να επιβαρύνει την θέση τους. Όμως οι συνήγοροι υπεράσπισης κουρελιάζουν τις καταθέσεις των (ψευδο)μαρτύρων κατηγορίας και τη γεμάτη μίσος και εμπάθεια συμπεριφορά και αγόρευση του Μέισον. Η εμφάνιση του ίδιου του Κολοκοτρώνη στο εδώλιο για την απολογία του συγκινητική: στην ερώτηση του προέδρου «Τι επάγγελμα κάνεις;» ο θρυλικός Γέρος του Μοριά απαντά «Στρατιωτικός. Στρατιώτης ήμουνα. Κράταγα επί 49 χρόνια στο χέρι το ντουφέκι και πολεμούσα νύχτα μέρα για την πατρίδα. Πείνασα, δίψασα, δεν κοιμήθηκα μια ζωή. Είδα τους συγγενείς μου να πεθαίνουν, τ΄ αδέρφια μου να τυραννιούνται και τα παιδιά μου να ξεψυχάνε μπροστά μου. Μα δε δείλιασα. Πίστευα πως ο Θεός είχε βάλει την υπογραφή του για τη λευτεριά μας και πως δεν θα την έπαιρνε πίσω». Ώσπου επιτέλους οι δικαστές αποσύρονται για να βγάλουν την απόφαση τους…
Οι Βούλγαρης, Σούτσος και Φραγκούλης, άνθρωποι του Σχινά και του Κωλέττη, δίνουν χωρίς τον παραμικρό δισταγμό καταδικαστική ψήφο. Ο Τερτσέτης με θάρρος και τιμιότητα αποδεικνύει ότι οι κατηγορίες είναι αστήρικτες και ότι αυτή είναι μια πολιτική δίκη ψηφίζοντας υπέρ της αθώωσης. Ο πρόεδρος του δικαστηρίου Πολυζωίδης, αν και πολιτικός αντίπαλος του Γέρου, βάζει πάνω από την πολιτική την τιμιότητα και την αξιοπρέπεια. Ψηφίζει υπέρ της αθώωσης με την ίδια άνεση και τόλμη του Τερτσέτη και προσπαθούν (μάταια) από κοινού με τον τελευταίο να μεταστρέψουν την γνώμη των υπόλοιπων «μιλημένων» δικαστών χρησιμοποιώντας ατράνταχτα νομικά επιχειρήματα αλλά και κάνοντας επίκληση στο συναίσθημα. Ο Σχινάς με τον Μέισον τα χάνουν, καθώς μπορεί να έχουν την πλειοψηφία αλλά επιζητούν ομόφωνη καταδίκη.
Αρχικά γίνονται προσπάθειες εξαγοράς των δύο πανέντιμων δικαστών και όταν αυτές δεν ευδοκιμούν, στη συνέχεια απειλούνται ανοιχτά να υπογράψουν την απόφαση και να επιστρέψουν στις έδρες τους για την ανάγνωσή της. Παρά τις αφόρητες πιέσεις δεν λυγίζουν. Αντιστέκονται ως το τέλος αρνούμενοι να βάλουν υπογραφή στην καταδίκη της ντροπής και του αίσχους.
Όμως οι Κωλέττης, Σχινάς και Μέισον, βιάζονται να στείλουν τους κατηγορούμενους στην λαιμητόμο (η Γαλλική Επανάσταση μαζί τις λαμπρές ιδέες της εξήγαγε δυστυχώς με μεγάλη επιτυχία στην υπόλοιπη Ευρώπη και την γκιλοτίνα ή καρμανιόλα, ελληνιστί λαιμητόμο). Σύμφωνα με τις μαρτυρίες που έχουν φθάσει μέχρι της ημέρες μας, ακολουθούν σκηνές από τις πολλές που μεσολάβησαν τα τελευταία 200 χρόνια στην πολιτική ζωή του τόπου, οι οποίες αποδεικνύουν γιατί ο ελληνισμός συνεχίζει να σέρνεται στους υπονόμους της ιστορίας τσαλαβουτώντας σε μια βουρκολίμνη ιδεών και ανθρώπων, εισπνέοντας τον τοξικό αέρα των αναθυμιάσεών τους: ο Σχινάς ως Υπουργός Δικαιοσύνης διατάζει τους χωροφύλακες να αναλάβουν δράση. Εκείνοι ορμούν και αρπάζουν τον πρόεδρο του δικαστηρίου. Ο Πολυζωίδης αμύνεται, κρατιέται από το τραπέζι, από τις καρέκλες, από τις πόρτες, από όπου βρει. Τον βλασφημούν, τον χτυπούν, τον σπρώχνουν, του σκίζουν τα ρούχα και δια της βίας τον φέρνουν στο κάθισμα της προεδρίας. Ομοίως και τον Τερτσέτη. Η ανάγνωση της απόφασης γίνεται από τον γραμματέα του δικαστηρίου και όχι από τον πρόεδρο κατ’ εντολήν του Σχινά, και κατά την διάρκειά της ο Πολυζωίδης γέρνει το κεφάλι και κλείνει τα μάτια, με τα χέρια του. Σ’ αυτή τη στάση, οδύνης και ντροπής για όσα γίνονταν, θα μείνει ως το τέλος.
Πάντα σύμφωνα με τις μαρτυρίες, κατά την ανακοίνωση της θανατικής ποινής ο Κολοκοτρώνης δεν δείχνει να ταράζεται ιδιαίτερα (σε αντίθεση με τον Πλαπούτα που λυγίζει και τον πιάνουν τα κλάματα). Σαφώς και είναι αδύνατον να γνωρίζουμε τις σκέψεις που τον κατέκλυζαν εκείνη την ώρα, αλλά είναι αρκετά πιθανό να πέρασε από το νου του μια στιχομυθία την ημέρα που έπεσε η Τριπολιτσά, σωσμένη και στα απομνημονεύματά του. Ένα από τα παλικάρια του του είπε ότι η Ελλάδα σίγουρα θα τον αντάμειβε πλουσιοπάροχα όταν αποκτούσε την πολυπόθητη ελευθερία της, ανομολόγητο όνειρο με το οποίο μεγάλωσαν γενιές και γενιές ραγιάδων. Κι εκείνος του αντιγύρισε με σιγουριά και πικρό χαμόγελο, πως θα ήταν από τους πρώτους που θα κυνηγούσε η ελεύθερη πατρίδα.
Αθάνατε Γέρο! Σε πόσα έπεσες μέσα τελικά! Σε κάποια βέβαια έπεσες έξω. Ελλάδα δεν είναι το κράτος. Αυτό που σε κυνήγησε δεν ήταν η ελεύθερη πατρίδα αλλά το ελληνικό κράτος. Δεν πειράζει. Άφησες βαριά κληρονομιά. Η Επανάσταση συνεχίζεται!
Αυτή η ιστοσελίδα χρησιμοποιεί cookies για να βελτιώσει την εμπειρία σας. Θα υποθέσουμε ότι είστε εντάξει με αυτό, αλλά μπορείτε να εξαιρεθείτε αν το επιθυμείτε. ΑποδοχήΔιαβάστε περισσότερα
