Οι ταραχές που έχουν ξεσπάσει τελευταία στο εσωτερικό της Ουκρανίας και την έχουν φέρει στο χείλος εμφυλίου πολέμου, με ενδεχόμενο ακόμη και την διχοτόμησή της, δεν είναι μια εσωτερική υπόθεση της Ουκρανίας, αλλά μια σύγκρουση των μεγάλων δυνάμεων για τον έλεγχο της Ευρασίας, όπου βρίσκονται τα μεγαλύτερα αποθέματα ορυκτού πλούτου και ενεργειακών υλών του πλανήτη.
Η Ευρασία είναι η μεγαλύτερη ήπειρος της υδρογείου όπου ζει το 75% του παγκόσμιου πληθυσμού, αντιπροσωπεύει το 60% του παγκόσμιου ΑΕΠ και τα τρία τέταρτα των παγκόσμιων ενεργειακών πόρων (το 85% των πηγών ενέργειας, (φυσικό αέριο και πετρέλαιο). Ως προς τη γεωργική παραγωγή της, στην Ευρασία βρίσκονται οι μεγαλύτεροι σιτοβολώνες του κόσμου και οι μεγαλύτερες εκτάσεις γεωργικής παραγωγής (η Ουκρανία είναι ο μεγαλύτερος σιτοβολώνας της Ευρώπης).
Όπως δε αναφέρει ο Μπρεζίνσκι, η Ευρασία συνεχίζει (και μετά την πτώση της ΕΣΣΔ) να απασχολεί ως τόπος που δύναται να αναδείξει ή να γεννήσει τον αντίπαλο των Ηνωμένων Πολιτειών στη διεκδίκηση της παγκόσμιας πρωτοκαθεδρίας. Αθροιστικά, η δύναμη της Ευρασίας υπερβαίνει κατά πολύ εκείνη των Ηνωμένων Πολιτειών. Ευτυχώς για τις Ηνωμένες Πολιτείες, η Ευρασία είναι πολύ μεγάλη για να είναι πολιτικά ενιαία.
Όποιος κυβερνάει την Ευρασία, ελέγχει τα πεπρωμένα του κόσμου
Μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και την λήξη του Ψυχρού Πολέμου (μη πόλεμος), όπου οι δύο ισχυροί της γης είχαν μοιράσει την οικουμένη και απέφευγαν να μπουν ο ένας στα χωράφια του άλλου, τα πράγματα άλλαξαν και νέες δυνάμεις εμφανίστηκαν οι οποίες διεκδικούν να αυξήσουν το ζωτικό τους χώρο, θέτοντας υπό την κυριαρχία τους χώρες οι οποίες θα προσέθεταν γεωστρατηγική αλλά και οικονομική ισχύ στο γεωπολιτικό παίγνιο.
Ιστορικά έχει αποδειχτεί ότι οι δύο ισχυροί (ΗΠΑ και Σοβιετική Ένωση) μπορούσαν να συνεννοηθούν, παρά τις όποιες αντιθέσεις τους. Σήμερα όπου έπαυσε να υφίσταται το δίπολο των υπερδυνάμεων και νέοι γεωπολιτικοί παίκτες ενεμφανίσθησαν, θα περάσει καιρός μέχρι να ισορροπήσει η γεωπολιτική πλάστιγγα και να καθοριστούν οι σφαίρες επιρροής των νέων δυνάμεων.
Η Ουκρανία είναι ένα από θύματα του πολέμου των νέων μεγάλων περιφερειακών δυνάμεων προκειμένου να την θέσουν υπό την κυριαρχία τους.
Η Ουκρανία είναι στο χείλος του εμφυλίου πολέμου ανάμεσα στην σύγκρουση Ανατολής Δύσης, ένεκα της γεωστρατηγικής θέσης της (πύλη της Ευρασίας). Η Δύση έχει δύο επικυρίαρχους τις, ΗΠΑ και την Γερμανία, η δε Ανατολή την Ρωσία (προς το παρόν). Η μεν Δύση προσπαθεί να περιορίσει με όλα τα μέσα την επεκτατική πολιτική της Ρωσίας, η δε Ρωσία σταθερά αλλά δυναμικά κατοχυρώνει τα συμφέροντά της με τις χώρες που συνορεύουν με αυτή, ποδοπατώντας δε όσες εξεγείρονται τη υποδείξει της Δύσης (χαρακτηριστική περίπτωση η Γεωργία). Επιπλέον η δυναμική επέμβαση της Ρωσίας που απέτρεψε την είσοδο της Ουκρανίας και της Γεωργίας στο ΝΑΤΟ, απέδειξε ότι η ρωσική αρκούδα θεωρεί τον Καύκασο αλλά και την ευρύτερη περιοχή, την πίσω αυλή του σπιτιού της.
Κατόπιν των ανωτέρω το ουκρανικό ζήτημα θα έχει μακροχρόνια και αιματηρή διένεξη καθόσον τόσο η Δύση όσο και η Ρωσία δεν πρόκειται να παραχωρούσουν ζωτικά συμφέροντα και η όποια λύση στην παρούσα φάση θα είναι πρόσκαιρη καθόσον το συγκεκριμένο πρόβλημα είναι διαχρονικό.
Η Ουκρανία είναι μια διχασμένη χώρα διαχρονικά, τόσο θρησκευτικά και πολιτισμικά αλλά και γλωσσικά. Η ανατολική Ουκρανία με ορθόδοξη πίστη και ρωσική καταγωγή προσβλέπουν στην Ρωσία και η δυτική Ουκρανία με καθολική πίστη – ουνίτες υπό Γερμανο-Πολωνική επιρροή, υπάρχουν ακόμη πόλεις με κατοίκους καθαρά γερμανικής καταγωγής, με το βλέμμα τους προς την Γερμανία. Μεγάλο μέρος των κατοίκων της δυτικής Ουκρανίας πολέμησαν στο πλευρό των γερμανών κατά την διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και διέπραξαν εγκλήματα σε βάρος της ανατολικής Ουκρανίας, οι οποίοι ανατολικοί μετά την νίκη των συμμάχων ανταπέδωσαν ανάλογα.
Στην ανατολική Ουκρανία, οι κάτοικοι μιλούν ρωσικά και δυσκολεύονται να μιλήσουν την επίσημη ουκρανική γλώσσα, ενώ στην δυτική στα σχολεία τα παιδιά μαθαίνουν γερμανικά και πολωνικά, η δε νέα γενιά, δεν μιλάει καθόλου ρώσικα.
Η Γερμανική επεκτατική πολιτική προς την Ουκρανία, ξεκινάει από πολύ παλιά μέσω της γεωθρησκείας και με εργαλείο τους Τεύτονες ιππότες, οι οποίοι με τις ευλογίες του Πάπα εισέβαλαν και μακέλεψαν την περιοχή. Το 1242 Ο Αλέξανδρος Νιέφσκυ νίκησε τους Τεύτονες ιππότες και από τότε το Κίεβο μεταβλήθηκε σε προσωρινή πρωτεύουσα της δυτικής ρωσικής επικράτειας υπό τον Αλέξανδρο.
Σήμερα οι «Τεύτονες ιππότες», δηλαδή οι Γερμανοί, επιστρέφουν στην Ουκρανία προκειμένου αφού την υποτάξουν να επεκτείνουν τον ζωτικό τους χώρο. Δηλαδή ό,τι απέτυχε ο Χίτλερ δια των όπλων, προσπαθεί να το υλοποιήσει η Μέρκελ μέσω της οικονομίας. Η Γερμανία αφού γονάτισε και υπέταξε οικονομικά τον νότο της Ευρώπης, τώρα με τους δορυφόρους της επιχειρεί και προς ανατολάς, ενάντια στην Ρωσία. Εδώ λοιπόν θα έρθει αντιμέτωπη με την Ρωσία του Πούτιν, ο οποίος είναι δεινός και αποφασιστικός παίκτης.
Οι μαζικές εκδηλώσεις στην Ουκρανία, ήταν αιτία για μια εμπορική συμφωνία που προετοιμαζόταν μεταξύ Ουκρανίας και Ευρωπαϊκής Ένωσης (λέγε με Γερμανία), την οποία ο Γιανούκοβιτς την τελευταία στιγμή απέρριψε. Το συγκεκριμένο νομοσχέδιο θα σήμαινε ευκαιρίες για τις ουκρανικές επιχειρήσεις που ήταν προσανατολισμένες στην Δύση, δηλαδή το φιλογερμανικό δυτικό τμήμα της Ουκρανίας και περαιτέρω διείσδυση των γερμανικών συμφερόντων στην περιοχή. Ο σημερινός πρόεδρος (Γιανουκόβιτς), ο οποίος στηρίζεται από το ανατολικό τμήμα της χώρας στο οποίο βρίσκεται η βαριά βιομηχανία της χώρας αλλά και οι πρώτες ύλες, είναι προσανατολισμένη προς την Ρωσία, εξαγωγές κλπ. Ο δε Γιανουκόβιτς αλλά και όλη η περιοχή μιλά ρωσικά. Ο ίδιος έμαθε τα Ουκρανικά σε μεγάλη ηλικία για λόγους πολιτικής σταδιοδρομίας. Ταυτόχρονα με την συμφωνία η Ουκρανία έλαβε επιχορήγηση 1 δισ. ευρώ το 2011, ενώ στην παρούσα φάση προσπαθούσε να επιτύχει μια συμφωνία με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) ύψους 15 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Ο Πούτιν προκειμένου να κατοχυρώσει τα συμφέροντά του στην περιοχή, προτίθεται να διαθέσει το παραπάνω ποσό των 15 δις, και λέει διαλέξτε ή το ΔΝΤ ή την ρωσική βοήθεια, ενώ η Ουκρανία θα χάσει και την προνομιακή τιμή αγοράς του φυσικού αερίου. Ενώ ταυτόχρονα προειδοποιεί την Γερμανία να μην αναμιγνύεται στα εσωτερικά της Ουκρανίας, υποκινώντας τις εξεγέρσεις. Άλλωστε, ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ, είχε πρώτος δηλώσει ότι τα γεγονότα στο Κίεβο «υποκινούνται από το εξωτερικό».
Σε δήλωσή του την Παρασκευή, ο Ρώσος πρωθυπουργός Νμτίτρι Μεντβέντεφ καταδίκασε τη συμμετοχή ξένων αξιωματούχων σε αντικυβερνητικές συγκεντρώσεις στην ουκρανική πρωτεύουσα, και συγκεκριμένα του υπουργού Εξωτερικών της Γερμανίας, Γκίντο Βέστερβελε. Σύμφωνα με τον Μεντβέντεφ, οι συναντήσεις ξένων αξιωματούχων με ηγέτες της ουκρανικής αντιπολίτευσης δεν προκαλούν πρόβλημα, «αλλά το να συμμετέχει κανείς σε τέτοιες εκδηλώσεις, με συγχωρείτε, αλλά έχει ένα πολύ απλό όνομα: ανάμειξη στα εσωτερικά», τόνισε.
Οι παρακάτω δύο χάρτες που δημοσιεύτηκαν στην Washington Post είναι λίαν κατατοπιστικοί για το τι ακριβώς συμβαίνει.
Κόκκινες και μαύρες ρίγες υπεροχή και κατάληψη των κτηρίων από του διαδηλωτές, μπλε περιοχές είναι αυτές που κέρδισε στις εκλογές ο Γιανούκοβιτς (σκούρο μπλε, άνω του 70%).
Ο παρακάτω χάρτης δείχνει τον γλωσσικό ιδίωμα που ταυτίζεται με το πολιτικό.
Η επιθυμία της Μόσχας να καταστεί το κέντρο της Ευρασίας έχει σαν αποτέλεσμα όλες τις παραπάνω παραχωρήσεις αλλά και μια ισχυρή περιφερειακή δομή προς την Ουκρανία με μοναδική προϋπόθεση την προσχώρησή της στην Ευρασιατική Οικονομική Ένωση, γεγονός όμως που θα απομάκρυνε οριστικά το Κίεβο από τις Βρυξέλλες (Γερμανία).
Η 1η Μαΐου 2013 ανακοινώθηκε επίσημα από τον Ρώσο πρόεδρο Vladimir Putin ως η ημερομηνία της υπογραφής της τελικής συμφωνίας για τη δημιουργία της Ευρασιατικής Ένωσης. Η επιλογή της 1ης Μαΐου είναι ένα σαφές μήνυμα προς την Γερμανία, καθώς είναι η ημέρα κατά την οποία η Ρωσία εορτάζει την ημέρα της νίκης κατά τη διάρκεια του Β΄ΠΠ πραγματοποιώντας και τη μεγάλη στρατιωτική παρέλαση.
Η δημιουργία του νέου αυτού συνασπισμού παραπέμπει στην ανασύσταση της πάλαι ποτέ κραταιάς Σοβιετικής Ένωσης, χωρίς όμως να εμπεριέχει τα απολυταρχικά εκείνα δεδομένα στην εσωτερική διακυβέρνησή της τα οποία ουσιαστικά την οδήγησαν και στην κατάρρευσή της.
Την Ευρασιατική Οικονομική Ένωση σε πρώτη φάση θα απαρτίζουν η Ρωσία, το Καζακστάν και η Λευκορωσία, ενώ έχουν εκδηλώσει το έντονο ενδιαφέρον τους να πλαισιώσουν τη νέα Ένωση η Κιρκιζία, το Τατζικιστάν αλλά και η Ουκρανία φέρνοντάς την ουσιαστικά στα όρια της ΕΣΣΔ.
Ουσιαστικά το Ουκρανικό ζήτημα είναι η επαναχάραξη των ζωνών επιρροής μέσα στο νέο γεωπολιτικό παίγνιο, των νέων αναδυομένων δυνάμεων στην μετασοβιετική εποχή. Τα δε χαμένα στοιχήματα των μεγάλων τα πληρώνουν πάντα οι λαοί.
Η Γερμανία για μια ακόμη φορά έρχεται αντιμέτωπη με την Ρωσία μη διδαχθείσα από τα παθήματα του παρελθόντος. Η κτηνώδης ορμή της τείνει να αιματοκυλήσει για μια ακόμη φορά το παγκόσμιο σύστημα.
Οι διεθνείς συσχετισμοί, ο παράγων Αμερική, αλλά και οι επιπτώσεις για την Ελλάδα, στο επόμενο άρθρο ένεκα χώρου.
Νίκος Καρατουλιώτης
Υποστράτηγος ε.α. – συγγραφέας