Τσοτύλι
Α΄ μέρος. «Θα σε στείλω στο Τσοτύλι»
Εν πρώτοις πρέπει να συγχαρώ τον ρέκτη καθηγητή κ. Αλέξανδρο Μπακαΐμη κι όσους εργάστηκαν μαζί του για εκδώσει η Ακαδημία Αθηνών το ψήφισμά της για τα 150 από την ίδρυση του σπουδαίου αυτού ιδρύματος. Δεν προτίθεμαι να αναφερθώ αναλυτικά στην ιστορία του. Στόχος μου είναι όμως με τα λίγα προσωπικά στοιχεία που έχω να συμβάλω ώστε να αφαιρεθεί κτ. από το μυθώδες που περιβάλλει τον όρο Τσοτύλι. Παλιότερα για σημαντική μερίδα Ελλήνων Τσοτύλι= σχολείο για απροσάρμοστους μαθητές. Πρέπει να γράψω εδώ πως το Γυμνάσιο του συνδέεται με το οικοτροφείο για άρρενες. Εκεί κατέληγαν και οι απροσάρμοστοι που έρχονταν στην «εξορία» για να «συμμορφωθούν». Παράλληλα με τους οικότροφους υπήρχαν και εξωτερικοί μαθητές και μαθήτριες. Ερώτημα: Ήταν το Γυμνάσιο ένα αναμορφωτήριο; Απάντηση: Όχι, με την κλασσική έννοια του όρου. Ήταν ένα σχολείο σκληρής πειθαρχίας και περιορισμών- ιδιαίτερα για τους οικότροφους-, και τιμωριών που ξεκινούσαν από την απλή αυστηρή παρατήρηση κι έφταναν σε ξυλαδαρμούς , έστω μεμονωμένους, «ατάκτων». Σε γενικές γραμμές λιγότερο ή περισσότερο όλα τα δημόσια Γυμνάσια έτσι ήταν. Το Τσοτύλι κάπως παραπάνω. Σ’ όλα αυτά όμως χωράει συζήτηση. Αν δεν γίνει μια συστηματική μελέτη των κανονισμών και των πρακτικών (ποινολόγιο), δεν μπορούμε να πούμε κτ. κατηγορηματικά.
Β’ μέρος. Γεννημένος το 1949 στον Πεντάλοφο, φοίτησα στο Τσοτύλι από το 1961-62 ως το 1967. Είμαι περήφανος γι’ αυτό κι ευχαριστώ τους γονείς μου και τους καθηγητές που είχα. Κάποιοι άλλοι δεν νιώθουν έτσι. Κατανοητό. Αναφέρω εδώ εν τάχει ορισμένα απ’ όσα έχω πει στην παρουσίαση του βιβλίου του αείμνηστου γυμνασιάρχη Σπύρου Αρβανιτάκη. Για μένα το μεγαλύτερο πρόβλημα, θα το έλεγα ταξικό, ήταν οι συνθήκες διαβίωσης των εξωτερικών μαθητών. Νοίκιαζαν συνήθως υπόγεια δωμάτια, ορισμένα αντί ξύλινου πατώματος είχαν τσιμέντο κάτω κι όταν έμπαινες η έντονη μυρωδιά της γκαζιέρας σου προκαλούσε αισθήματα απώθησης. Τα παιδιά αυτά είχαν ελλιπή τροφή και προβληματική θέρμανση. Κάθε Σάββατο, στο μεγάλο παραδοσιακό παζάρι του Τσοτυλίου, τους έφερναν οι γονείς τους με τα ζώα κυρίως κάποια τρόφιμα… Τώρα αυτά τα παιδιά, ζώντας σε τέτοιες συνθήκες έπρεπε να αντιμετωπίσουν άτεγκτους καθηγητές, που ορισμένοι γνώριζαν από πρώτο χέρι τη φτώχια!
Γ΄ μέρος. Το μάθημα της έκθεσης
Η γενιά μου (ένα μικρό μέρος) αποτέλεσε την πρώτη μετεμφυλιακή φουρνιά που πήγε στο Γυμνάσιο. Η περιοχή της Ανασελίτσας, βάζω και κάποια χωριά των Γρεβενών, δεν είχε συνέλθει από τη δεκαετία 1940- 1950, Κάποιοι –λίγοι, δεν είχαν γονείς. Είχαν σκοτωθεί στον εμφύλιο ή είχαν φύγει στο σιδηρούν. Εν τω μεταξύ είχε αρχίσει η αθρόα μετανάστευση στη Γερμανία… Με ποια εφόδια να αντιμετωπίσουν αυτά τα παιδιά το μάθημα της έκθεσης που συνήθως τότε για τις μεγάλες τάξεις ήταν ρητά στα αρχαία ελληνικά, όπως το «Θαρσείν χρή» ή το “σταγόνες ύδατος πέτρας κοιλαίνουσι»; Προερχόμενοι από αγροτικά περιβάλλοντα οι περισσότεροι, από οικογένειες που μιλούσαν το βόρειο ιδιωματικό ιδίωμα της περιοχής, οικογένειες μικρασιατών (ορισμένων τουρκοφώνων) δεν ήταν δυνατόν να προσαρμοστούν εύκολα. Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως οι οδηγίες της κεντρικής διοίκησης προς τους επιθεωρητάς ήταν η εξάλειψη των ιδιωματικών τύπων της ελληνικής από τα γραπτά των μαθητών, μια που στόχος ήταν μια ενιαία γλώσσα και πως η Ανασελίτσα, μια ελληνική γλωσσική νησίδα, που βόρεια γειτόνευε με βουλγαρόφωνα χωριά και ένα μέρος της είχε στη νότια ορεινή πλευρά τον βλαχόφωνο κόσμο. [συνεχίζεται]
1 comment
Σχετικά με το εάν το οικοτροφείο Τσοτυλίου είταν ένα αναμορφωτήριο η οχι , επιτρέψτε μου να σας παραθέσω την δική μου άποψη καί εμπιρεία ως παλιός οικότροφος στο ίδρυμα. Βίωσα καταστάσεις καί εμπιρείες πού δεν μπορώ να κρύψω ότι στιγμάτισαν την ζωή μου .Να τονίσο ότι είμουν από τα ποιό ήσυχα παιδιά τότε. Η καταπίεση , το ξύλο , οι προσβολές και η τρομοκρατία από μεριά του προσωπικού ήταν καθημερινότητα . Οι παράλογοι κανώνες , το εσωτερικό σύστημα πληροφοριών ( ρουφιάνοι μαθητές) καί ο φόβος , είταν αποδέκτες πρακτικές .Η αίθουσα μελέτης όπου διαβάζαμε τα μαθήματα του σχολείου είταν χώρος φόβου καί όχι μάθησης, ενα στρατιωτικό καθεστώς δίχος λογική το οποίο παρήγαγε μετέπειτα θυμομένους ενήλικες οι οποίοι τρέφαν μένος πλέων γιά κάθε μορφή εξουσίας.Ολα τα υπόλοιπα πού λένε για το ίδρυμα είναι απλά ευλογίες στα γένια μας . Όσοι φοιτήσαν εκεί γνωρίζουν !!
Διευθυντής μας τώτε ( διαχηρηστής) είταν ο κύριος Ηρακλής Τσακόπουλος , γιά όσους τών γνώρισαν ! , σύγουρα έμεινε ανεξίτηλος στην μνήμη τους !!!.