ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΜΑΣΤΟΥ- ΠΡΟΛΗΨΗ (ΑΝΘΟΠΟΥΛΟΣ ΜΙΧΑΛΗΣ – ΕΙΔΙΚΟΣ ΟΓΚΟΛΟΓΟΣ)

Ο καρκινος του του μαστου αποτελει τον πιο συχνο καρκινο (31%) στον γυναικειο πληθυσμο και την δευτερη αιτια θανατου (15%) από καρκινο μετα τον πνευμονα. Σε χωρες της δυσης είναι πιο συχνος (μια στις 8-12 γυναικες) και στο 80% των περιπτωσεων προσβαλλει γυναικες >50 ετων. Στην Ελλαδα προσβαλλονται περιπου 4000 γυναικες κάθε χρονο από τις οποιες το 10-12% θα εμφανισει αμφοτεροπλευρο καρκινο του μαστου. Η προληψη εχει μεγαλη αξια γιατι ο καρκινος του μαστου χαρακτηριζεται από σημαντικου βαθμου θνητοτητα και θνησιμοτητα, ενώ με τις διαγνωστικες δυνατοτητες που υπαρχουν σημερα μπορουμε να τον διαγνωσουμε εγκαιρα και να τον αντιμετωπισουμε. Ακομα και πληρη ιαση μπορουμε να πετυχουμε στα πρωιμα σταδια. Η πρωτογενης προληψη αφορα ενεργειες που μειωνουν την πιθανοτητα εμφανισης καρκινου του μαστου. Τετοιες ενεργειες είναι η ασκηση, η αντιμετωπιση της παχυσαρκιας, η τεκνοποιηση σε νεαρη ηλικια, η αποφυγη βλαπτικων παραγοντων όπως είναι η ακτινοβολια και η μακροχρονια χρηση οιστρογονων, η χημειοπροφυλαξη και η χειρουργικη προληψη σε ομαδες υψηλου κινδυνου. Η δευτερογενης προληψη περιλαμβανει ενεργειες που αποσκοπουν στην εγκαιρη διαγνωση του πρωιμου καρκινου του μαστου. Τετοιες ενεργειες είναι η αυτοεξεταση, η κλινικη εξεταση από ογκολογο, η μαστογραφια, το υπερηχογραφημα, η ΜRI μαστογραφια και η βιοψια. ΕΠΙΒΑΡΥΝΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ Ομαδα χαμηλου κινδυνου Φυλο- γυναικες Ηλικια. Με την παροδο της ηλικιας αυξανεται ο κινδυνος εμφανισης καρκινου του μαστου ( σε ηλικια 30 ετων η πιθανοτητα είναι 0,4%, 40 ετων 1,5%, 50 ετων 2,4%, και 60% ετων 3,4% ) Όταν υπαρχει συγγενης Α! βαθμου με καρκινο μαστου, αλλα η ηλικια εμφανισης να είναι >60 ετων Καταναλωση αλκοολ, παχυσαρκια, ελλειψη σωματικης ασκησης. Ομαδα ενδιαμεσου κινδυνου Πρωιμη εμμηναρχη Καθυστερημενη εμμηνοπαυση Ατεκνια Πρωτη κυηση >35 Αν υπαρχει συγγενης Α! βαθμου που προσβληθηκε <60 ετων Πυκνος μαστος? Ομαδα υψηλου κινδυνου Ατομα που εχουν τουλαχιστον δυο συγγενεις Α! βαθμου με καρκινο του μαστου Ατομα που εχουν μεταλλαξεις στα γονιδια BRCA 1, 2 (κληρονομικοτητα) Γυναικες που εχουν ιστορικο καρκινου στον ένα μαστο εχουν πολύ μεγαλυτερη πιθανοτητα να αναπτυξουν και στον άλλο μαστο Γυναικες που εχουν ιστορικο μη διηθητικου λοβιακου καρκινου του μαστου Ατομα που εχουν υποβληθει σε ακτινοβολια στον θωρακα (π.χ. για λεμφωμα) σε παιδικη, εφηβικη, νεαρη ηλικια Η ινοκυστικη νοσος δεν αποτελει προκαρκινωματωδη κατασταση και δεν αυξανει τον κινδυνο εμφανισης καρκινου του μαστου Μονο η θηλωματωση, η σκληρηντικη αδενωση και η κυτταρικη ατυπια, αφου διαγνωσθουν με βιοψια, αυξανουν τον κινδυνο εμφανισης καρκινου του μαστου. ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ Ολες οι γυναικες πρεπει να υποβαλλονται σε μαστογραφια αναφορας στο 35 ετος της ζωης και από το 40 ετος σε ετησιο ελεγχο με μαστογραφια και κλινικη εξεταση από ογκολογο. Η αυτοεξεταση πρεπει να γινεται από πιο νεαρη ηλικια. Τα ιδια ισχυουν και για την ομαδα χαμηλου κινδυνου. Οι γυναικες ενδιαμεσου κινδυου πρεπει να υποβαλλονται σε ετησιο ελεγχο με μαστογραφια και υπερηχο και δυο φορες τον χρονο σε κλινικη εξεταση από ογκολογο Οι γυναικες υψηλου κινδυνου πρεπει να υποβαλλονται σε απεικονιστικο ελεγχο ( Μ/Φ, υπερηχο, μαγνητικη, αναλογως) δυο φορες τον χρονο όπως επισης και σε κλινικη εξεταση από ογκολογο. Οι ελεγχοι ξεκινουν από νεαρη ηλικια, όχι παντως πριν το 25 ετος της ζωης παρολο που ο καρκινος του μαστου μπορει να εμφανισθει, πολύ σπανια, και σε πιο νεαρες ηλικιες. Στα ατομα με κληρονομικοτητα πρεπει να γινεται προληψη και για αλλους καρκινους (π.χ. για μελανωμα, καρκινο στομαχου κ.α.) ΠΡΟΣΟΧΗ Ολες οι γυναικες όταν παρατηρουν αλλαγη στο μεγεθος, στο χρωμα του δερματος του μαστου, ελξη δερματος και θηλης, σκληρια, και διογκωσεις στην μασχαλη πρεπει αμεσα να εξετασθουν από ογκολογο