ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΑΠΟΚΡΕΩ – Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΕΛΑΧΙΣΤΩΝ

του παπαδάσκαλου Κωνσταντίνου Ι. Κώστα

Πολλά τα είδη των ταυτοτήτων που χαρακτηρίζουν συλλογικότητες στο σύγχρονο κόσμο. Ταυτότητες με βαθειά ιστορική ή με πρόσφατη ιστορική παρουσία του έθνους ή του λαού που την έχει. Όλες εμφανίζονται στο προσκήνιο για να δείξουν την ύπαρξή τους και για να διεκδικήσουν μια θέση σεβαστή από τους άλλους στη γεωγραφία των ταυτοτήτων.  

Ταυτότητες εθνών και λαών: ελληνική, γαλλική, τουρκική, γερμανική, ρώσικη και άλλες ταυτότητες.

Ταυτότητες σε επίπεδο ηπείρων: ευρωπαϊκή, ασιατική, αμερικανική, αφρικανική ή αυστραλέζικη ταυτότητα

Ταυτότητες ναρκισσευόμενων ομάδων. Που αρέσκονται να ξεχωρίζουν από τους άλλους. Να αισθάνονται αυτάρκεις και ‘’δυνατοί’’. Και να υπερέχουν.  

Ταυτότητες με περισσότερες ή λιγότερες περγαμηνές, με περισσότερα ή λιγότερα ποιοτικά στοιχεία πολιτισμού σχηματίζουν ένα πολύχρωμο και πολυδιάστατο παζλ. Που θα μπορούσαν να λειτουργήσουν συνθετικά και δημιουργικά. Υπάρχει παιδαγωγικά και πολιτικά αυτή η δυνατότητα. Η δυνατότητα της σύνθεσης. Όπως υπάρχει δυστυχώς και η αντίθετη.

Και όχι μόνο αντιθετικά ή συγκρουσιακά ή πολεμικά ή κλεισμένες μέσα στο συλλογικό ναρκισσισμό τους και διαλεγόμενες μόνο με τον εαυτό τους. Ούτε ετερο-, ούτε αυτο- καταστροφικά με την απεμπόληση των στοιχείων που στη ροή του χρόνου τη σχημάτισαν. Παρά αυξητικά, συν-υπαρκτικά με διατήρηση της ιδιοπροσωπίας της καθεμιάς.

‘’Δεν υπάρχει δεν μπορώ, υπάρχει δε θέλω’’(Σεβ. Μητροπολίτη Σερβίων και Κοζάνης κ. Παύλου, φράση από το κήρυγμά του, στον Ι. Ναό του Αγίου  Διονυσίου εν Ολύμπω Βελβεντού, 23-1-2014).

Τα χαρακτηριστικά μιας άλλης ταυτότητας σκιαγραφούνται στο ευαγγελικό ανάγνωσμα της Κυριακής της Απόκρεω (23-2-2014) πέρα από εθνικές, κρατικές, γεωγραφικές, φυλετικές, ταξικές ή θρησκευτικές και άλλες κατηγορίες και όρια.

Πρόκειται για την ταυτότητα των ελαχίστων. Που βρίσκονται παντού: στο σπίτι μας, στη γειτονιά μας, στην τοπική μας κοινωνία, στις γειτονικές τοπικές κοινωνίες, στα γειτονικά έθνη, στο προσκήνιο και στο περιθώριο, στους ημεδαπούς και στους αλλοδαπούς, δίπλα μας και μακριά μας. Με τους οποίους (ελάχιστους) ταυτίζει τον εαυτό του ο Χριστός.

Στην κρίση των εσχάτων, όπου όλα τα έθνη στη συλλογική τους ευθύνη (μερικοί ισχυρίζονται πως δεν υπάρχει συλλογική ευθύνη) και όλοι οι άνθρωποι ο καθένας ξεχωριστά στην προσωπική του ευθύνη (άλλοι πάλι αρνούνται την προσωπική ευθύνη, υποτάσσοντας το πρόσωπο στην τυφλή αναγκαιότητα) στην παγκόσμια σύναξη, θα απευθύνει τον εξής λόγο ο Χριστός στα έθνη (συλλογική ευθύνη) και στο καθένα πρόσωπο ξεχωριστά (προσωπική ευθύνη):

‘’Επείνασα, και εδώκατέ μοι φαγείν, εδίψησα, και εποτίσατέ με, ξένος ήμην, και συνηγάγετέ με, γυμνός, και περιεβάλετέ με, ησθένησα, και επεσκέψασθέ με, εν φυλακή ήμην, και ήλθετε προς με’’ (Ματθ. 25,35-36). Πείνασα και μου δώσατε να φάω, δίψασα και μου δώσατε να πιω, ήμουν ξένος και με περιμαζέψατε, γυμνός και με ντύσατε, άρρωστος και μ’ επισκεφτήκατε, φυλακισμένος κι ήρθατε να με δείτε.

Στην εύλογη απορία των ενεργούντων (εθνών και προσώπων) με τον παραπάνω περιγραφόμενο από το Χριστό τρόπο, απαντά ο ίδιος ο Χριστός.

Η απορία των ενεργούντων: ‘’πότε σε είδομεν πεινώντα και εθρέψαμεν, ή διψώντα και εποτίσαμεν; πότε δε σε είδομεν ξένον και συνηγάγομεν, ή γυμνόν και περιεβάλομεν; πότε δε σε είδομεν ασθενή ή εν φυλακή και ήλθομεν προς σε;’’ (Ματθ. 25, 37-39). Πότε σε είδαμε να πεινάς και σε θρέψαμε ή να διψάς και σου δώσαμε να πιεις; Πότε σε είδαμε ξένον και σε περιμαζέψαμε ή γυμνόν και σε ντύσαμε; Πότε σε είδαμε άρρωστον ή φυλακισμένον κι ήρθαμε να σε δούμε;  

Και η απάντηση του Χριστού: ‘’εφ’ όσον εποιήσατε ενί τούτων των αδελφών μου των ελαχίστων, εμοί εποιήσατε’’ (Ματθ. 25, 40). Σας βεβαιώνω πως αφού τα κάνατε αυτά για έναν από αυτούς τους άσημους αδερφούς μου, τα κάνατε για μένα.

Η ταυτότητα των ελαχίστων είναι αλληλοπεριχωρητική, συνιστά ταπεινή σχέση, δηλαδή ικανή να μας χωρέσει όλους. Και δείχνει πόσο γελοία και καταστροφικά είναι τα τείχη του διχασμού εθνών και τοπικών κοινωνιών, όσων νυχθημερόν τα απεργάζονται, τείχη που θα καταρρεύσουν σαν χάρτινοι πύργοι, όταν έρθει το πλήρωμα του χρόνου,  από την αναδυόμενη ταυτότητα των ελαχίστων.   

π. Κωνσταντίνος Ι. Κώστας, παπαδάσκαλος