ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΥ DNA ΑΠΟ ΑΙΓΥΠΤΙΑΚΕΣ ΜΟΥΜΙΕΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΡΩΜΑΙΚΗΣ ΕΠΟΧΗΣ

Κωνσταντίνου Τριανταφυλλίδη

Η μελέτη αρχαϊκού DNA από αιγυπτιακές μούμιες της περιοχής Abusir el-Meleq της Αιγύπτου, που χρονολογούνται από το 1400 π.Χ. έως το 400 π.Χ., έδειξε ότι οι σύγχρονοι Αιγύπτιοι μοιράζονται περισσότερες καταγωγές με υπο-Σαχάριους Αφρικανούς, ενώ οι αρχαίοι Αιγύπτιοι σχετίζονται περισσότερο με πληθυσμούς από την Εγγύς Ανατολή, και Νεολιθικούς πληθυσμούς από την Ανατολία και την Ευρώπη. Η κυριαρχία της Αιγύπτου από τους ΄Ελληνες και τους Ρωμαίους επηρέασε τον πληθυσμό της περιοχής Abusir el-Meleq σε πολύ περιορισμένο βαθμό στο γενετικό επίπεδο. Είναι πιθανό ότι οι γενετικές επιπτώσεις της Ελληνικής και της Ρωμαϊκής κυριαρχίας να είναι πιο σημαντικές στο ΒΔ Δέλτα και την πόλη Φαγιού, όπου ζούσαν κυρίως οι ΄Ελληνες και οι Ρωμαίοι.
Η γεωστρατηγική θέση της Αιγύπτου ως σταυροδρόμι ανάμεσα σε τρεις Ηπείρους έχει προκαλέσει τεράστιο ενδιαφέρον για ιστορικές, αρχαιολογικές, ανθρωπολογικές, πολιτισμικές και γενετικές μελέτες. Αξίζει να υπενθυμίσουμε ότι ο διαπρεπής Σουηδός Καθηγητής Εξελικτικής Γενετικής Svante Pääbo (σήμερα εργάζεται στη Λειψία, Γερμανία) είχε ήδη αποδείξει, προ 30 ετών, ότι είναι δυνατόν να μελετηθεί η γενετική σύσταση μουμιών της Αιγύπτου.
Διεθνής επιστημονική ομάδα, με συντονισμό από το Πανεπιστήμιο Tubingen της Γερμανίας ανέλυσε (Ancient Egyptian mummy genomes suggest an increase of Sub-Saharan African ancestry in post-Roman periods. Nature Communications, 2017; 8: 15694) αρχαϊκό DNA από αιγυπτιακές μούμιες που χρονολογούνται από το 1400 π.Χ. έως 400 π.Χ. (από τη δυναστεία του Νέου Βασιλείου, την περίοδο των Πτολεμαίων και τη Ρωμαϊκή περίοδο) και συνέκρινε τα αποτελέσματα με τους σύγχρονους Αιγυπτίους, αλλά και Ευρασιατικούς πληθυσμούς.
Συγκεκριμένα, ο κύριος στόχος της μελέτης ήταν να εξετάσουν τη διαχρονική γενετική σύνθεση των αρχαίων κατοίκων της περιοχής Abusir el-Meleq της Αιγύπτου (Βρίσκεται ανάμεσα στην πόλη Φαγιούμ – που απέχει 130 χιλιόμετρα ΝΔ του Καΐρου και του Νείλου). Η ομάδα ήθελε να διερευνήσει εάν οι κάτοικοι της περιοχής επηρεάστηκαν, σε γενετικό επίπεδο, από ξένες κατακτήσεις κατά τη διάρκεια της υπό μελέτη χρονικής περιόδου.
Η μελέτη έδειξε παρόμοιες συχνότητες στις γενεαλογικές γραμμές των τριών αρχαίων πληθυσμιακών δειγμάτων.
Η έρευνα έδειξε ότι οι Αρχαίοι Αιγύπτιοι έδειχναν πιο στενή γενετική συγγένεια με τους αρχαίους πληθυσμούς της Λεβαντίνης, καθώς και με νεολιθικούς πληθυσμούς της Ανατολίας και της Ευρώπης. Η γενετική σύσταση των κατοίκων της περιοχής Abusir el-Meleq δεν υπέστη σημαντικές αλλαγές κατά τη διάρκεια των 1.300 ετών, υποδηλώνοντας ότι ο πληθυσμός παρέμεινε γενετικά σχετικά ανεπηρέαστος από την κατάκτηση από άλλους λαούς. Επιπρόσθετα, οι σύγχρονοι Αιγύπτιοι έχουν περίπου 20% γενεαλογικές γραμμές από πληθυσμούς της Υποσαχάριας (Νότιας) Αφρικής στη γενετική τους σύσταση σε σχέση με τους αρχαίους Αιγυπτίους. Αυτό δείχνει ότι η αύξηση της ροής των γονιδίων πληθυσμών της Υποσαχάριας Αφρικής στην Αίγυπτο συνέβη τα τελευταία 1.500 χρόνια.
Τα αποτελέσματα υποδηλώνουν γενετική συνέχεια μεταξύ των πληθυσμών της εποχής των Πτολεμαίων και της Ρωμαϊκής στην περιοχή Abusir el-Meleq, υποδεικνύοντας ότι η κυριαρχία της περιοχής από τους ΄Ελληνες και τους Ρωμαίους επηρέασε τον πληθυσμό της περιοχής σε πολύ περιορισμένο βαθμό στο γενετικό επίπεδο. Είναι πιθανό ότι οι γενετικές επιπτώσεις της ελληνικής και της ρωμαϊκής κυριαρχίας να είναι πιο σημαντικές στο βορειοδυτικό Δέλτα και την πόλη Φαγιού, όπου ζούσαν κυρίως οι ΄Ελληνες και οι Ρωμαίοι.