Ο Χριστός, το άστρο της Βηθλεέμ και η επανάσταση του χριστιανισμού (4ο)

Το μυστήριο με τα άστρα είχε επηρεάσει πολλούς λαούς και πολιτισμούς της προχριστιανικής εποχής, αλλά συνέχισε και μετά, μέχρι και σήμερα!

Δεν εμφανίζονται μόνο σε γεννήσεις, αλλά σηματοδοτούν εποχές και καθοδηγούν ημίθεους. Ο Βιργίλιος στην «Αινειάδα» γράφει για κάποιο άστρο που οδήγησε τον Αινεία στην τοποθεσία όπου έμελλε να χτιστεί η Ρώμη.

           Τέλος, σχετική συμβολική αναφορά υπάρχει και στην Αποκάλυψη όπου ο Ιησούς Χριστός αυτοπροσδιορίζεται ως λαμπρός αστέρας, κατά τον ευαγγελιστή Ιωάννη πάντα: «Εγώ Ιησούς έπεμψα τον άγγελόν μου, μαρτυρήσαι υμίν ταύτα επί ταις εκκλησίαις εγώ ειμί η ρίζα και το γένος Δαυίδ ο αστήρ ο λαμπρός ο πρωινός» (Αποκ. Ιωάν. 22, 16).

Οι κομήτες, όμως, πάντα προαναγγέλλουν τραγικά συμβάντα και θανάτους, όπως: άλωση της Τροίας (1188 π.Χ), ναυμαχία της Σαλαμίνας (480 π.Χ), θάνατος του Ιούλιου Καίσαρα (44 π.Χ) θάνατος του Αυγούστου (14 μ.Χ), λαμπρός κομήτης χαρακτηρίσθηκε από τον Σουητώνιο ότι προαναγγέλλει την κατάργηση μεγάλου κράτους και κατατρόμαξε τον Νέρωνα (54 μ.Χ),  κόκκινος κομήτης στην Ιουδαία, συνέπεσε με την πολιορκία και καταστροφή της Ιερουσαλήμ από τους Ρωμαίους μετά από μια τοπική επανάσταση (69 μ.Χ), κομήτες είχαμε στον θάνατο του Μ. Κωνσταντίνου (336 μ.Χ), του Τσιμισκή (975 μ.Χ), του Ερρίκου Α΄ της Γαλλίας (1050 μ.Χ).Επίσης, ο κομήτης του 1066 μ.Χ συνέπεσε με την εισβολή των Νορμανδών στην Αγγλία,  ο κομήτης του 1198 μ.Χ με τον θάνατο του Ριχάρδου του Λεοντόκαρδου, ο κομήτης του 1454 μ.Χ με την άλωση της Πόλης από τους Τούρκους (ήταν ο κομήτης του Halley σε μία από τις πολλές περιοδικές εμφανίσεις του) και πάει λέγοντας.

    Έτσι, όσοι προσπαθώντας να εξηγήσουν το φαινόμενο του άστρου της Βηθλεέμ, το ταυτίζουν με κομήτη, προφανώς αγνοούν ή παραβλέπουν το γεγονός ότι οι κομήτες, πάντα θεωρούνταν προάγγελοι δεινών, καταστροφών και θανάτων.

Το άστρο της Βηθλεέμ ως αστρονομικό πρόβλημα απασχόλησε τους ορθολογιστές θεολόγους της Δύσης από τα τέλη του 15^ου – αρχές 16ου αιώνα και εξής. Ξεκίνησε δε, από τη επιθυμία τους για να εξηγήσουν και να τεκμηριώσουν με επιστημονικοφανή τρόπο την ύπαρξή του, κάτω από την πίεση των θεολογικο-αστρολογικών κύκλων της εποχής. Επικεντρώθηκαν, λοιπόν, στην απόδειξη της ιστορικότητας της γέννησης του Ιησού Χριστού μέσω της απόδειξης της «εν χρόνω» ύπαρξης του άστρου. Η σκέψη τους ήταν απλή: Αν μπορούσε η Αστρονομία να αποδείξει με στοιχεία την ύπαρξη του άστρου της Βηθλεέμ την περίοδο που οι ιστορικοί τοποθετούσαν τη γέννηση του Ιησού στην Ιουδαία τότε αυτόματα αποδεικνυόταν η ιστορικότητα αυτής ταύτης της γέννησης. H εμφάνιση του άστρου της Βηθλεέμ, συνδυαζόμενη με το γενικό αστρολογικό πλαίσιο της εποχής του, θα ήταν η περίτρανη απόδειξη για την ιστορική ύπαρξη του ενσαρκωμένου Θεού.

            H άποψη αυτή, που αναμφίβολα υποστηρίζει την αστρολογική ερμηνεία και τις αστρολογικές αναφορές για το άστρο της Βηθλεέμ, άρχισε να ενδιαφέρει τη Δυτική Εκκλησία από τον 16ο αιώνα, εποχή κατά την οποία η αστρολογία γνώριζε μια δεύτερη άνθηση, λόγω της σύνδεσής της με την ιουδαϊκή Καμπαλά, η οποία εθεωρείτο τότε μέρος της χριστιανικής παράδοσης. Την εποχή εκείνη οι αστρολόγοι δεν έλειπαν από καμιά βασιλική αυλή, και πολλοί ποντίφηκες είχαν τον προσωπικό τους αστρολόγο, ενώ πολλοί αστρολόγοι έγιναν κληρικοί και ανέβηκαν ψηλά στην εκκλησιαστική ιεραρχία. Για παράδειγμα ο πάπας Γρηγόριος 13ος, εμπνευστής του ημερολογίου που χρησιμοποιούμε και σήμερα, πίστευε στην αστρολογία. Είχε μάλιστα επίσημο αστρολόγο, τον περιβόητο Ιερώνυμο Kαρντάνο (Geronimo Cardano) ο οποίος εξηγούσε τη γέννηση, ακμή και παρακμή των θρησκειών ως αποτέλεσμα αστρικών επιδράσεων, πεπεισμένος ότι τα άστρα επιδρούν και καθορίζουν τις τύχες της ανθρωπότητας. Τη μεγάλη δε ανάπτυξη της χριστιανικής θρησκείας την ερμήνευε από το ωροσκόπιο του Ιησού, που κατ’ αυτόν είχε γεννηθεί υπό τη συζυγία του Δία και του Ήλιου. Και δεν ήταν ο μοναδικός πάπας!.

Ο πάπας Λέων ο 10ος ίδρυσε έδρα αστρολογίας, ενώ ο πάπας Παύλος ο 3ος, προκαθήμενος της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας κατά την αντιμεταρρύθμιση, είχε προσωπικό αστρολόγο του τον Λουκά Γκουάρικο, τον οποίο και χειροτόνησε καρδινάλιο. Έτσι εξηγείται  και το γιατί ωθήθηκαν οι μεγάλοι αστρονόμοι της εποχής, όπως ο Tύχων Mπραχέ (Tycho Brach) και ο βοηθός – συνεργάτης του, Γιοχάνες Κέπλερ (Johannes Kepler) στο να ασχοληθούν με το άστρο της Βηθλεέμ, εγκαινιάζοντας μια παράδοση που στη Δύση, και όχι μόνο, συνεχίζεται μέχρι σήμερα.

Το άστρο της Βηθλεέμ, αν τελικά αφορούσε κάποιο αστρονομικό φαινόμενο, οδηγεί και πάλι στο έτος 747 από κτίσεως Ρώμης ή 7 π.Χ, αφού κατά τον Κέπλερ και άλλους αστρονόμους υπήρξε πράγματι τότε ένα παρόμοιο ουράνιο φαινόμενο που προκαλείται κατά τη συνάντηση των τριών πλανητών, του Κρόνου, του Δία και της Αφροδίτης. Στο φαινόμενο αυτό, μετά παρέλευση δύο ή τριών μηνών, ο Δίας δύει ή εξέρχεται από την τροχιά και τότε παρατηρείται πάλι το ίδιο έντονο φωτεινό φαινόμενο που παρουσιάζεται στην αρχή, σαν να εμφανίζεται εκ νέου.

Οι θεολογούντες – αστρολόγοι ισχυρίζονται ότι το γεγονός αυτό ταιριάζει με την περιγραφή του Ευαγγελιστή Ματθαίου  «Οι δε μάγοι, αφού άκουσαν τα λόγια του βασιλέως, ξεκίνησαν και επορεύοντο στη Βηθλεέμ· και να το λαμπρό αστέρι, που είχαν δει στην Ανατολή, και τους οδηγούσε, έως ότου ήλθε και στάθηκε πάνω από τον τόπο όπου βρισκόταν το παιδί. Οι μάγοι, όταν είδαν τον αστέρα, δοκίμασαν πολύ μεγάλη χαρά (διότι βρήκαν πάλιν τον ασφαλή οδηγό τους)» (Ματθ. 2,9-10). Οι αντιρρησίες, όμως, που δεν αναγνωρίζουν τα Ευαγγέλια ως πηγές δεν τη θεωρούν αξιόπιστη αυτή την περιγραφή και μάλιστα υπογραμμίζουν πως είναι η μοναδική, αφού δεν αναφέρεται από κάποιον άλλον πλην του Ματθαίου.

Καθώς ένα ταξίδι από τη Μεσοποταμία στην Παλαιστίνη με τα μέσα της εποχής απαιτούσε δύο ή τρεις μήνες, η χρονική αυτή απόσταση ταιριάζει με την αντίστοιχη φυσική κίνηση του πλανήτη Δία και τη διπλή εμφάνισή του κατά την είσοδο και έξοδο από την τροχιά συνάντησης με τους άλλους δύο πλανήτες.

Ποιοι ήταν, όμως, αυτοί οι μάγοι; Πολλά ερωτήματα ανακύπτουν, άλλα καλοπροαίρετα, άλλα όχι. Από πού ήλθαν και γιατί;

Για τους μάγους, ως κοινωνική τάξη, σημαντικές πληροφορίες δίνει ο Ηρόδοτος, ο οποίος λέει ότι αποτελούσαν ξεχωριστή τάξη ή φυλή των Μήδων, από την οποία προέρχονταν οι ιερείς και οι ασχολούμενοι με τους αστέρες.

     Ό μεγάλος Έλληνας ιστορικός αναφέρει ότι μεταξύ των έξι φυλών της Μηδίας υπήρχε μία από την οποία προέρχονταν οι λεγόμενοι μάγοι, οι οποίοι ήταν ιερείς, αστρολόγοι-αστρονόμοι και θεματοφύλακες των επιστημονικών γνώσεων της εποχής τους. Κατείχαν τη συμπυκνωμένη πείρα της φυλής τους, που μεταδιδόταν από γενιά σε γενιά, και έτσι ήταν μάντεις, αποκρυφιστὲς και ερμηνευτὲς των ονείρων αλλά και των φαινομένων της φύσης, σοφοὶ με πρόσβαση στην υπερβατική γνώση.

      Οι μάγοι είχαν μεγάλη δύναμη και επηρέαζαν με τους χρησμούς και τις προβλέψεις τους τις αποφάσεις της αυτοκρατορίας. Από τις παρατηρήσεις των κινήσεων των άστρων και όλων των ουράνιων σωμάτων προέβλεπαν το μέλλον των βασιλέων, των αυλικών και των κοινών ανθρώπων.

     Από τους Μήδους οι μάγοι ήρθαν και στην Περσία, ενώ στη Βαβυλωνία λέγονταν μάγοι και οι σοφοί ιερείς του θεού Βάαλ (του μεγαλύτερου θεού των Χαναναίων και των Φοινίκων, αλλά και αρκετών σημιτικών λαών της Εγγύς Ανατολής και της βόρειας Αφρικής, όπως των Βαβυλωνίων, Μωαβιτών κ.α.), οι οποίοι από το ναό αυτού παρατηρούσαν τα αστέρια και προσπαθούσαν να διαγνώσουν το μέλλον και τις τύχες των ανθρώπων. Άρα, γενικά για τους μάγους της εποχής εκείνης, θα μπορούσαμε σήμερα να πούμε ότι ήταν διδάσκαλοι και σοφοί, ανήκαν στην τάξη των ιερέων και καλλιεργούσαν την τότε τέχνη και σήμερα ψευδό-επιστήμη της αστρολογίας, η οποία είναι και η πρωτόγονη θρησκεία των Βαβυλωνίων.

Μια παράδοση θέλει και αρχαίους Έλληνες φιλόσοφους να μαθητεύουν στους μάγους της Ανατολής και αναφέρεται ένας από αυτούς, ο Πρωταγόρας.

     Γενικά όμως μάγοι αναφέρονται σε όλους τους σπουδαίους ανατολικούς λαούς της αρχαιότητας, άνθρωποι πού, όπως φαίνεται, ασκούσαν σημαντική επίδραση στη θρησκευτική ζωή και στα δημόσια πράγματα των κοινωνιών αυτών – είναι οι ίδιοι τους οποίους οι Έλληνες αποκαλούσαν και «παιδαγωγούς». Φαίνεται, λοιπόν, ότι οι μάγοι αντιπροσώπευαν τον ολιγομελή μυστικιστικό πυρήνα ανθρώπων που υπήρχε πάντα στο εσωτερικό όλων των μεγάλων θρησκειών. Μια ομάδα ευσεβών ιερέων, πολυμαθών και μυημένων, που εργαζόταν για το συνολικό καλό. Ο Κόιντος Σεπτίμιος Τερτυλλιανός, εκκλησιαστικός συγγραφέας του 2^ου αιώνα βασιζόμενος στο βιβλίο των Ψαλμών θεωρεί τους μάγους βασιλείς («… βασιλείς Αράβων και Σαβά δώρα προσάξουσι» Ψαλμ. 71, 10). Άποψη που αποδέχτηκε και η παράδοση, γι αυτό και  η θρησκευτική τέχνη έσπευσε να απεικονίσει τους μάγους με μεγαλοπρέπεια.

            Η πληροφορία που δίνεται από τον Ευαγγελιστή Ματθαίο είναι: « Όταν δε γεννήθηκε ο Ιησούς στη Βηθλεέμ της Ιουδαίας, κατά τις μέρες που βασιλιάς ήταν ο Ηρώδης, μάγοι (δηλαδή άνθρωποι σοφοί που μελετούσαν και τους αστέρες του ουρανού) ήρθαν από τις χώρες της Ανατολής εις τα Ιεροσόλυμα. Και ρωτούσαν τους κατοίκους· “που είναι ο νεογέννητος βασιλεύς των Ιουδαίων; Διότι εμείς είδαμε τον αστέρα αυτού στην Ανατολή και από το ουράνιο αυτό φαινόμενο πληροφορηθήκαμε την γέννησή του και ήρθαμε να τον προσκυνήσουμε»(Ματθ.2,1-2). Ήρθαν λέει από τις χώρες της Ανατολής εις τα Ιεροσόλυμα, άρα ήξεραν τί ακριβώς ζητούσαν ερχόμενοι στην Ιερουσαλήμ, αλλιώς δεν θα επιχειρούσαν ποτὲ ένα τόσο μακρύ, επικίνδυνο και κοπιαστικό ταξίδι, εάν δεν πίστευαν ότι πράγματι γεννήθηκε ο βασιλιάς των Ιουδαίων.

     «Ιδού μάγοι από ανατολών…» , μας πληροφορεί ο ευαγγελιστής, αλλά από πού;

Διάφοροι ερευνητές, αλλά και ερμηνευτές από τότε μέχρι και σήμερα θέλουν τους μάγους να ξεκινούν, από τη Συρία και Μεσοποταμία μέχρι την Αραβία και την Περσία. Κατά την άποψη του Άγγλου αστρονόμου David Hoghes (1976), οι μάγοι ξεκίνησαν από τη Σεφαρβαίμ την πόλη που αναφέρεται στην Παλαιά Διαθήκη και που δεν είναι άλλη από την Σιππὰρ της Βαβυλωνίας, τη σημερινή Αμπού Χαμπά, νοτιοδυτικά της Βαγδάτης, αφού μάγοι ονομάζονταν από τους Βαβυλώνιους οι σοφοὶ ιερείς του μεγάλου θεού Ηλίου Σαμάς. Υπολογίζει μάλιστα ότι για να κάνουν ένα ταξίδι 600 περίπου μιλίων χρειάστηκαν, μαζί με τις προετοιμασίες του ταξιδιού, περίπου τέσσερις μήνες. Η αλήθεια είναι πως οι ανασκαφὲς του 1894 στη Σιππὰρ έφεραν στο φως τα θεμέλια ενός τεράστιου ναού – αστεροσκοπείου.

Παράλληλα, ανακαλύφθηκαν χιλιάδες πήλινες πινακίδες με καταγραφὲς των κινήσεων των γνωστών στους Βαβυλώνιους πλανητών, με ερμηνεία αυτών των κινήσεων και των θέσεών τους στην ουράνια σφαίρα για την πρόβλεψη του μέλλοντος. Στη συνέχεια, οι ανασκαφὲς του 1925 έφεραν στο φως και άλλες πήλινες πινακίδες, κάποιες από τις οποίες, όπως ανακάλυψε ο Γερμανός μελετητής P. Schnâbel, αναφέρουν παρατήρηση μιας συνόδου των πλανητών Δία και Κρόνου στην περιοχή του αστερισμού των Ιχθύων.