Παρουσιάσαμε την Παρασκευή 20/3 την υπόθεση του ορυχείου Βεύης και το Σάββατο 21/3 την εγκατάλειψη του ορυχείου Κλειδιού ως δυο από τρία σκάνδαλα στο λιγνίτη της Φλώρινας, που εμπλέκουν ΥΠΕΚΑ και ΔΕΗ και περιμένουν μέτρα απ’ το Λαφαζάνη. Ολοκληρώνουμε σήμερα με το τρίτο μέρος της τριλογίας, την κατάσταση στο 2ο μεγαλύτερο ορυχείο της Φλώρινας μετά το ορυχείο Αμυνταίου της ΔΕΗ, το ορυχείο Αχλάδας, ένα ιδιωτικό ορυχείο, που αποτελεί το βασικό τροφοδότη του ΑΗΣ Μελίτης απ’ την πρώτη ημέρα λειτουργίας του.
Ποιος κερδίζει και ποιος χάνει απ’ αυτή την κατάσταση; Η εταιρεία κερδίζει, καθώς διατηρεί το ορυχείο σε λειτουργία και πληρώνεται όχι την τιμή της αρχικής σύμβασης, αλλά όποια προκύψει απ’ τα τρέχοντα έξοδα, ο εργολάβος της εταιρείας κερδίζει, καθώς έχει απασχόληση, κάποιοι από τη γύρω περιοχή απασχολούνται σε εποχή μεγάλης ανεργίας, οι υπηρεσίες του ΥΠΕΚΑ κερδίζουν το ότι εμφανίζουν το ορυχείο να λειτουργεί, η απερχόμενη διοίκηση της ΔΕΗ κερδίζει, καθώς με την τροποποίηση της σύμβασης και το διπλασιασμό της τιμής έσπρωξε το πρόβλημα “κάτω απ’ το χαλί”, το μετέφερε στην επόμενη διοίκηση και κράτησε τον ΑΗΣ Μελίτης σε λειτουργία. Μήπως πληρώνει κανείς της διοίκησης απ’ την τσέπη του; Αλλά οι καταναλωτές χάνουν, καθώς επιβαρύνονται με αυξημένο κόστος, οι μέτοχοι της ΔΕΗ χάνουν, καθώς η επιχείρηση δεν λειτουργεί σωστά, οι κάτοικοι χάνουν, καθώς ζουν σε ένα επιβαρυμένο πλέον περιβάλλον, η κοινωνία συνολικά χάνει, καθώς μειώνεται η κοινωνική αποδοχή της λιγνιτικής δραστηριότητας σε μια περιοχή που η δραστηριότητα ασκείται συνεχώς επί περίπου 80 χρόνια.
Στις αρχές του 2015 η εταιρεία κατέθεσε αίτηση για την αναγκαστική απαλλοτρίωση του χωριού. Αλλά η ενέργειά της είναι πολύ καθυστερημένη: μια απαλλοτρίωση και μια μετεγκατάσταση χρειάζονται χρόνια για να υλοποιηθούν, χρόνια στα οποία το χωριό θα εξακολουθήσει να βρίσκεται στην ίδια θέση, αλλά το ορυχείο θα δουλεύει και θα εξελίσσεται. Και οι κάτοικοι φοβούνται πως η εταιρεία έχει “κρυφό σχέδιο”, την τμηματική απαλλοτρίωση των δυο μικρότερων οικισμών, αφήνοντας απείραχτο το μεγαλύτερο κεντρικό οικισμό. Αν συνεχιστεί η κατάσταση όπως μέχρι τώρα, πολύ σύντομα θα βρεθούμε μ’ ένα χωριό τελείως περικυκλωμένο από σκάμματα και λόφους χωμάτων, με τα σπίτια να εμφανίζουν όλο και περισσότερες ρωγμές και με την εκμετάλλευση σχετικά σύντομα να διακόπτεται, επειδή το μεγάλο μέρος του κοιτάσματος βρίσκεται κάτω απ’ το χωριό. Τα καλύτερα ποτιστικά χωράφια της περιοχής δεν θα υπάρχουν πια, θα υπάρχουν σκάμματα και αμμουδεροί λόφοι. Θα φθάσουμε έτσι μέχρι το 2018, που λήγουν τα μισθωτικά δικαιώματα ή το 2023, που λήγει και η πενταετής παράταση και η εταιρεία ενδέχεται ν’ αποχωρήσει, οι εργολάβοι της θ’ αποχωρήσουν και θ’ αφήσουν μια περιοχή σε κρίση. Δεν μπορεί φυσικά ν’ αποκλειστεί και η περίπτωση στο τέλος η εταιρεία να κηρύξει και πτώχευση, για ν’ αποφύγει το κόστος της περιβαλλοντικής αποκατάστασης, μεταβιβάζοντάς το στους φορολογούμενους, κάτι που είχαμε δει παλαιότερα στα Μεταλλεία Αμιάντου Βόρειας Ελλάδας. Αν διακοπεί η εκμετάλλευση του ορυχείου αυτόματα θα διακοπεί και η λειτουργία του ΑΗΣ Μελίτης, του πιο σύγχρονου λιγνιτικού ΑΗΣ της χώρας, καθώς το εθνικό μας success story τα προηγούμενα χρόνια οδήγησε το λιγνίτη στην απαξίωση. Εκτός κι αν φέρνουμε πια το σύνολο της τροφοδοσίας του ΑΗΣ απ’ τη Βουλγαρία ή το Κόσοβο, με ένα νέο ένδοξο success story, “πρώτη φορά αριστερό”.