Δημοσιεύτηκε πρόσφατα στην εφημερίδα «Πρωινός Λόγος» ανακοίνωση μιας ομάδας νέων επιστημόνων, με την οποία εκδηλώνεται το ενδιαφέρον τους για την Κοζανίτικη Αποκριά και για τον Φανό, τα οποία τα αποκαλούν «σημαντικά και αναπόσπαστα στοιχεία της πολιτισμικής ταυτότητας του τόπου μας». Η ομάδα δηλώνει: «Στο πλαίσιο αυτό ενεργοποιήθηκε η παρούσα άτυπη ομάδα και πρωτοβουλία νέων Κοζάνης, οι οποίοι, έχοντας αμείωτο το ενδιαφέρον τους για τον πολιτισμό, την ιστορία, τα ήθη και έθιμα του τόπου μας, επιθυμούν εθελοντικά να συνδράμουν στην υλοποίηση διαφόρων δράσεων για το εν λόγω έθιμο…».
Η ανακοίνωση αυτή με χαροποίησε ιδιαίτερα. Επί τέλους, να πάρουν θέση οι νέοι επιστήμονες, στους οποίους ανήκει το μέλλον της Πόλης αλλά και η πολιτιστική μας κληρονομιά, που χωλαίνει σε πολλά σημεία και για τα οποία έχω δημοσιεύσει κείμενα με πολλές λεπτομέρειες. Για τα Καρναβάλια και τους Φανούς έχουν γραφεί πάρα πολλά από συμπατριώτες μας (δεν είναι η ώρα να τους αναφέρω). Από δεκαετίες οργανώνονται κάθε χρόνο καρναβαλικές εκδηλώσεις, ενώ ο Φανός αποτελεί μοναδικό φαινόμενο στη χώρα μας. Το πώς διοργανώνονταν οι εκδηλώσεις, με τον κόκκινο χορό και το άναμμα των Φανών προ του ’40, τα έχω περιγράψει στα βιβλία μου.
Εκείνο που θέλω να υπογραμμίσω εδώ στους νέους μας είναι ότι η πολιτιστική κληρονομιά που έχει η Πόλη μας είναι μεγάλη, όπως και η ιστορική διαδρομή της, αλλά για την Παράδοσή μας αδρανούμε και αδιαφορούμε. Υπάρχουν πολλά θέματα πολιτισμού που δεν αξιοποιούνται, αντίθετα με ό,τι συμβαίνει σε άλλες πόλεις. Έχω επισημάνει μερικά με τη δημοσίευση κειμένων στον τοπικό Τύπο. Θα τα αναφέρω και ευχαρίστως να δώσω αντίγραφα από άρθρα μου στους νέους, για να κατατοπιστούν. Από κει και μετά είναι θέμα δικό τους τι θα κάνουν.
1. Αρχοντικό Βαμβακά. Επί της οδού Ι. Τράντα, Δωρίθηκε από τους κληρονόμους στον Δήμο Κοζάνης, για να γίνει Πινακοθήκη. Το 1994 ο Δήμος είχε πάρει απόφαση να ιδρύσει Πινακοθήκη, αλλά ακόμη περιμένουμε την υλοποίηση του. Πέρασαν 27 χρόνια και το αρχοντικό καταρρέει. Έχω γράψει δύο φορές για το τν κατάντια του αρχοντικού.
2. Διατηρητέο αρχοντικό του Νικολάου Βούρκα. Σημειωτέον, κακώς λέγεται Βούρκα, καθώς είναι του Αθανασίου Κατσικά. Έχει εγκαταλειφθεί και θα καταρρεύσει .Ανήκει στο Υπουργείο Πολιτισμού. Η Διευθύντρια της Αρχαιολογικής Εφορείας Κοζάνης κυρία Χονδρογιάννη έκανε μια πολύ καλή πρόταση, να διαμορφωθεί ως Μουσείο. Σε κείμενο που θα δημοσιεύσω θα αναφέρεται η κακή κατάσταση του αρχοντικού, η πρόταση της Εφορείας Αρχαιοτήτων και γιατί το αρχοντικό δεν ανήκει στον Δήμο.
3. Έχω δημοσιεύσει κείμενο, απευθυνόμενος προς τους υποψηφίους Δημάρχους προεκλογικά το Μάϊο του 2019, να συμπεριλάβουν στο πρόγραμμά τους και την ανάδειξη των δύο εναπομεινάντων βυρσοδεψείων (ταμπακαριών) σε μουσεία. Ο Δήμος Χανίων διατήρησε τα ταμπακαριά (διαθέτει πολλά),τα μετέτρεψε σε επισκέψιμα μουσεία και τα διαφημίζει στα ΜΜΕ .Η Κοζάνη είχε στο παρελθόν περίπου 60 βυρσοδεψεία, αλλά θα τα αφήσει να καταρρεύσουν και αυτά.. Θα είναι ασυγχώρητη η αδιαφορία, καθώς θα πλήξει τον πολιτισμό μας. Με τα βυρσοδεψεία ασχολήθηκε ο Στράτος Ηλιαδέλης, ιατρός και συγγραφέας πολλών κειμένων για την Κοζάνη. Κάποια μελέτη του θα δημοσιευθεί στο περιοδικό «Ελιμειακά» του συλλόγου Κοζανιτών Θεσσαλονίκης σε προσεχή έκδοση.
4. Το Μάρτιο του 2020 έγραψα ένα κείμενο, μετά τον θάνατο της Άννας Καραγκούνη, προέδρου της «Στέγης Παιδιού», που για 60 τόσα χρόνια διέθεσε τον εαυτόν της στη συνδρομή των νέων ανθρώπων. Ο πατέρας της, μάλιστα, διετέλεσε Δήμαρχος Κοζάνης 1929-34. Η αείμνηστη κ. Καραγκούνη φιλοξενούσε φτωχά παιδιά στο οικοτροφείο του συλλόγου, τα περισσότερα εκ των οποίων είναι σήμερα επιστήμονες και καθηγητές Πανεπιστημίου. Το οίκημα λοιπόν αυτό είναι παλαιά αστική οικία. Δεν έχουμε άλλο παρόμοιο και πρέπει να παραμείνει για την ιστορία της Πόλης. Είχα προτείνει να κηρυχθεί διατηρητέο και να το πάρει ο Δήμος, να αναπαλαιωθεί και να δημιουργηθεί Μουσείο Δημογεροντίας. Η Δημογεροντία διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην Κοζάνη από το 1800 μέχρι το 1916. Στο συνέδριο που έγινε το 1993 στην Κοζάνη με θέμα «Η Κοζάνη και η περιοχή της. Ιστορία-Πολιτισμός» κάποιος ομιλητής αναφέρθηκε στη Δημογεροντία (βλ. τα Πρακτικά του συνεδρίου). Από κει και μετά δεν έγινε τίποτε, ούτε προβλήθηκε, ούτε δημιουργήθηκε κάποιο μουσείο, όπως κάνουν άλλες πόλεις, που τιμούν την ιστορία τους. Πέρασαν ήδη 27 χρόνια. Η Κοζάνη έχει σημαντική ιστορία έχει πλούσιο υλικό, αλλά απουσιάζουν οι άνθρωποι που θα το αξιοποιήσουν. Ευχαρίστως να δώσω στους νέους μας αντίγραφο του κειμένου.
Περιορίζομαι στα παραπάνω, αλλά θα επανέλθω .Θεωρώ ότι όσο είναι εν ζωή ηλικιωμένοι άνθρωποι που γνωρίζουν γεγονότα της ιστορίας της πόλης, πρέπει να τα καταγράφουμε, γιατί αποτελούν κομμάτι της ιστορίας της πόλης μας, ενώ μέσω της προφορικής εξιστόρησης αυτοπτών μαρτύρων τα ιστορικά συμβάντα μεταφέρονται αυτούσια και αληθινά. Πολλές αναφορές σε κείμενα που έχω γράψει και στα βιβλία μου είναι προέρχονται από αφηγήσεις μεγάλων στην ηλικία ανθρώπων του περασμένου αιώνα που είναι ήδη αείμνηστοι .Εάν δεν ρωτούσα δεν θα τα γνωρίζαμε και θα έλειπαν από την ιστορία της Πόλης. Πρέπει δε να επιδιώκει κανείς να συναντά τέτοιους αξιόπιστους πληροφοριοδότες και να έχει υπομονή να τους ακούει. Είναι θησαυρός ανεκτίμητος. Εύχομαι λοιπόν στους νέους μας καλή δύναμη στην πρωτοβουλία τους και είμαι στη διάθεσή τους να τους συνδράμω το έργο τους.
Γιάννης Κορκάς, 9-2-2021