Η συντήρηση έργων τέχνης είναι ένα επάγγελμα μαγικό. Είναι μαγεία μια αγιογραφία ένα ζωγραφικό έργο, μια παράσταση ,ξεχασμένα στη λήθη, να βρίσκουν το φως. Να τα αποκαλύπτεις, να τα σώζεις, να τα αναδεικνύεις. Η δική μας , η Ζωή Γκουγκουλιάνα, συντηρήτρια, που έχει περάσει χρόνια σκαρφαλωμένη σε τρούλους, σκυμμένη για ώρες πάνω από μία εικόνα και στρυμωγμένη στα ιερά ερειπωμένων βυζαντινών μνημείων, ανέλαβε την συντήρηση τμήματος της τοιχογραφίας του ιερού ναού Κοιμήσεως της Θεοτόκου Χρυσαυγής Βοίου. Ένα έργο ιδιαίτερα δύσκολο καθώς υπήρχαν διαβρώσεις από την υγρασία, ρηγματώσεις, καλύψεις από στρώματα αιθάλης καπνιάς και βερνικιών ,εκτεταμένες απολεπίσεις, απώλειες χρωστικών, απώλειες ζωγραφικής και υποστρώματος, καθώς και μερική αποσάθρωση του υποστρώματος. Είναι αλήθεια ότι η συντήρηση δεν μπορεί να σταματάει στη στερέωση των χρωμάτων ή στην αναχαίτιση της μελλοντικής φθοράς του έργου στο χρόνο. Το όνειρο του συντηρητή είναι η αισθητική αποκατάσταση που αρχίζει με τον καθαρισμό και τελειώνει με την προσωπική επέμβασή του πάνω σε αυτό. Έτσι άλλωστε καθιερώθηκε και σαν το πρόσωπο με το μαγικό κλειδί που θα αποκαλύψει στον προσκυνητή το έργο, με τη μορφή που είχε στα χέρια του δημιουργού του.
–“Στην Χρυσαυγή οι άνθρωποι είναι δεμένοι με την εκκλησία, είναι λίγο-πολύ το σπίτι τους. Έτσι νιώθουν και αυτό έναν συντηρητή τον γεμίζει με αίσθημα ευθύνης. Αλλά αποζημιώνεσαι με την ολοκλήρωση έργου. Είναι συγκινητική, η αυθόρμητη αντίδραση, η έκπληξη, η χαρά των ενοριτών”. λέει η Ζωή
Η συντήρηση τοιχογραφίας, περιλαμβάνει ακτινογραφία, για ύπαρξη προγενέστερων ζωγραφικών στρωμάτων, απεντόμωση, χημικό καθαρισμό, αφαίρεση οξειδωμένων βερνικιών, ρύπων, αιθάλης, κ.λπ., μηχανικό καθαρισμό, αφαίρεση π.χ. αλάτων, στερεώσεις και, τέλος, αισθητική αποκατάσταση, με σκοπό το έργο να πάρει την αρχική του μορφή, όσο είναι δυνατό και επιτρεπτό, με γνώμονα πάντα να μην υπάρξουν αλλοιώσεις στη θρησκευτική, καλλιτεχνική και ιστορία.
–” Δουλεύουμε κάτω από αντίξοες, πολύ συχνά, συνθήκες. Σε τρούλους, σε συνθήκες ελλιπούς εξαερισμού, με κρύο, ζέστη, σκορπιούς ή ερπετά αλλά με σεβασμό προσπαθούμε για το τελειότερο αποτέλεσμα σεβόμενοι πάντα την πολιτιστική και θρησκευτική μας κληρονομία “λέει
Στον ιερό ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου της Χρυσαυγή η αποκατάσταση της τοιχογραφίας, που αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα του ναού, έστω και μερική, ήταν καταλυτική για την δάσωση και διατήρηση της Έγιναν έργα στερέωσης και σταθεροποίησης, εργασίες συγκράτησης των τμημάτων ζωγραφική στα οποία υπήρχαν ρωγμές και προβλήματα αποφλοίωσης. Αντιμετωπίσθηκαν προβλήματα απώλειας της μηχανικής αντοχής του συνδετικού υλικού, εργασίες καθαρισμού κλπ.
–“Για μένα το επάγγελμά μου είναι μαγικό. Είναι μαγεία ένα έργο, μια παράσταση, να τα αποκαλύπτεις, να τα σώζεις, να τα αναδεικνύεις Αυτό είναι η συντήρηση.” λέει
Μετά την ολοκλήρωση της εργασίας της η Ζωή, έφυγε για την Δράμα συμμετέχοντας στις εργασίες συντήρησης ενός οθωμανικού τεμένους. Εκείνο που με προξενεί απορία, είναι πώς ένα ολόκληρο Βόιο με τόσες εκκλησίες, δεν μπορεί να απασχολήσει ένα εξειδικευμένο άτομο. ‘Υστερα να μην μιλάμε για ερήμωση της περιοχής.
Βασίλης Παπαδημούλης