Η νοσταλγία, ισχυρό αναισθητικό για την γιαγιά του συγγραφέα Γεράσιμου Γερασιμίδη, ξαναζεί, με κάθε λεπτομέρεια το παρελθόν στις 391 σελίδες του βιβλίου με τίτλο Φανή και υπότιτλο Στην άλλη ακτή του Αιγαίου από τις εκδόσεις ΔΙΟΝ.
Σ’ αυτό το σημείωμα δεν θα επεκταθώ στην περιγραφή του βιβλίου αφού ακόμα και η παραμικρή λεπτομέρεια μπορεί να προσδώσει στοιχεία που θα καταστρέψουν μέρος της αναζήτησης του Γεράσιμου. Θα γράψω έτσι “στα πεταχτά και στα λίγα” τις εντυπώσεις που άφησε σε μένα το υπέροχο βιβλίο.
Μέσα από τις διηγήσεις της γιαγιάς ο Γεράσιμος αφήνει με δεξιοτεχνία να διαφανούν τα δικά του συναισθήματα. Συναισθήματα που ορίζουν την παιδική ψυχή στο κοινωνικό σκηνικό της τότε εποχής, της τότε Σμύρνης, της τότε Ελλάδας.
Στο έργο του, το λαϊκό στοιχείο των πραγματικών «ηρώων» καθρεφτίζει το κοινωνικό γίγνεσθαι μέσα από την κοινωνικοπολιτική κατάσταση της Χώρας και της εποχής, (1890 περίπου έως το 1922 καταστροφή της Σμύρνης). Σε κάθε δε ευκαιρία που του δίνεται περιπλανιέται στις ζωές των δικών του ανθρώπων, μέσα από το αναπάντεχο του σήμερα.
Ο συγγραφέας στο ιστορικό μυθιστόρημα, παντρεύει την ιστορία με την μυθοπλασία με τέτοιο τρόπο όπου το αποτέλεσμα να φαντάζει ρεαλιστικό. Ο αναγνώστης αντιλαμβάνεται και ξεχωρίζει την ευαισθησία της προσωπικής αφήγησης αποκτώντας ιδιαίτερη γνώση της οικογένειας (το σόι) και της καθημερινότητας, προσπαθώντας να ξεμπερδευτεί με την εξιστόρηση αναφορών, όπως η υπέρτατη λειτουργία της κάθαρσης του Παππού που έγινε Σούφι.
Αδιάστατη η ζεστασιά της Οικογένειας, δεσμοί και φιλίες περιγράφονται με συναίσθημα και χρώμα
Εικόνες, ήχοι, γεύσεις, συνήθειες της καθημερινότητας, η τσαούσα Σμυρνιά, «ο Σούφι» παππούς, το σόι, οι Τούρκοι, μεταγγίζονται και μπολιάζονται στην καθημερινή ιστορική συνείδηση σαν τα «ίχνη» της ζωής “στην άλλη ακτή του Αιγαίου”, ζωντανεύοντας όμως με απόλυτες εμπειρίες της πατρίδας που χάθηκε.
Η Μπεκτέρ, ο Γιουσούφ, ο Αλί, ο Σαρακηνός…… στραγγίζουν και πειθαρχούν την σκέψη κατά την διάρκεια της ανάγνωσης στο ανθρώπινο τέντωμα της ψυχής.
Ο Θεός και ο Αλλάχ φανερώνουν το Κτιστό σε μία άμεση σχέση με τους πρωταγωνιστές του πονήματος λογαριάζοντας απαντήσεις και εξηγήσεις στο γιατί.
“Παραισθησιογόνο” εφεύρημα της γιαγιάς σ’ όλη τη διάρκεια της αφήγησης είναι η δίψα για ζωή σ’ ένα άξονα γαλήνης παρά τις τεράστιες καταστροφές.
«… Άκουσε με αγόρι μου… Σε λίγο εγώ θα φύγω!.. Θάρθει να με πάρει ο παππού σου !…Ο Κοσμάς!… Θα πάμε στη Σμύρνη!… Εκεί στο κτήμα!… Στα τέσσερα πηγάδια!… Στην εκκλησία των Αγίων Αναργύρων!… Εκεί είναι η θέση μας!… Εκεί είναι τα χώματά μας!… Εκεί είναι οι ρίζες μας!… Εκεί με περιμένουν οι δικοί μας άνθρωποι!… Εσύ έχεις αλλού τις ρίζες σου!………… Αν τύχει και σε φέρει ο δρόμος σου, πέρνα να μας δεις!… Θα είμαστε εκεί!…..»
Κώστας Βίκας
ΥΓ: Γεράσιμε, εύχομαι από καρδιάς το βιβλίο σου να είναι καλοτάξιδο.
κβ