ΜΕΤΑΦΕΡΩ ΤΟ ΑΡΘΡΟ ΑΥΤΟΥΣΙΟ
Το μοναδικό και παμπάλαιο έθιμο που αναβιώνει την ημέρα του Λαζάρου και την επομένη των Βαϊων στην Αιανή Κοζάνης και στα γύρω χωριά Ροδιανή και Αγία Παρασκευή και άλλα του «Τσιαρσαμπά», το έχει περιγράψει με πολύ γλαφυρότητα στο βιβλίο που εξέδωσε το 1973 ο αείμνηστος μεγάλος δάσκαλος και λαογράφος των εθίμων της περιοχής φίλος αγαπητός Κωνσταντίνος Σιαμπανόπουλος. Ένας βαθύτατος μύστης των παραδόσεων του λαού μας. Τιμούμε η μνήμη του.
Εμείς θα παρουσιάσουμε την ευτυχή συνάντηση που είχαμε με τις Λαζαρίνες την Κυριακή των Βαϊων στην Αιανή. Αφού χόρεψαν στην κεντρική πλατεία κατά το πρόγραμμα που είχε εκπονήσει ο Δήμος της Αιανής , τους προσέφερε μετά ο ρέκτης Δήμαρχος Γιώργος Τζέλλος καφέ και αναψυκτικά στο περίπτερο του ωραίου πάρκου, το οποίο ως γνωστό βραβεύτηκε , έργο θαυμάσιο της Δημοτικής αρχής και στην οποία εκφράζουμε τα συγχαρητήριά μας.
Στο χώρο του πάρκου συναντήθηκα με τις Λαζαρίνες και αφού μας σύστησε ο Δήμαρχος, μου πρότειναν να με πάρουν σε επίσκεψη που θα έκαναν σύμφωνα με το έθιμο σε εορτάζουσσα Λαζαρίνα, που έφερε το όνομα Βάϊα. Δέχτηκα ευχαρίστως να πάω μαζί τους, γιατί ήθελα να δω και να ζήσω μαζί τους αυτό το έθιμο της επίσκεψης, που έχει βαθιές και πατροπαράδοτες ρίζες στο λαό μας.
Η εορτάζουσσα Βάϊα Τσιμτσιλάκου, μας υποδέχτηκε ντυμένη και αυτή με την τοπική ενδυμασία που είχαν και οι άλλες Λαζαρίνες. Μας πέρασε στο σαλόνι που ήταν υπέροχα εορταστικά στολισμένο και αμέσως άρχισαν οι Λαζαρίνες με επικεφαλής την Στέλλα Γκουρτζούμη να τραγουδούν , γιορτινά επιτραπέζια τραγούδια για την εορτάζουσσα . Η κ. Στέλλα μου είπε ότι «τραγουδάει και χορεύει 42 χρόνια συνεχώς και θα συνεχίσει μέχρι εκεί που θα αντέχει ο οργανισμός της γιατί είναι μέχρι το μεδούλι Λαζαρίνα.» ο πρώην Δήμαρχος την αποκαλεί Ιέρεια και είναι. Οι κεράστριες δεν σταμάτησαν να φέρνουν ποικιλία κερασμάτων μαζί και ένα πιάτο για τον καθένα που είχε μέσα πίτα πρασόπιτα με ρύζι, πίτα με σπανάκια , ντολμαδάκια νηστίσιμα και μπακαλιάρο τηγανητό, συνοδευόμενα με κοκκινέλι κρασί σπιτίσιο, Αιανιώτικο και στο τέλος γλυκό σαραϊλί (ομφαλό της χανούμισσας) έτσι το ονομάζουν οι Τούρκοι . Είναι σε στυλ κύβου και το παρομοιάζουν με τον ομφαλό της χανούμισας οι Οθωμανοί, έχει τον συμβολισμό του.
Η επίσκεψή μας αυτή μαζί με τις Λαζαρίνες ήταν μια άλλη εμπειρία που είχε χρώμα και γραφικότητα και προπαντός ανθρωπιά, Είναι αυτό που γράφω και το τονίζω συνεχώς ό,τι ο λαός μας τηρώντας τα έθιμα και τις παραδόσεις , κρατάει άσβεστη τη φλόγα της ηθογραφίας μας και την πλούσια πολιτιστική κληρονομιάς μας.
Όταν τελείωσε η επίσκεψη και φύγαμε πάλι όλοι μαζί, οι Λαζαρίνες τραγουδούσανε το ανάλογο τραγούδι της αποχώρησης και με πολλές ευχές για την εορτάζουσσα .
Το λουλουδιασμένο αυτό μπουκέτο, «οι Λαζαρίνες», με τις όμορφες στολές τους , μου χάρισαν μια σπουδαία εμπειρία και φωτογραφήθηκα μαζί τους εντός της οικίας και έξω, για να έχω ενθύμιο αυτής της συνάντησης μας ,επίσης κράτησα και τα μικρά τους ονόματα , τα οποία είναι: Ζωή, Ελένη, Ευαγγελία, Δέσποινα, Μαργαρίτα, Βασιλική, Μαρία, Βασιλική, η Στέλλα που την αναφέρουμε παραπάνω και η εορτάζουσσα Βάϊα. Ήταν εννιά Λαζαρίνες από τις( 17) που είναι στο χορευτικό και από τους πέντε (5) άνδρες που έχει το χορευτικό ήταν μαζί μας ένας ο Σωκράτης. Η ηλικία τους είναι από 50 μέχρι 70 ετών, το σημειώνω αυτό γιατί έχει τη σημασία του. Είναι όλες καλοσυνάτες, με χαμόγελο, με ευχάριστη διάθεση και με φωτεινό πρόσωπο , δείχνοντας την ικανοποίηση που αισθάνονται , ως μέλη του χορευτικού Λαζαρίνες , αναβιώνοντας το ξεχωριστό αυτό έθιμο. Είναι μια δική τους ηθογραφία, για την οποία νιώθουν βαθιά ψυχική ανάταση και το ρόλο που διαδραματίζουν με την αναβίωση του στη σημερινή απάνθρωπη κοινωνία, προσφέροντας με τις εκδηλώσεις αυτές το άρωμα μιας άλλης εποχής , ανθρώπινης , αξιαγάπητης και Ειρηνικής .
Να προσθέσω σήμερα, Οι Λαζαρίνες όπως γράφει η τοπική εφημερίδα Πρωϊνός Λόγο στη σελ. 14/ την 12-4-2022, Βρέθηκαν οι Λαζαρίνες το Σάββατο 9-Απριλίου στην Πόλη της Καβάλας , τραγούδησαν τις Λαζαρίνες , χόρεψαν και σιργιάντσαν –περιήλθαν τους κεντρικούς δρόμους της Καβάλας. προκάλεσαν ενθουσιασμό και καταχειροκροτήθηκαν από τους Καβαλιώτες με τις πολύχρωμες φορεσιές κεντημένες από τα χρυσά χέρια των γυναικών της ιστορικής Αιανής με το αρχαιολογικό τους Μουσείο. Μεταφέρουν πανέμορφο έθιμο της περιοχής με βαθύ νόημα, που έχει διπλή έννοια, Θρησκευτική και φυσιολατρική υποδεχόμενη την άνοιξη που βλαστάνει η γη ανθίζουν τα λουλούδια και καρποφορούν τα δένδρα δίνοντας νέα ζωή στο φυσικό περιβάλλον. ΕΥΔΟΚΙΑ ΤΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΡΓΟΥ . Συγχαίρουμε και ευχαριστούμε που προβάλουν τη μούσα του Θρυλικού όρος Μπούρινου με την ποικιλία των πλούσιων κι πολύμορφων βοτάνων καθώς και των άλλων χωριών της περιοχής που έχουν και αυτά τις δικές τους Λαζαρίνες.
Υ.Γ. Μία άλλη φορά είχαν παρακολουθήσει τις Λαζαρίνες και μια οικογένεια Ουκρανών Ελληνικής καταγωγή που φιλοξενούσα.(ως γνωστόν είμαι επίτιμο μέλος της Ομοσπονδίας των Ελληνικών συλλογών της Ουκρανίας) Μητέρα Όλγα και τον υιό Ευγένιο και τη σύζυγο του Νάντια – Ελπίδα. Είχαν εντυπωσιαστεί . Δυστυχώς, σήμερα, βρίσκονται σε υπόγειο για να προφυλαχτούν από τους βομβαρδισμούς του πολεμοχαρούς και απάνθρωπου Πούτιν. Τραγωδία με πτώματα σκοτωμένων ανδρών – γυναικών και παιδιών, σκορπισμένα στους δρόμους , πέρα όλων των άλλων συμφορών που υφίστανται.
Γιάννης Κορκάς 16-4-2022