213
Το μαλλί να ξαναζωντανέψει στα ανταμώματα, μαζί με τον κούρο, τα αρμέγματα και την τυροκόμιση ως δρώμενα
Το μαλλί ήταν το πρώτο εξάπαξ έσοδο των τσελιγκάτων στην αρχή κάθε βοσκητικής περιόδου, όσο και η παραγωγική βάση της βιοτεχνίας και της βιομηχανικής παραγωγής της χώρας! Ολα ήταν μάλλινα, από ρούχα, μπουραζάνες, στρωσίδια, φλωροκάπες και κοινές κάπες, τσουράπια και γενικά κάθε είδος ένδυσης και στρώσης!
Ήταν η βάση της ποιμενικής και της οικιακής οικονομίας,μιας και το σημερινό δίδυμο γάλα-κρέας που μας έμεινε, δεν επαρκούσε οικονομικά τότε, για την ύπαρξη τσελιγκάτων εκτοντάδων νοματαίων και χιλιάδων ποιμνίων! Η σταδιακή αντικατάσταση του από τα βαμβακερά και τα συνθετικά έβαλε τέλος στην ορεινή νομαδική κτηνοτροφία και συνέβαλε καθοριστικά στην ερήμωση της ορεινής υπαίθρου! Τεράστια κεφάλαια επενδύθηκαν στον ήδη μπουχτισμένο κεκορεσμένο κάμπο και στις αστείρευτες αχανείς θάλασσες!
Υπήρχε τότε όλο το αρχέγονο νοικοκυριό,αργαλειοί και ρόκες,τότε που οι ποιμένες ήταν στα βουνά, τότε που το μαλλί αποτελούσε την κινητήριο δύναμη της χώρας μας,τότε, πριν από τους φούρνους με τα μικροκύμματα, τότε που τα κορίτσια ξέρανε να κουμαντάρουν το ποιμενικό(κι όχι μόνο) σπιτικό τους,τότε που η φύση έδενε με την παράδοση κι η ελπίδα με το Θεό!
Σήμερα, το μαλλί των σημερινών κτηνοτρόφων πετιέται ή πουλιέται σε εξευτελιστικές τιμές, τη στιγμή που η Τουρκία εξάγει μάλλινα και δερμάτινα ποιμνίων της!
Φυσικά,οι σημερινοί σαρακατσάνοι που ζουν στα χειμαδιά τηρούν τις παραδόσεις τους και κάνουν ποιμενικούς κούρους στις διάφορες εκδηλώσεις, παλιότερα και στα ανταμώματά τους, έκαναν συμβολικά κούρους, για να θυμούνται οι παλιοί και να μαθαίνουν οι νέοι!
Το σταδιακό σταμάτημα κι αυτού του εθίμου οφείλεται ότι λίγοι πλέον νεότεροι σαρακατσάνοι γνωρίζουν,εκτός από όσους ασκούν ακόμα το ευλογημένο ποιμενικό επάγγελμα!Σημειώστε ότι τον καλό κουρευτή τον αποκαλούσαν ψαλλίδα, πέρναγε τα 50 πρόβατα τη μισή μέρα, ήθελε 10 για τα 500! Το κουμάντο για το πού θα ντανιάσουν τα μαλλιά για κάθε πρόβατο έκανε μια γηραιά σαρακατσάνα, συνήθως, που κανόνιζε ποιά τα είδη μαλλιών ρούντα, κατσαρά, λάγια,παρδαλά,ανάλογα με το σκοπό του τσελιγκάτου! Τα υπόλοιπα ήταν για τον έμπορο, που ήταν συνήθως ένας βλάχος, που έκανε τις παραγγελίες και για το μπατζαριό-τυροκομείο του τσελιγκάτου! Τις περισσότερες φορές ήταν συγγενής ή κολλητός του μπακάλη του κοντινού χωριού, κάποιες φορές και του καλυβοδάσκαλου!
Τα τσελιγκάτα έδιναν ζωή στην ορεινή ύπαιθρο της χώρας,στις ορεινές κοινωνίες των έρημων πλέον βουνών μας!
ΥΓ1: Να επανέλθει στα ανταμώματα, ο κούρος και τα συναφή του,όπως και τα αρμέγματα κι η τυροκόμιση, ως δρώμενα,σε συνεργασία με τις σημερινές ομάδες παραγωγών!Ακόμα και το Κολωνάκι ποιμενικός βοσκότοπος ήταν! Ας βάλουμε σαν έπαθλο έναν τενεκέ τυρί,στον κούρο και στα αθλήματα, όπως πλάλιμα και τράβηγμα της γκλίτσας, προσφορά των παραγωγών και τυροκόμων!Κι ας τιμήσουμε ποιμένες και τέκνα ποιμένων,καθώς και απόφοιτους γαλακτοκομικών σχολών! Ενα ένα τα βήματα, απλά να ξέρουνε σαν που είναι η στράτα!
ΥΓ2: Καμμιά νομαδική παράδοση στη γη δεν ήταν ποτέ επιλεκτική, χωρίς τα ζωντανά τους! Σαν χορούς και τραγούδια Λαπώνων, χωρίς τάρανδους, καμηλιέρηδες χωρίς καμήλες!
Κώστας Μπομπότας
