ΓΙΑΤΙ Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΤΗΣ ΟΥΚΡΑΝΙΑΣ ΜΑΣ ΑΦΟΡΑ ΟΛΟΥΣ. Ανδρέας Μήλιος*

Από τις αρχές της δεκαετίας του ’90 η παγκοσμιοποίηση αποδυνάμωσε τον οικονομικό και πολιτικό ρόλο των γεωγραφικών ορίων και των εθνικών συνόρων και τροποποίησε τις συντεταγμένες της κοινωνικής συνύπαρξης στον κοινό χώρο και χρόνο, με αποτέλεσμα πολλές διαχωριστικές γραμμές να χάσουν την παραδοσιακή σημασία και την εμβέλειά τους. Ο πλανήτης μετατράπηκε σε οικοδόμημα χωρίς πόρτες και με ορθάνοιχτα παράθυρα. Η παραγωγή των τεχνολογικών προϊόντων αγαθών μεταφέρθηκε σε χώρες με φθηνό εργατικό κόστος και οι εισαγωγές αγαθών από τις αναπτυσσόμενες στις αναπτυγμένες χώρες ήταν προς όφελος αμφότερων, αφού οι παραγωγοί αγαθών στις αναπτυσσόμενες αποκτούσαν όχι ευκαταφρόνητο εισόδημα και οι καταναλωτές στις αναπτυγμένες απολάμβαναν χαμηλές τιμές στα βασικά αγαθά.  Έτσι φτάσαμε στο σημείο να εξαρτάται η εύρυθμη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης από τις εισαγωγές τεχνολογικών προϊόντων και ηλεκτρικών συσκευών από την Κίνα και την Άπω ανατολή, από τις ενεργειακές πηγές της Ρωσίας και από τις εισαγωγές μετάλλων, βρώσιμων ελαίων και δημητριακών από τη Ρωσία και την Ουκρανία.

Οι θιασώτες της άκρατης παγκοσμιοποίησης, μεθυσμένοι από το κέρδος, δεν μερίμνησαν να αναπτύξουν εναλλακτικές στρατηγικές που θα μείωναν τον κίνδυνο  εξάρτησης από κάποιες μεγάλες χώρες, όπως η Ρωσία και η Κίνα, δεδομένου ότι και οι δύο κυβερνώνται επί δεκαετίες αυταρχικά από κομμουνιστοκαπιταλιστές που γράφουν στα παλιά τους τα παπούτσια τις δημοκρατικές και ανθρωπιστικές αξίες της Δύσης. Δεν υπολόγισαν δηλαδή στον σημαντικότερο παράγοντα, στον άνθρωπο. Δεν αξιολόγησαν τι συνέπειες που θα προέκυπταν στην περίπτωση που,  σε κάποια από αυτές τις μεγάλες χώρες, μια ηγεσία με διαταραγμένη προσωπικότητα ή/και με αυτοκρατορικές βλέψεις ανερχόταν στην εξουσία. Παρά το γεγονός ότι οι ενδείξεις αυτές, τουλάχιστον για τη Ρωσία, ήταν παρούσες και εμφανείς τις τελευταίας δύο τουλάχιστον δεκαετίες!  Έτσι φτάσαμε στο σημερινό σημείο να θέλει ο Β. Πούτιν να καθορίζει το μέλλον των γειτόνων του με τη βία και να στερεί από τους γειτονικούς λαούς το δικαίωμα αυτοδιάθεσής τους, χωρίς να υπολογίζει κανέναν.

Η διεθνής κοινότητα θα επιβάλλει στη Ρωσία οικονομικά αντίποινα για τον πόλεμο αυτό, τα οποία θα πλήξουν όχι μόνο την άρχουσα τάξη και την γύρω από αυτήν υπηρετική νομεγκλατούρα, αλλά και τον ρωσικό λαό. Δεν ξέρω αν αξίζει συμπάθειας ο ρωσικός λαός που επί δύο δεκαετίες αναθέτει τη διακυβέρνηση της χώρας στον Β. Πούτιν. Ας πρόσεχαν ποιον ψήφιζαν! Αντίθετα, όλη η συμπάθειά μας αξίζει να διοχετευθεί  στον ουκρανικό λαό που θα ζήσει θανάτους, καταστροφές και στερήσεις.

Κοντά σε αυτούς θα υποφέρουμε, λιγότερο μεν αρκετά δε, και όλοι εμείς στην Ευρώπη. Οι συνέπειες αυτού του πολέμου θα είναι πολλές για την Ευρώπη. Τα επόμενα τρία τουλάχιστον χρόνια θα πορευτούμε με υψηλές τιμές ενέργειες, υπερβολική αύξηση των τιμών των βασικών καταναλωτικών προϊόντων, αύξηση του μεταφορικού και ταξιδιωτικού κόστους, αύξηση των επιτοκίων δανεισμού και πτώση των χρηματιστηριακών αξιών. Όλα αυτά θα επιφέρουν μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών, η οποία με τη σειρά της  θα έχει συνέπειες στην κατανάλωση. Πολλοί κλάδοι θα υποστούν οδυνηρές απώλειες. Ο ταξιδιωτικός κλάδος (αεροπορικά ταξίδια), ο κλάδος των  μεταφορών, η αυτοκινητοβιομηχανία και ο τουρισμός θα έχουν ίσως τις μεγαλύτερες. Από τη μείωση της δραστηριότητάς τους θα εξαρτηθεί και το ποσοστό ανεργίας που θα προκύψει στους κλάδους αυτούς. Οι καταναλωτές θα βάλλουμε  βαθύτερα το χέρι στην τσέπη για αγορά αρτοσκευασμάτων, ζυμαρικών, φυτικών λαδιών και καυσίμων, για κατανάλωση ενέργειας και για ταξίδια και τουρισμό. Οι αγρότες θα πληρώνουν πολλαπλάσιες τιμές για λιπάσματα (κύριος παραγωγός είναι η Ρωσία) και για καύσιμα και οι κτηνοτρόφοι για ζωοτροφές (κύριος παραγωγός καλαμποκιού είναι η Ουκρανία). Η Ελλάδα θα χάσει πολλές εκατοντάδες χιλιάδες τουρίστες από την Ρωσία και την Ουκρανία. Οι  τιμές των αυτοκινήτων επίσης θα ακριβύνουν, καθώς οι ευρωπαϊκές βιομηχανίες εισάγουν από τη Ρωσία και την Ουκρανία  τα μέταλλα για καταλύτες και μπαταρίες( νικέλιο, παλλάδιο). Εάν μειωθεί η παραγωγή λόγω εκτίναξης του κόστους παραγωγής και μείωσης της κατανάλωσης, η οποία θα προκληθεί από τη μείωση των εισοδημάτων, οι οικονομίες της Ευρώπης θα μπουν σε έναν νέο κύκλο υψηλών ποσοστών ανεργίας. Οι ασθενέστερες χώρες θα πληρώσουν και πάλι το μάρμαρο!

Οι κυβερνήσεις θα θελήσουν να εξισορροπήσουν κάποιες απώλειες των εισοδημάτων των χαμηλόμισθων και των ευάλωτων ομάδων με τη λήψη μέτρων επιδοματικής πολιτικής ή εισοδηματικής ελάφρυνσης, αλλά αυτό θα ανοίξει ένα νέο κύκλο επιδείνωσης των δημοσιονομικών δεικτών. Δημόσια χρέος και δημόσιο έλλειμμα θα πάρουν και πάλι την ανιούσα. Πριν οι οικονομίες προλάβουν να πάρουν βαθιά ανάσα από την έξοδο από την πανδημία θα περιπέσουν σε νέο εμπόδιο. Από τη Σκύλα στη Χάρυβδη δηλαδή!

Για όλους αυτούς τους λόγους, ο πόλεμος της Ουκρανίας μας αφορά όλους. Γι’ αυτό  ΝΑΤΟ και Ευρωπαϊκή Ένωση οφείλουν να έχουν έτοιμη στρατηγική για την αντιμετώπιση δικτατόρων που έχουν τη δυνατότητα να απειλήσουν  την εύρυθμη λειτουργία της ευρωπαϊκής και της διεθνούς τάξης. Αυτή τη στρατηγική θα πρέπει να την ενεργοποιούν προληπτικά και αποφασιστικά στον κατάλληλο χρόνο και όχι κατόπιν εορτής, τρέχοντας ικετευτικά πίσω από τα γεγονότα! Αυτή η στρατηγική απαιτεί  διορατικούς και αποφασιστικούς ηγέτες και τέτοιους δεν διαθέτει σήμερα, δυστυχώς, ούτε η Ευρώπη ούτε η παραδοσιακή Δύση.

·         Ο Ανδρέας Μήλιος είναι διδάκτωρ του Πανεπιστημίου της Φρανκφούρτης, οικονομολόγος. Είναι συγγραφέας εννέα βιβλίων. Το τελευταίο του με τίτλο «Εθνική εικόνα και οικονομική ανάπτυξη» μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΚΛΕΙΔΑΡΙΘΜΟΣ.