Οι “Απαράφθορες” του Στέλιου Χαλκίτη

Διαβάζοντας το μυθιστόρημα “Οι Απαράφθορες΄΄ του Στέλιου Χαλκίτη που πρόσφατα κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Ιανός, μου προέκυψε το ερώτημα ποιες είναι οι απαράφθορες γυναίκες, αν υπάρχουν, πού βρίσκονται και πόσες είναι σε μια εποχή του φαίνεσθαι και του ατομισμού, σε μια εποχή που η τεχνολογία προχώρησε αλλά ο άνθρωπος δεν έγινε καλύτερος, που η εργασία απορροφά τη γυναίκα και δεν έχει χρόνο για ουσιαστικές σχέσεις παρά μόνο για τις “κατά φαντασίαν”, χωρίς να παρέχει ουσιαστική στήριξη στον άλλον “όπου στο πρόβλημα του ενός αναζητούν λύση όλοι, οπότε η χαρά μεγαλύνεται και ο πόνος κατευνάζεται”, ενώ μέλημά της είναι η καλύτερη θέση ή η φενάκη της καριέρας και της δόξας ή ακόμη η ανάγκη να επιδείξει έναν άλλον εαυτό, αγνοώντας αυτό που ο Νίτσε και ο Ίψεν υποστήριζαν “Να γίνεις αυτό που είσαι”.

Αλήθεια, πόσες γυναίκες έχουν το ηθικό ανάστημα να φτιάξουν τον καλύτερο κόσμο στα παιδιά τους με θεμέλια τις πανανθρώπινες αξίες, καλλιεργώντας την αγάπη, την αξιοπρέπεια και τον σεβασμό στον άνθρωπο.Πόσες γυναίκες παλεύουν με υπομονή και δύναμη σεβόμενες τη γυναικεία φύση, χωρίς να ξεστρατίζουν σε μονοπάτια ευκολίας και ελαστικής συνείδησης λόγω ανέχειας, χωρίς να παρεκκλίνουν και να βαδίζουν σε προσημειωμένα βήματα που οδηγούν σε μια κίβδηλη αλλά άνετη ζωή από υλικής άποψης. Που αναζητούν το πραγματικό νόημα της ύπαρξής τους, που χαράζουν μονοπάτια στη γνώση και στην προσφορά στον πόνο του άλλου, στέλνοντας το φως και την αγάπη από μακριά σε όποιον έχει ανάγκη.

Πόσες γυναίκες μπορούν να αντιταχθούν στα κελεύσματα της εποχής; Πόσες ζουν με αξίες ικανές να αλλάξουν την κοινωνία, χωρίς να έχουν”την απατηλή προσδοκία να αλλάξουν τον κόσμο, αν ο κόσμος ήθελε να αλλάξει θα είχε αλλάξει, είχαν καταλάβει πως ποτέ δεν θα γίνει δίκαιος, μόνο μικρές αδικίες θα αποκαθίστανται”. Σαφώς, υπάρχουν ανάμεσά μας γυναίκες με αδαμάντινο χαρακτήρα, με προσωπικότητα που ανησυχούν διαρκώς για το πού και πώς πορεύεται ο κόσμος.Είναι αυτές που δεν αγοράζουν σχέσεις ή επιβάλλουν σχέσεις ,αλλά δημιουργούν σχέσεις ουσίας με τον άλλον και με τον εαυτό τους. Καταξίωσή τους είναι αν για τον άνθρωπο που φέρνουν στη ζωή είναι έτοιμες να θυσιάσουν πράγματα για χάρη του. Αυτές οι ηρωίδες γυναίκες είναι σπάνιες υπάρξεις , είναι ορόσημα ηθικής, είναι αυτές που μπορούν να οικοδομήσουν τον κόσμο, να αλλάξουν τον κόσμο γύρω τους “όχι όλο τον κόσμο, μια σταλιά γύρω του, σαν να κρατά το μαγικό ραβδί και με αυτό να δίνει ευτυχία,χαρά, γέλιο και όλα τα όμορφα πράγματα.

“Μια διαρκής ανάβαση ήταν τα χρόνια που πέρασαν, μια πάλη, μια ατελείωτη πράξη αυτοθυσίας και στερήσεων και τώρα άντε να αγκαλιάσει την ομίχλη” ήταν η ζωή της ηρωίδας του μυθιστορήματος. Σε προκαλεί ο συγγραφέας και σε προσκαλεί σε μια ενδοσκόπηση και επαναπροσδιορισμό του τρόπου θέασης του κόσμου και του ρόλου της γυναίκας. Ο Στέλιος Χαλκίτης πιστεύει στη δύναμη της γυναίκας, στη γυναικεία φύση και του ρόλου της στην ανατροφή των παιδιών

Ο συγγραφέας στο μυθιστόρημά του αναφέρεται στο μυστικό όμιλο των κρυφών γυναικών της Καλύμνου και στις αλήθειες τους στα άδυτα των ανθρώπινων σχέσεων, του έρωτα και της ζωής. Δεν έχει σημασία αν υπήρξε ή υπάρχει ο μυστικός αυτός όμιλος. Σημασία έχει ο στόχος τους αλλά και η συμμετοχή στον όμιλο, αδιακρίτως, κάθε γυναίκας είτε είναι πλύστρα είτε επιστήμονας, αρκεί να έχει το μεγαλείο ψυχής, αρκεί να αντιστέκεται στη ζήλεια και στον φθόνο, να αγωνίζεται για το καλό όλων. .Η Δαυίνα η ηρωίδα είχε ακούσει από τη μητέρα της για τον όμιλο των κρυφών γυναικών που κρύβουν ένα επτασφράγιστο μυστικό που η φιλοσοφία του διατρέχει όλη σχεδόν την πλοκή της ιστορίας και εσύ καλείσαι να το ανακαλύψεις.Το μυστικό που η αποκάλυψή του ανοίγει νέους ορίζοντες, απομακρύνει από προκαταλήψεις, υποβάλλει σε υποχρεωτική αναθεώρηση βασικών βεβαιοτήτων που έχεις για τη ζωή και για την ίδια σου την ύπαρξη, κάπως σαν να σου ξανασυστηνόταν ο κόσμος.

Οι ζωές των ηρωίδων του μυθιστορήματος περιπλέκονται , οι διαδρομές τους είναι σε μονοπάτια της ψυχής με αναβάσεις σε φωτεινά ύψη αλλά και καταβάσεις σε ομιχλώδη και σκοτεινά άδυτα των σχέσεων, των επιθυμιών αλλά και των δοσμένων ρόλων, σε καταγώγια εκεί όπου το σκοτάδι είναι τόσο πυκνό, αλλά κατανοούν οι ηρωίδες “πως τελικά πάμε όπου η ζωή μας πάει”, πως η ζωή δεν έχει να κάνει με το αν έχεις πολλά ή λίγα, μόνο με το αν είσαι ευχαριστημένη. Κατανοούν και σου δίνουν από τον χρόνο “που σου έχει οριστεί να ζήσεις, αχ να ξερες πόσο το εκτιμώ αυτό! Ξέρεις ποιο είναι το πιο σπουδαίο πράγμα στη ζωή;”, όπως αναρωτιέται η κυρία Θεμελίνα και αμέσως δίνει την απάντησή της: “Ο χρόνος είναι!Αν έχεις υγεία και δεν έχεις χρόνο να ζήσεις, έχεις τελειώσει.Αν έχεις χρόνο, και υγεία να μην έχεις, μπορεί να την αποκτήσεις”

Ο συγγραφέας, κατανοώντας τη δύναμη που κρύβουν οι γυναίκες, υμνεί τη φύση τους .Θα έλεγα ότι το μυθιστόρημα “Οι Απαράφθορες ”είναι μια ωδή στη γυναίκα με φόντο το νησί του συγγραφέα την Κάλυμνο, στη γυναίκα που επιλέγει τον δύσκολο δρόμο της ζωής, που δεν φλετράρει με θέσεις εξουσίας, που βασανίζει το μυαλό της για να επιβιώσει, που δεν αποδέχεται τα στερεότυπα καταργώντας κακές συνήθειες, που μπορεί να αναζητήσει το πραγματικό νόημα της φύσης της, χωρίς να παραδέρνει άσκοπα στη ζωή αλλά ακολουθώντας μονοπάτια και δρόμους βαθύτερης εσωτερικής αναζήτησης και αυτογωσίας. Ωδή στη γυναίκα που η ύπαρξή της είναι προσανατολισμένη για την αλλαγή του κόσμου και έχει συνείδηση του ρόλου της. Ωδή στις γυναίκες που γνωρίζουν ποιο είναι το νόημα της ζωής και κατανοούν την έννοια της συνείδησης και, ὀπως γράφει ο Χαλκίτης, μπορεί να είναι ασθενικές, καχεκτικές λόγω ηλικίας μα ρωμαλέες, πονούν μα δεν βογγούν, θρηνούν μα δεν κλαίνε, και όταν μερικές φορές το δάκρυ γίνεται οργισμένος καημός, κρύβονται να μην τις δει ανθρώπου μάτι.¨Ενδεδυμένες την εσωτερική αγωνία, διαβιούσαν σεμνόπρεπα και γεωμετρημένα, πέρναγαν τα μηνύματά τους στους άλλους με τη στάση τους απέναντι στα αιφνίφια γεγονότα, στα ανυπέρβλητα εμπόδια, στη ζωή και στον θάνατο. Αυτός ήταν ο ενδόμυχος σκοπός τους, να τις μιμηθούν, πίστευαν πολύ στη μίμηση. Πλούσιοι και φτωχοί θαυμάζουν αυτά που δεν αγοράζονται ούτε χαρίζονται, όπως η γνώση, η υπερηφάνεια, η αξιοπρέπεια, η ηθική, η ανοχή και προπαντός η παντελής αποσία φθόνου”.

Και ο Στέλιος Χαλκίτης, με μια συναρπαστική πλοκή ενός μεστού κειμένου ,θέτει ερωτήματα για μια θεώρηση της ζωής και των μυστηρίων της, αφυπνίζοντας τον άνθρωπο που ” αναλώνεται σαν κέρμα”. Παράλληλα, υμνεί τη γυναίκα-μάνα, την Καλύμνια μάνα που περιμένει το γιο της στην προβλήτα που έρχεται από τα ξένα και το πρόσωπό της φωτίζεται “και άνθισε στα χείλη της μόνο μια λέξη:Γιε μου…, αμέσως έκανε το σταυρό της, σήκωσε ψηλά τους υγρούς αχάτες των ματιών της, δόξασε τη Μεγαλόχαρε και έφερε το μαντήλι στα δάκρυα.Παλαιές, αγνές, αθώες γυναίκες! Τι θαυμάσια αίσθηση!”. Υμνεί τη μάνα που δεν έχει παράπονα από τη ζωή:” Δεν νιώθω μοναξιά, έχω καλές σκέψεις να με συντροφεύουν. Έρχονται τα παιδιά μου…” Στη σελ. 126 , η μάνα φυλάει ακόμη και το χαρτί από δέμα του γιου της, γιατί “Και το άψυχο χαρτί έχει το δικό του νόημα στη ζωή της μάνας. Είναι κειμήλιο θύμησης!” . Ύμνος στη μάνα που έχει συναίσθηση της ευθύνης, του κόπου, του μόχθου και της ισόβιας υποχρέωσης στα παιδιά, που πολέμησε τα πάθη της, που παραμένει προσηλωμένη στα παιδιά της, στο καθήκον, παραμένει ακέραιη, όπως λέει στην απόλογία της η εμβληματική μορφή της Κατερίνας απευθυνόμενη στον πρόεδρο. ¨Εἰμαι η ηθική που όλοι ονειρεύεστε για τις μάνες, τις κόρες και τις γυναίκες σας.”

Ο συγγραφέας υμνεί τη γυναίκα που αγαπά με τρόπο διαυγή, ανόθευτο και συγκρατημένο: “Όταν αγαπάς, δεν κόβεις το τριαντάφυλλο, δεν το αγγίζεις βίαια για να μην πληγώσεις ούτε καν την αυγινή δροσιά που το στολίζει”. Υμνεί τη γυναίκα που δεν έχει αλωθεί, που δεν έχει σκορπίσει, που δεν έχει σπαταληθεί στην αναζήτηση του απόλυτου έρωτα

Ο Στέλιος Χαλκίτης ,πιστεύντας στη γυναίκα, την προτρέπει να κοιτάξει μέσα της βαθιά όσο βαθύτερα μπορεί για να δημιουργήσει τον δικό της μικρό κόσμο όπου θα κατοικούν οι όμορφες σχέσεις, τα καθαρά συναισθήματα, η λαχτάρα για το ηλιοβασίλεμα, η ανάγκη να απλώσεις το χέρι και να αγγίξεις όση ομορφιά μπορείς.

Να έχει πίστη στον εαυτό της,να αποκτήσει αυτογνωσία, να μην είναι δούλα και κυρίως να μπορεί να πορευτεί με όλες μαζί, κρατώντας η καθεμιά τη δική της ανεξαρτησία Πιστεύει ο συγγραφέας στη δύναμή της να εμποδίσει μια οικτρή πραγματικότητα, ότι έχει τη δυνατότητα να προκαλέσει ¨ρωγμή στο κακό”. Πιστεύει ότι η γυναίκα μπορεί να αγωνιστεί για την ειρήνη στον κόσμο, για το δίκαιο, για την ελευθερία, γιατί έχει τη θέληση να παρακολουθεί τον εαυτό της και να διαπιστώνει, με τη συνεχή παρατήρηση και στοχασμό, την υπερβολή και να λειτουργεί με το μέτρο.

Αυτές οι γυναίκες είναι φάροι φωτός, είναι οι γυναίκες της ελπίδας και της αρετής,υπογραμμίζει ο συγγραφέας ( σελ. 141 ) και συμφωνώ απόλυτα μαζί του. Είναι οι γυναίκες άλλης ποιότητας. Και χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια γι αυτό το μοναδικό ταξίδι καλλιέργειας αρετών, που, όπως υπογραμμίζει ο Στέλιος Χαλκίτης, ¨οι αρετές δεν είναι νόσοι για να μεταδοθούν” και συγχρόνως ταξίδι διαμόρφωσης “συνείδησης έτσι ώστε να ενσωματώσουν οι εντολές της τα νοήματα των αρετών”. Ακόμη και στα όνειρά τους έχουν συνείδηση και τα κατευθύνουν (σελ. 352), γιατί ξέρουν τη μέθοδο να έχουν συνείδηση, γιατί κατανοούν τον εαυτό τους, τη συμπεριφορά, τις ανάγκες τους

Για μένα, απαράφθορη είναι αυτἠ με την πνευματική συγκρότηση, είναι αυτή που στο όμορφο πρόσωπο δεν απουσιάζει η ομορφιά, είναι η υπέροχη γυναίκα που πίσω από την χαρισματική και επιμελημένη της εμφάνιση, αναγκάστηκε να κλάψει πολύ στη ζωή της. Μολονότι γενναία όσο καμιά, πάντα στη σιγή , πάντα και μόνο βυθισμένη στο καθήκον και στις σκέψεις της, δεν έγινε φόρτωμα κανενός, όπως σωστά υπογραμμίζει ο συγγραφέας.

Απαράφορες γυναίκες-πρότυπα είναι οι ηρωίδες μου ,η Βασιλική που αντιμετώπιζε θαρραλέα τον καρκίνο και μέλημά της ο πόνος που θα προκαλούσε στον μικρό Παναγιώτη, η μητέρα μου που μου μάθαινε να περπατώ με το κεφάλι ψηλά, η γιαγιά Θοδώρα που έκρυβε τα παιδιά του παπά Ζήκου για να μην τα βρουν οι Γερμανοί διακινδυνεύοντας τη δική της ζωή και των παιδιών της, η αδελφή του πατέρα μου η Άννα που οι Γερμανοί της έκαψαν το σπίτι επειδή ο άντρας της ήταν στο αντάρτικο και μεγάλωνε μόνη της τέσσερα ορφανά στο μαγειριό. .Απαράφθορη η Αναστασία που μεγαλώνει τη Δήμητρα με ειδικά προβλήματα και το πρόσωπό της είναι γεμάτο καλωσύνη. Απαράφθορη και η κάθε γυναίκα που έχει αυτοσυνείδηση σαν σύζυγος, σα μάνα, σαν αδελφή, σα φίλη, χωρίς να φείδεται θυσιών, χωρίς να δυσανασχετεί στην πάλη της να δώσει¨φρονιμάδα στα παιδιά της, να ‘χει η ψυχή τους αποκούμπι”. Απαράφθορη είναι η γιαγιά Θεμελίνα του Χαλκίτη που νουθετεί την εγγονή της να έχει τις αξίες κορώνα στο κεφάλι και πάντα να έχει στο νου της : ” Ζούμε για έναν λόγο, για τη ζωή, και ζωή είναι οι όμορφες στιγμές αλλά και οι άσχημες”.Γυναίκες ώριμης ενσυναίσθησης και βαθειάς παιδείας οι Απαράφθορες, που φαντάζονταν/νται τον καλύτερο κόσμο και αγωνίζονται για την επίτευξη, συνειδητοποιώντας την αποστολή τους στην επαναδιαμόρφωση των αξιών, αντιλήψεων, παραδόσεων. .

Σε ευχαριστούμε, Στέλιο Χαλκίτη, για το υπέροχο, συναρπαστικό και αποκαλυπτικό μυθιστόρημα που σαφώς και δεν εξαντλείται στην πρώτη ανάγνωση, αλλά διαβάζοντάς το ξανά και ξανά επισημαίνονται νοήματα πέρα από τα προφανή. “Της άρεσε να περιδιαβαίνει στις φωτογραφίες, να πηγαίνει πιο πέρα από ό,τι εικονίζουν”. Αγγίζει πραγματικά την ψυχή σου με την αποκάλυψη ¨ξεχασμένων¨ αληθειών, ταρακουνώντας τα εγκεφαλικά σου κύτταρα.Σε συναρπάζει με την πλοκή, το ύφος, τις εικόνες, το πλούσιο παιχνίδισμα των λέξεων και φράσεων. Με την πολλαπλή αλληγορία του μυστικού ομίλου που έχεις επινοήσει, μπορεί ο αναγνώστης να μοιραστεί μαζί σου, με εύληπτο τρόπο, όλα όσα εσύ έχεις ανακαλύψει βγαίνοντας από “το σπήλαιο του Πλάτωνα ή από το σπήλαιο των Επτά Παρθένων στην Κάλυμνο.

Σε ευχαριστώ για αυτό το μαγικό ταξίδι-πρόσκληση στην αναζήτηση προσέγγισης του ρόλου της γυναίκας.Χρέος και αποστολή κάθε γυναίκας να ανακαλύψει τη ζωή και τον εαυτό της και με περισσότερη γνώση, θέληση και δύναμη να συμβάλλει στη διαμόρφωση μιας καλύτερης κοινωνίας, γιατί “Τριγυρνάμε μέσα σε ξεγελάσματα και νομίζουμε ότι αυτό είναι ζωή” !

θεοδώρα Λειψιστινού