Αφού τους στεφανώσαμε στα πάρκα και στα μνημεία, σήμερα, σε αντιηρωικούς καιρούς, τους αφήσαμε να κρυώνουν ξεχασμένοι, να ξεθωριάζουν αφρόντιστοι και να πέφτουν θύματα βανδαλισμών περιφρονημένοι.
Τι μπορούν να μας μηνύσουν από την άλλη ζωή ο Καραϊσκάκης και ο Κολοκοτρώνης, ο Κανάρης και ο Νικηταράς?
Με την αγριάδα τους, κάποτε, μας λευτέρωσαν.
‘Ηδη, μετά την επανάσταση, κυνηγήθηκαν, φυλακίστηκαν και πέθαναν στην ψάθα, άνθρωποι που είχαν δώσει όλο το βιός τους για τον αγώνα.
Κι ενώ τους χρωστάμε χάρη γι’αυτό, τώρα δε μας βολεύει η παρουσία τους.
Τους κρύβουμε στο υπόγειο σαν φτωχούς συγγενείς από την επαρχία.
Μικραίνουμε το ρόλο τους, απομυθοποιούμε τη δράση τους. Απαριθμούμε τις δυνάμεις της ελληνικής επανάστασης ξεχνώντας τον ανθρώπινο παράγοντα που γεννά την ιστορική στιγμή και ανατρέπει τη λογική των αριθμών και τις παγίδες των “Μεγάλων Δυνάμεων”.
Η ιστορία όμως, δε γράφεται από τις αφηρημένες έννοιες των ιστορικών που καθισμένοι στα γραφεία τους ερμηνεύουν κατά το δοκούν τα ιστορικά γεγονότα.
Τις τελευταίες δεκαετίες, η απομυθοποίηση πήρε τη μορφή μιας κατασυκοφάντησης. Μια νέα σχολή ιστορικών, ανακάλυψε τα σκοτεινά τους σημεία. Έτσι, μάθαμε πως ο ένας ήταν γυναικάς, ο άλλος φιλόδοξος, ο τρίτος παραδόπιστος.
Λες και η διαπίστωση των ελαττωμάτων τους, μειώνει την αξία των θυσιών τους και σβήνει τα φωτεινά τους σημεία. Τους κοντύναμε και ησυχάσαμε.
Είναι δύσκολο, λέει ο Θουκυδίδης στον Επιτάφιο του Περικλή, να κατανοήσουν οι “άπειροι” των νεώτερων γενεών, γεγονότα που τους υπερβαίνουν. Είναι μάλλον φυσική αυτή η αντίδραση. Ο, τι δεν μπορείς να φτάσεις, το κατεβάζεις στα μέτρα σου.
Σίγουρα δεν ήταν υπερφυσικοί οι ήρωες του ’21.
Δεν ήταν όμως και τυχαίοι.
Και μόνο το γεγονός ότι δεν κουβαλούσαν καμία ανάμνηση ελεύθερου βίου, μετά από 400 χρόνια υποδούλωσης, αρκεί για να καταλάβουμε το μέγεθος του εγχειρήματός τους.
Κι όμως.
Τους πετάξαμε στις υποσημειώσεις της ιστορίας.
Λάθος μας.
Όσο άμετρο είναι να υπερβάλουμε, άλλο τόσο επικίνδυνο είναι να εξευτελίζουμε και να ισοπεδώνουμε.
Τα αποτελέσματα αυτής της μετανεωτερικής ιστορικής προσέγγισης, είναι πλέον ορατά.
Μια χώρα που νομίζει πως θα γιορτάσει τα διακόσια χρόνια της ελευθερίας της το 2021, γίνεται παγκόσμιο παράδειγμα υποταγής στο συνδυασμό απειλών, φόβου και υποσχέσεων.
Και εμείς, θα γίνουμε για άλλη μια φορά, θεατές μιας κακόγουστης κι ακριβοπληρωμένης φιέστας, που θα οργανωθεί από τους συνήθεις ύποπτους μιας ελιτίστικης οπτικής που φοβάται να χρησιμοποιήσει τις λέξεις “πατρίδα” ή “ελευθερία”, για να μην κινδυνεύσουν οι διεθνείς συσχετισμοί που ευθύνονται για την “πτώση” της.
Η Ελλάδα δεν είναι Σουηδία που είδε τον τελευταίο πόλεμο το 1806. Ειναι μια χώρα που βίωσε τα τελευταία 200 χρόνια πάνω από 17 πολέμους.
Η σύγχιση της ιστορικής μνήμης, δε θα αφήσει μόνο τους ήρωες να κρυώνουν ξεχασμένοι στα πάρκα.
Το επόμενο που θα ξεχαστεί, είναι η πίστη στην ηθική της Ελευθερίας και της Αυτοδιάθεσης, όχι μόνο ως δυνατότητας αλλά και ως αναγκαιότητας πια για την επιβίωση μας…
Ολυμπία Τσικαρδάνη