Αγνή Παρθένε Δέσποινα – Χαίρε Νύμφη Ανύμφευτε
Του Ευσταθίου Λαμπριανίδη
Ο Άγιος Νεκτάριος έγραψε και συνέθεσε έναν υπέροχο εκκλησιαστικό ύμνο προς την Παναγία που φέρει τον τίτλο : «Αγνή Παρθένε Δέσποινα», με επωδό το : «Χαίρε Νύμφη Ανύμφευτε», ο οποίος(ύμνος) είναι ο αγαπημένος μου, και η ερμηνεία του ύμνου αυτού από τον ηδύφωνο αοιδό Πέτρο Γαϊτάνο είναι εκφραστικότατη.
Η Παναγία είναι η λατρεμένη Αγία ολόκληρης της Ελλάδος, ηπειρωτικής και νησιωτικής, με πολλούς ναούς αφιερωμένους στη χάρη της.
Ακολουθώντας τα χνάρια της στιχουργικής υμνογραφίας του Αγίου μας Νεκταρίου έγραψα ταπεινά χίλιες (1.000) στροφές, με τίτλο το : «Ανθός εί, Αειπάρθενε», και επωδό το : «Μήτερ, σώσον τα τέκνα σου» που μπορούν να ψαλούν με την ίδια γλυκυτάτη μελωδία, ήτοι την μελωδία του ύμνου : «Αγνή Παρθένε Δέσποινα» με επωδό το : «Χαίρε Νύμφη Ανύμφευτε», και υμνούν κι αυτοί την Παναγία μας. Εξ αυτών εκθέτω είκοσι (20) στροφές, που αποτελούν το απάνθισμα του εν όλω έργου. Οι πρώτες δεκατρείς (13) στροφές του παρόντος ύμνου έχουν ως επίκεντρο-σημείο αναφοράς την Παναγία, αφορώσες (οι 13 πρώτες στροφές) σε όλα τα σπουδαία γεγονότα της ζωής της Ιδίας, του Υιού της και του Βαπτιστού του Υιού της. Η πρώτη (1η) στροφή αναφέρεται στη Γέννηση της Θεοτόκου, η δεύτερη (2η) στα Εισόδια της Θεοτόκου, η τρίτη (3η) στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου, η τέταρτη (4η) στην Γέννηση του Χριστού, η πέμπτη (5η) στην Υπαπαντή του Κυρίου, η έκτη (6η) στην Βάπτιση του Κυρίου, η έβδομη (7η) στην Γέννηση του Βαπτιστού του Υιού της, Ιωάννη Προδρόμου, και την Αποτομή της κεφαλής του, η όγδοη (8η) στην Μεταμόρφωση του Σωτήρος, η ένατη (9η) στη Σταύρωση του Κυρίου, η δέκατη (10η) στην Ανάσταση του Κυρίου, η ενδέκατη (11η) στην Ψηλάφηση του Θωμά, η δωδέκατη (12η) στην Ανάληψη του Κυρίου, και η δέκατη τέταρτη (13η) στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Στις στροφές 14η , 15η και 16η αποδίδω στιχουργικά τα όνειρα-οράματα τρίτων, οι οποίοι που μου τα διηγήθηκαν, πιστεύοντας οι ίδιοι βαθιά πως σ΄ αυτά ενεφανίσθη η Παναγία, κεκαλυμμένη ή μη. Βλέπε σελ. 751 Λεξ. Ελλ. Γλώσσας Μπαμπινιώτη : Θεοπτία κ Θεοψία = (η) νοερή θέα του Θεού από τους ησυχαστές (ΙΔ΄ αιών). [ΕΤΥΜ.<θεο+οπτ-(<θ. του ρήμ. ορώ/ οψ-+-ία].Την Θεοψία και Θεοπτία την αποδέχεται και η Εκκλησία μας. Στην Παλαιά Διαθήκη, θεόπτης ονομάζεται ο Μωϋσής. Στην Καινή Διαθήκη, θεόπτης είναι κατ΄ εξοχήν ο Απόστολος Παύλος. Μερικοί έχουν το χάρισμα να βλέπουν σε οράματα-όνειρα τους Αγίους. Δεν είναι παράδοξο αυτό. Στις στροφές 17η, 18η, 19η και 20η εξυμνείται το μεγαλείο της Παναγίας και απευθύνονται προς την ίδια προσευχές.
Την Θεοψία (και Θεοπτία) την αποδέχεται η Εκκλησία μας. Στην Παλαιά Διαθήκη, θεόπτης ονομάζεται ο Μωϋσής. Στην Καινή Διαθήκη, θεόπτης είναι κατ΄ εξοχήν ο Απόστολος Παύλος. Βλέπε σελ. 751 Λεξ. Ελλ. Γλώσσας Μπαμπινιώτη : Θεοπτία κ Θεοψία = (η) νοερή θέα του Θεού από τους ησυχαστές (ΙΔ΄ αιών). [ΕΤΥΜ.<θεο+οπτ-(<θ. του ρήμ. ορώ/ οψ-+-ία]. Μερικοί έχουν το χάρισμα να βλέπουν σε οράματα-όνειρα την Παναγία ή τους Αγίους. Υπάρχουν αγίες της Εκκλησίες μας που είδαν την Παναγία να τις υποδεικνύει σε ποιο ακριβώς σημείο υπήρχε εικόνα της, όπως συνέβη με την Παναγία στην Τήνο. Ο ναός της Παναγίας της Τήνου κτίστηκε στο σημείο, όπου βρέθηκε η εικόνα της Παναγίας, κατά τη θρησκευτική παράδοση, μετά από σχετικά οράματα της μοναχής Αγίας Πελαγίας. Κατόπιν οράματος πιστής, επίσης, ονόματι Σάρα, τεθνηκυϊας, κατοίκου εν ζωή του συνοικισμού Κοκκιναρά Δ. Δ. Σκήτης του Δήμου Κοζάνης ανηγέρθη το εξωκλήσι της Αγίας Παρασκευής του Δ. Δ. Ανθοτόπου του Δήμου Κοζάνης. Η ευσεβής Σάρα είδε σε ενύπνιο την Αγία Παρασκευή. Η Αγία υπέδειξε στην πιστή Σάρα το συγκεκριμένο σημείο και της ζήτησε να ανεγερθεί εκεί ναός αφιερωμένος στην Αγία. Κάτι που έγινε. Ο πατέρας μου, ιερεύς Χρήστος Λαμπριανίδης, εφημέριος, επί 40 περίπου έτη, της Ενορίας Αγίου Δημητρίου Σκήτης-Κοζάνης, στην οποία (Ενορία) ανήκει και ο οικισμός Κοκκιναρά, κοιμηθείς το έτος 2000, όσο ζούσε, μου είχε πει πως η πιστή Σάρα, μόλις είδε το όραμα, το αφηγήθηκε στον ίδιο. Την ευλαβή Σάρα την γνώρισα, όταν ήμουν νέος. Είχα συζητήσει μαζί της. Ευγενική, πράα, μειλίχια, γεμάτη αγάπη και καλοσύνη. Είχε μερική αναπηρία στο ένα της χέρι, το οποίο από το ύψος του καρπού ήταν σχεδόν διπλωμένο. Απεβίωσε περί το 1985.
1η. Εκ του πρεσβύτου Ιωακείμ
και εκ της στείρας Άννης
ετέχθης, Αειπάρθενε,
άγγος λαμπρόν αγάπης.
(= Γεννήθηκες, ω Παναγία, από την υπερήλικο γέροντα Ιωακείμ και τη στείρα Άννα, δοχείο λαμπρόν, αμφορέα λαμπρέ, πλήρες αγάπης).
2η. Εν οίκω ώκησας Θεού
Δέσποινα, παιδιόθεν,
Θεώ συ διηκόνησας
χάριτι ουρανόθεν.
(=Ενοικουμένη συ σε ναό του Θεού από παιδί, ω Παναγία, υπηρέτησες το Θεό με τη χάρη του).
3η. Εί η κληθείσα εκ Θεού
γυνή, Αγνή Μαρία,
ίνα κυήσης τον Υιόν
Αυτού, Υπεραγία.
(= Συ, ω Παναγία, είσαι η εκλεκτή υπό Θεού γυναίκα που κλήθηκε, αφού πρώτα κατηχήθηκε με λόγια πειστικά, να γεννήσει τον Υιό του).
4η. Αστέρα τον υπέρλαμπρον
τέτοκας, Χριστομήτορ,
το γεννηθέν το άγιον
σπλάχνον σου, Θεομήτορ.
(=Υπέρλαμπρο αστέρι γέννησες, ω Παναγία, το σπλάχνο σου που απ΄ τη σύλληψή του ακόμη ήταν άγιο).
5η. Το βρέφος σου εν τω ναώ
ο Συμεών ηγκάσθη
και Θεοδόχος εξ αυτού
δικαίως ωνομάσθη. .
(=Στις 40 ημέρες από τη γέννηση του βρέφους σου, ω Παναγία, το πήγες στο ναό και ο αρχιερεύς Συμεών το έλαβε στην αγκαλιά του, και εκ τούτου απεκλήθη Θεοδόχος).
6η . Η Βάπτισις του τέκνου σου
εν Πνεύματι Αγίω
κατέστησε το Βάπτισμα
έν εκ των Μυστηρίων.
(=Το τέκνο σου, ω Παναγία, βαπτίστηκε υπό του Προδρόμου, εισερχόμενος στον ποταμό Ιορδάνη μεν, εν Πνεύματι Αγίω δε, γι΄ αυτό και το Βάπτισμα συμπεριλαμβάνεται στα επτά Μυστήρια της Εκκλησίας μας).
7η. Του Βαπτιστού του σου Υιού
την Γέννησιν υμνούμεν
και την αυτού Αποτομήν
της κεφαλής αινούμεν.
(= Του Ιωάννη του Προδρόμου, που βάπτισε τον Υιό σου, ω Παναγία, την Σύλληψη, την Γέννηση και τον Αποκεφαλισμό υμνούμε και ψάλουμε).
8η . Ο Ιησούς σου εν Θαβώρ
όρει μετεμορφώθη,
υπό Προφήτου Ηλιού
και Μωϋσέως ώφθη.
(=Ο Υιός σου Ιησούς, ω Παναγία, πάνω στο όρος Θαβώρ μεταμορφώθηκε, ορώμενος από τους προφήτες Ηλία και Μωϋσή).
9η. Ιδούσα τον σον εν Σταυρώ
Υιόν Εσταυρωμένον
εβάσταξας τους στόνους σου,
Δέσποινα των Αγγέλων.
(=Καθώς είδες, ω Παναγία, το παιδί σου σταυρωμένο φορτώθηκες τους πόνους σου και άντεξες, Δέσποινα των Αγγέλων {(δεσπότης=κύριος, αφέντης) (δέσποινα =κυρία, αφέντισσα)}. «Οία δέσποινα, τοία θεραπαινίς», έλεγαν οι αρχαίοι Έλληνες. Αναφερόμενοι στην Παναγία ως δέσποινα, το δ κεφαλαίο (Δέσποινα).
10η. Ο σταυρωθείς και ενταφείς
Μονογενής Υιός σου
εγήγερται, Υψίστη, προς
τέρψιν των οφθαλμών σου.
(=Ο σταυρωμένος και ενταφιασμένος Υιός σου, ω Παναγία, έχει αναστηθεί προς ευχαρίστηση των ματιών σου, ψυχική σου ευφορία και αγαλλίαση).
11η. Ο Άρνας σου αναστηθείς
ηύρε ως δυσπιστούντα
τον μαθητήν Αυτού Θωμά,
προσκαίρως απιστούντα.
(=Το αρσενικό σου αρνί, ο Υιός σου, Παναγία, αναστήθηκε και βρήκε δύσπιστο τον μαθητή του Θωμά, που πρόσκαιρα μόνο παρουσιάστηκε άπιστος).
12η. Εχάρης δια την του Χριστού
Ανάληψιν, Μαρία,
δοξάζουσα τον Ύψιστον
Αγγέλων χορωδία.
(= Χάρηκες για την του Χριστού Ανάληψιν, ω Παναγία, και δόξασες τον Θεό με χορωδία Αγγέλων).
13η. Κιθώνα παναγνότητος
πρωία ενεδύθης,
στεφάνω αγιότητος
οψία εκοιμήθης.
(= Χιτώνα αγνότητος με την αυγή της ζωής σου ενδύθηκες, ω Παναγία, αγία υπήρξες εν ζωή και αγία εκοιμήθης και μετέστης εις τον ουρανό).
14η. Είδε σε τις οράματι
εγγύς τούτου ελθούσα
αυτόν εξ ύπνου άρασα
και ναώ ενεγκούσα.
(=Σε είδε κάποιος σε όραμά του, ω Παναγία, τον πλησίασες κοιμώμενο, τον ξύπνησες και τον κατηύθυνες σε ναό, για να παρακολουθήσει τη Θεία Λειτουργία).
15η. Υπήντησέ σοι τις οδώ,
εν ενυπνίω, Μόνη,
τα κατά κορωνοϊού
ενέκρινας μέτρα, Κόρη.
(=Σε συνάντησε στο δρόμο κάποιος, ω Παναγία, στο όνειρό του, και του αποκάλυψες πως ήταν καλό που λήφθηκαν τα εν Ελλάδι μέτρα κατά του κορωνοϊού). Η φράσις της Παναγίας επί λέξει, αυτολεξεί, ήταν : «Καλά κάνατε εσείς οι Έλληνες στην Ελλάδα, που λάβατε αυτά τα μέτρα κατά του κορωνοϊού». Αναφορά της Παναγίας και στον όρο Έλληνες και στον όρο Ελλάδα. Θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει τον ένα εκ των δύο όρων, ήτοι : «Καλά κάνατε εσείς στην Ελλάδα που λάβατε ….» ή «Καλά κάνατε στην Ελλάδα που λάβατε…..» ή «Καλά κάνατε εσείς οι Έλληνες που λάβατε….» ή «Καλά κάνατε οι Έλληνες που λάβατε……». Δίνει έμφαση η Παναγία και στον ένα όρο και στον άλλον. Ένα ακόμη σημάδι πως η Παναγία αγαπάει την Ελλάδα και τους Έλληνες. Ανεξάντλητη η μεγαθυμία και μεγαλοθυμία της. Απ΄ ό,τι φαίνεται, παρ΄ όλα «τα στραβά» που κάνουμε, ως πολίτες και ως Πολιτεία, η Παναγία μας συνεχίζει να νοιάζεται για εμάς και τη χώρα μας.
Η Παναγία εμφανίστηκε ρακένδυτη και καταπονημένη. Στο πρόσωπό της Παναγίας ήταν προσωποποιημένη η ίδια η Ελλάδα, ρακένδυτη εκ των μνημονίων, δι΄ ων διήλθε, επί οικονομικής πολιτικής, και καταπονημένη σωματικά και ψυχολογικά, εκ των συνεχόμενων γειτονικών εξωτερικών απειλών και των διεθνών πιέσεων επί εξωτερικής πολιτικής.
16η. Σε εώρακε τις όναρι
βάτον κεκινημένην
φύλλων πιτύος και κισσού
πλήρως κεκαλυμμένην.
(=Σε είδε κάποιος σε όνειρό του, ω Παναγία, ως θάμνο κινούμενο πλήρως κεκαλυμμένο με φύλλα πεύκου και κισσού).
17η. Πηλίκη ήσθα, ώ Αμνάς,
ότ΄ έτεκες τον Άρνα,
ότ΄ εσταυρώθη ο Χριστός,
ότ΄ εκοιμήθης, Μάνα;
(=Τι ηλικία είχες, ω Παναγία, όταν γέννησες το παιδί σου, όταν αυτό σταυρώθηκε και όταν συ μετέστης εις ουρανούς;).
18η. Ανθός εί, Αειπάρθενε,
των αρετών των θείων
υπό Θεού τιμώμενος,
ώ πρώτη των Αγίων.
[(=Είσαι ανθός (το σύνολο των λουλουδιών ενός φυτού) χριστιανικών αρετών, ω Παναγία, τιμημένος και ευλογημένος από τον Θεό, συ πρώτη εξ όλων των Αγίων. Η Αγιωτέρα όλων των Αγίων. «Αγία Μείζων, πάντων Αγίων Αγιωτέρα».
19η. Των ευχαριστιών ημών
προς σε, Μαρία, γεύου,
την προς ημάς αγάπην σου
προσεπιδαψιλεύου.
(= Δέξου τις ευχαριστίες μας προς το πρόσωπό σου, ω Παναγία, και πρόσφερε σε μας την αγάπη σου πλουσιοπάροχα).
20η. Ημίν τοις δούλοις δώρησαι
άπειρον ευσπλαχνίαν,
γενού μεσίτρια δια την
του Θεού Βασιλείαν.
(=Σε εμάς τους δούλους του Θεού δείξε ατέλειωτη ευσπλαχνία, ω Παναγία, και με τη μεσιτεία σου πρόσφερέ μας την ουράνια Βασιλεία).
Κοζάνη 11-7-2024
Ευστάθιος Λαμπριανίδης
