Κωνσταντίνου Τριανταφυλλίδη
Ομότιμου Καθηγητή Γενετικής ΑΠΘ
To 2015 ανακαλύφθηκε ένα νέο είδος ανθρώπου, το οποίο ονομάστηκε Human naledi. Επρόκειτο για ένα σπουδαίο εύρημα το οποίο θα μπορούσε να αλλάξει πολλά όσον αφορά στην αντίληψη που έχουμε για την εξέλιξη του γένους του ανθρώπου, ενώ αποτελούσε το μεγαλύτερο δείγμα απολιθωμάτων (1500 από 15 άτομα) ενός είδους που συγγενεύει με τον άνθρωπο που βρέθηκε σε ανασκαφές στην Αφρική. Ειδικότερα, εντοπίστηκε σε μια απομονωμένη σπηλιά, 30 μίλια βορειοδυτικά από το Γιοχάνεσμπουργκ στη Νότια Αφρική, ενώ όπως φαίνεται, έθαβε και εκείνος τους νεκρούς του! Ο Homo naledi είχε χαρακτηριστικά προσώπου που μοιάζουν εκπληκτικά με τα ανθρώπινα, όπως επίσης και τα πόδια του, αλλά και στοιχεία που θυμίζουν πιθηκοειδές, ενώ ο εγκέφαλος του έχει το μέγεθος ενός πορτοκαλιού.
Σε τέσσερις εργασίες* που δημοσιεύτηκαν στις 9 Μαΐου 2017 εξετάζεται πολύπλευρα το συγκεκριμένο είδος, αλλά και γενικότερα η εξέλιξη του γένους του ανθρώπου. Με βάση τα αρχέγονα χαρακτηριστικά του είδους επιστήμονες θεώρησαν ότι η εξέλιξη του είδους Homo naledi πρέπει να τοποθετηθεί στις ρίζες του γενεαλογικού δένδρου του γένους του ανθρώπου, δηλ. πριν από 2 εκατ. χρόνια. Αλλά νέα απολιθώματα του είδους, από την Αφρική πάλι, τοποθετούν την εμφάνισή του στα 236 με 335.000 χρόνια πριν. Δηλ. σχεδόν συνομήλικο του ανατομικά σύγχρονου ανθρώπου (Homo sapiens). Ερευνητές θεωρούν πως η συνύπαρξη αρχέγονων και νεώτερων μορφολογικών χαρακτηριστικών στα απολιθώματα του είδους Homo naledi δυσκολεύει να λυθεί το πρόβλημα της ορθής εκτίμησης της ηλικίας του. Προσπαθούν να μελετήσουν από τα λείψανα του είδους Homo naledi το DNA τους, ώστε να προσδιορίσουν τη φυλογενετική θέση του είδος Human naledi στο γενεαλογικό δένδρο του γένους του ανθρώπου.
Αυτές οι επιστημονικές διαπιστώσεις υποδεικνύουν, ακόμη μια φορά, ότι η εξελικτική πορεία του γένους του ανθρώπου είναι πολύ πιο περίπλοκη από ό,τι αρχικώς πιστεύαμε, και επιπρόσθετα θέτονται συνέχεια νέα ερωτήματα σχετικά με την εξέλιξη του ανθρώπινου γένους και του ανατομικά σύγχρονου ανθρώπου.
*Berger et al. Homo naledi and Pleistocene hominin evolution in subequatorial Africa. eLife 2017;6:e24234.
*Dirks PHGM et al. The age of Homo naledi and associated sediments in the Rising Star Cave, South Africa. eLife 2017;6:e24231
*Hawks J et al. New fossil remains of Homo naledi from the Lesedi Chamber, South Africa. eLife 2017;6:e24232.
*Thompson JC. Human evolution: New opportunities rising. eLife 2017;6:e26775