Πληθωρισμός αντιπροέδρων

Γράφαμε χθες για την ημερίδα «Κράτος Δικαίου, Δημοκρατία και Δικαιοσύνη» που διοργάνωσε το Ινστιτούτο του Αλέξη Τσίπρα (6.2.2025) και σημειώναμε ότι λογικώς δόθηκε μεγάλη σημασία στην ομιλία του πρώην πρωθυπουργού, αλλά αδίκως χάθηκαν πολλές προτάσεις οι οποίες απαντούν στη σημερινή κρίση εμπιστοσύνης για τους θεσμούς.

Ακούσαμε για παράδειγμα τον νυν πρωθυπουργό να ψέγει τη λειτουργία της εξεταστικής επιτροπής για τα Τέμπη λέγοντας ότι «δεν ήταν η καλύτερη στιγμή της Βουλής» (Alpha, 29.1.2025). Ο κ. Νίκος Αλιβιζάτος διατύπωσε στην ημερίδα μια πρόταση για καλύτερες στιγμές. «Είναι στοιχειώδες», είπε, «να πάρει η αντιπολίτευση κάποια δικαιώματα παραπάνω σε επίπεδο επιτροπών. Εφόσον διατηρήσουμε τις εξεταστικές και τις προανακριτικές, τα προεδρεία αυτών πρέπει να είναι στην αντιπολίτευση». Δεν μπορεί να μην έχει η αντιπολίτευση κανένα δικαίωμα διότι έτσι «φτάνουμε στο κατάντημα των εξεταστικών επιτροπών για τις υποκλοπές και τα Τέμπη».

Από την άλλη, είχε απόλυτο δίκιο ο νυν υπουργός Δικαιοσύνης Γιώργος Φλωρίδης όταν έλεγε ότι «κατά καιρούς βρίσκονται κάποιοι, ανώτατοι κυρίως, δικαστές, οι οποίοι άλλοτε υποκύπτουν και άλλοτε υπηρετούν πρόθυμα τις λογής εξουσίες» (fb, 15.9.2016). Αυτό συμβαίνει πάντα διότι η «προθυμία» αυτή κινητροδοτείται διά νόμου. Ο αναπληρωτής καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο Αριστοτέλειο Ακρίτας Καϊδατζής πρότεινε στην ίδια ημερίδα τον περιορισμό των θέσεων των αντιπροέδρων στα ανώτατα δικαστήρια. «Κάθε ανώτατο δικαστήριο», είπε, «έχει δέκα αντιπροέδρους, συν τον πρόεδρο, συν τον εισαγγελέα του Αρείου Πάγου ή τον επίτροπο. Σύνολο δώδεκα. Οι 12 στους 50 (μέλη των ανωτάτων δικαστηρίων) περιμένουν μία θέση. Αρα “προσαρμόζονται”. Φοβούνται να γίνουν “δυσάρεστοι”. Αν λοιπόν ο νόμος –τις θέσεις των αντιπροέδρων δεν τις καθιερώνει το Σύνταγμα– πει ότι κάθε ανώτατο δικαστήριο θα έχει έναν μόνο αντιπρόεδρο, αμέσως θα αλλάξει και η συμπεριφορά και των πενήντα ανώτατων δικαστών».

Δεν γνωρίζουμε αν η άρρωστη σχέση εκτελεστικής εξουσίας – ανωτάτων δικαστηρίων μπορεί να αλλάξει χωρίς αναθεώρηση του άρθρου 90 (που προβλέπει ότι η κυβέρνηση επιλέγει την ηγεσία της Δικαιοσύνης), όπως ισχυρίζεται ο κ. Καϊδατζής.

Η πρότασή του, όμως, αξίζει να συζητηθεί πολύ περισσότερο από το αν ο κ. Τσίπρας επιτέθηκε στην κυβέρνηση ή ζήτησε «συνεργασία των προοδευτικών δυνάμεων». Στο κάτω κάτω της γραφής, οι ΗΠΑ έχουν ένα ανώτατο δικαστήριο, με 9 δικαστές και κανέναν αντιπρόεδρο. Εμείς έχουμε τρία ανώτατα δικαστήρια, με 150 μέλη και 30 αντιπροέδρους. Οσο για τη δικαιοσύνη, την ψάχνουμε.