Ευρώπη και Αμερική τον 19ο αιώνα (Ηλ. Μάρκου)

Οι συνέπειες των δύο επαναστάσεων, της γαλλικής και της αμερικανικής, όπως και των ναπολεόντειων πολέμων, οδήγησαν σε νέα εθνικιστικά ξεσπάσματα και εντάσεις διαμαρτυρίας με κυρίαρχα τα αιτήματα για δημοκρατία και ελευθερία.

Τα αποικιοκρατικά καθεστώτα της νότιας Αμερικής ανατράπηκαν, ενώ στην Ευρώπη δύο λαοί, οι Έλληνες και οι Βέλγοι αποκτούν την ανεξαρτησία τους.

 Εξαιτίας της βιομηχανικής επανάστασης, που βρισκόταν σε πλήρη εξέλιξη, ΗΠΑ και βόρεια Ευρώπη μεταμορφώνονται άρδην και οδηγούνται σε έκρηξη της οικονομίας με τις μεταφορές και τη μαζική παραγωγή, ενώ σημειώνεται μαζική μετακίνηση πληθυσμών προς τις πόλεις, προς αναζήτηση καλύτερων συνθηκών διαβίωσης.

 Η ανάγκη, όμως, για πρώτες ύλες στη βιομηχανία και η επιθυμία για έλεγχο των διεθνών αγορών οδήγησαν σύντομα σε πρωτοφανή αποικιοκρατική επέκταση. Στις ΗΠΑ, στην Αυστραλία και στη Νέα Ζηλανδία, οι αυτόχθονες λαοί έδιναν μάταιη μάχη για να κρατήσουν τα εδάφη τους.

 Μέχρι το 1900, ο πληθυσμός της Ευρώπης είχε υπερδιπλασιαστεί αγγίζοντας τα τετρακόσια είκοσι εκατομμύρια, ενώ ο πληθυσμός στις ΗΠΑ άγγιζε τα ενενήντα εκατομμύρια. Η βιομηχανία και το εμπόριο ήταν σε άνθιση, ενώ τόσο στην Ευρώπη όσο και στις ΗΠΑ αναπτύχθηκαν εκτεταμένα σιδηροδρομικά δίκτυα.

 Οι μεγάλες ευρωπαϊκές δυνάμεις επέκτειναν την οικονομική και πολιτική επιρροή τους μέχρι τα πέρατα της γης, την ώρα που έντονη αντιπαλότητα και ανταγωνισμός αναπτύσσονταν τόσο σε διεθνές όσο και σε τοπικό επίπεδο. Μέσα σε δύο δεκαετίες, οι ευρωπαϊκές δυνάμεις είχαν αποικήσει σχεδόν όλη την αφρικανική ήπειρο, οι Βρετανοί είχαν απαιτήσει την υποταγή της Ινδίας στο στέμμα, ενώ δυτικές δυνάμεις εκμεταλλευόμενες τις ολέθριες αδυναμίες της δυναστείας των Τσινγκ που κατέρρεε στην Κίνα, εισχώρησαν μέχρι βαθιά, στην καρδιά της Ασίας.

Ηλίας  Κ  Μάρκου

iliaskmarkou@yahoo.gr