==========================================================
* Από το βιβλίο << 1922 – 2022 * 100 Χρόνια από την Μικρασιατική Καταστροφή Ο τραγικός ξεριζωμός των Χριστιανικών Πληθυσμών της Ανατολής .Οι διαδρομές σωτηρίας προς την Ελλάδα >>
ΔΗΜΟΣ Ν. ΙΩΝΙΑΣ ΚΕΝΤΡΟ ΣΠΟΥΔΗΣ και ΑΝΑΔΕΙΞΗΣ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ (ΚΕ.ΜΙ.ΠΟ).
==================================================================
– Εισαγωγή
Η Κασταμονή είναι μια ιστορική πόλη της Παφλαγονίας, στη βορειοδυτική
Μ. Ασία, σε μια πλαγιά και σε υψόμετρο 900 περίπου μέτρων. Οι Ρωμαίοι την
ονόμαζαν Casta Commeni, ενώ αργότερα αποτέλεσε γενέτειρα βυζαντινών Αυ-
τοκρατόρων. Σήμερα, οι Τούρκοι την ονομάζουν Καστάμονου (Kastamonu) και
αποτελεί πρωτεύουσα ομώνυμου νομού.
Η πόλη βρίσκεται λίγο πιο βόρεια από τον αρχαίο ποταμό Αμνία ο οποίος
αποτελεί παραπόταμο του Άλυ ποταμού. Απέχει από το επίνειο της Ινέπολης 91
χλμ., τη Σινώπη 184 χλμ., την Άγκυρα 338 χλμ., την Κωνσταντινούπολη 524 χλμ.
και την Προύσα 539 χλμ.
– Οι Έλληνες μέχρι το 1922
Οι Έλληνες στην περιοχή της Παφλαγονίας, κατοικούσαν συνήθως στις πό-
λεις: Κασταμονή (Kastamonu), Ποντοηράκλεια (Eregli), Γάγγρα (Cankiri), Σινώ-
πη (Sinop), Ινέπολη (Inebolu), Παρθένιο (Bartin) και Σαφράμπολη (Safranbolu).
Ο Ελληνικός πληθυσμός της πόλης αποτελείτο από ντόπιους Κασταμονίτες και
από μετανάστες από την περιοχή της Καισαρείας. Οι εκ Καισαρείας, προερχόμε-
νοι Έλληνες μετανάστες κατέφθασαν στην Κασταμονή, κυρίως, κατά τα μέσα του
19ου αι., στην προσπάθειά τους, να αναζητήσουν εργασία. Σταδιακά, απέκτησαν
πλούτο, ασχολούμενοι με το εμπόριο της γεωργοκτηνοτροφικής παραγωγής. Οι
ντόπιοι ήταν απόγονοι των γηγενών βυζαντινών Ελλήνων από τα χρόνια της δυ-
ναστείας των Κομνηνών. Έως τον Ρωσοτουρκικό πόλεμο του 1878, ζούσαν στην
Κασταμονή, πάνω από 200 ελληνικές οικογένειες, δηλαδή περίπου, 1.200 Ελλη-
νορθόδοξοι. Η απογραφή του 1881-82, που ολοκληρώθηκε το 1893 έδωσε τα
παρακάτω στοιχεία: 1.595 Έλληνες, 54.395 Μουσουλμάνοι, 561 Αρμένιοι.
Σύμφωνα με τον Ιωάννη Κάλφογλου, στα τέλη του 19ου αι. η Κασταμονή κα-
τοικούνταν από 23.000 μουσουλμάνους και 2.000 ορθόδοξους. Στην απογραφή
του 1914, υπήρχαν 2.468 Έλληνες, 67.467 Μουσουλμάνοι και 2.153 Αρμένιοι.
Η πόλη της Κασταμονής, στις αρχές του 20ου αι. είχε φθάσει 34.000 κατοίκους,
εκ των οποίων 4.000 Έλληνες, 1.200 Αρμένιοι και οι λοιποί μουσουλμάνοι δια-
φόρων εθνοτήτων.
– Η ιστορία της πόλης
Η Κασταμονή, είναι μία από τις αρχαιότερες πόλεις της Μ. Ασίας και εκεί
υπάρχουν πολλά ιστορικά μνημεία της αρχαιότητας.
Το 1948, βρέθηκαν λίθινα εργαλεία πυριτόλιθου στην Κασταμονή ηλικίας 50 χιλιάδων χρόνων. Η πόλη πιστεύεται ότι ιδρύθηκε τον 18ο αι. π.Χ., από τους Χετταίους.
Μετά από τους Χετταίους εντάχθηκε στη Φρυγία και μετά στο Βασίλειο της Λυδίας.
Τον 4ο αι.π.Χ., ήρθαν οι Πέρσες, τους οποίους έδιωξε ο Μέγας Αλέξανδρος.
Στα Ελληνιστικά χρόνια ανήκε στο βασίλειο του Πόντου, το οποίο καταργήθηκε μετά την
εμφάνιση των Ρωμαίων, τον πρώτο αι. π.Χ. Η πόλη ήταν γνωστή ως Τιμόνιο,
κατά τη ρωμαϊκή περίοδο, αλλά και ως Casta Commeni. Παρέμεινε στη Ρωμαϊκή
Αυτοκρατορία για πολλά χρόνια. Εντάχθηκε στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία, το
395 μ.Χ., μετά τον θάνατο του Θεοδοσίου και τη διαίρεση της Ρωμαϊκής αυτο-
κρατορίας και από το 395 μ.Χ. και μετά, εξελίχθηκε σε σημαντική πόλη για το
Βυζάντιο και σε αυτό, συντέλεσε το γεγονός της διέλευσης του βορείου δρό-
μου Κωνσταντινούπολης – Ευφράτη ποταμού. Παλαιότερα, διάφοροι ιστορικοί
γεωγράφοι πίστευαν ότι η πόλη ιδρύθηκε, περί τον 13ο αι., στη διάρκεια της
Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.
Κάτι τέτοιο δεν είναι σωστό, καθόσον απαντάται η πόλη με το ίδιο όνομα
από τον 11ο αι. και ακόμα αρχαιότερα. Η αλλαγή του ονόματος της πόλης χρο-
νολογείται στον 10ο αι. μ.Χ. Ο Μανουήλ Ερωτικός Κομνηνός, ένας Θραξ στρα-
τιώτης, ο οποίος έγινε εξέχων στρατηγός και ο πατέρας του βυζαντινού αυτο-
κράτορα Ισαάκ Α Κομνηνού, έδωσε κάποιες εκτάσεις γύρω από το Κασταμόνιο,
στον αυτοκράτορα Βασίλειο Β ‘ και έχτισε κάστρα, τα Κάστρα των Κομνηνών.
Γύρω από αυτό το κάστρο, δημιουργήθηκε η πόλη που υπάρχει και σήμερα.
Υπάρχουν πληροφορίες ότι το Κάστρο προϋπήρχε από πολύ παλιά, σε μικρό-
τερο, όμως, μέγεθος. Το όνομα Κάστρα Κομνηνών συντομεύτηκε στο Κασταμόνε
και αργότερα εισήχθη στο Κασταμόνι και στο Κασταμούν. Τον 11ο αι., καταλή-
φθηκε από τους Σελτζούκους Τούρκους. Τον 12ο αι., οι αντίπαλοι τους, Εμίρη-
δες, την πήραν από αυτούς, για να προσαρτηθεί τελικά, στην οθωμανική αυτο-
κρατορία το 1393 μ.Χ. Πριν από την οριστική προσάρτηση, αποτελούσε έδρα
Οθωμανικού Πριγκιπάτου.
– Μετανάστευση Ελλήνων μετά το 1878
Μετά το Ρωσοτουρκικό πόλεμο, όμως (1878) και την ήττα της Ρωσίας, πολ-
λοί Έλληνες-Πόντιοι της Κασταμονής και άλλων γύρω περιοχών, φοβούμενοι
αντίποινα των Τούρκων προς τους Χριστιανικούς πληθυσμούς, αφήνουν τις
εστίες τους και αναζητούν καταφύγιο, ανατολικότερα, σε ρωσικό έδαφος. Έτσι,
βρίσκονται στον Καύκασο, στο Καρς και στο Ταχταγράν, της επαρχίας Γκιόλιας,
οι οποίοι υπέστησαν από τότε πολλαπλό ξεριζωμό (Κασταμονή-Καρς-Ρωσία–
Ελλάδα) είχαν, όμως, το κουράγιο, αποδεκατισμένοι βέβαια, να φτάσουν στην
Ελλάδα, το 1920 και να εγκατασταθούν τελικά, στην Πατρίδα Βέροιας (1921),
αλλά και σε άλλες περιοχές της Β. Ελλάδας.
– Αρχαιολογικά κατάλοιπα
Κάστρο Κασταμόνου: Κατά πάσα πιθανότητα κτίστηκε την εποχή των Βυ-
ζαντινών και είναι άγνωστο, αν προϋπήρχε. Το κάστρο βρίσκεται μέσα στον
αστικό ιστό της σύγχρονης πόλης, σε υψόμετρο περίπου 860 μ. Η βόρεια προς
τη νότια διάσταση του κάστρου είναι 155 μ. και το πλάτος είναι 30 μ. έως 50 μ.
στο φαρδύτερο σημείο. Υπάρχουν 15 προμαχώνες και ένα μυστικό πέρασμα για
την έξοδο από το κάστρο. Το αρχικό κάστρο, που υπάρχει σήμερα, είχε οχυρω-
ματικά τείχη γύρω από την πόλη.
– Εκπαίδευση
Υπήρχαν ελληνικά εκπαιδευτήρια, όλων των βαθμίδων. Στην Κασταμονή,
λειτουργούσε η Παπαζόγλειος Αστική Σχολή, η οποία κτίσθηκε στη θέση του
παλιού σχολείου, που κάηκε το 1896-1897. Το σχολείο αποτελείτο από τρεις
εκπαιδευτικές μονάδες: Αρρεναγωγείο, Παρθεναγωγείο και Νηπιαγωγείο. Η
σχολή βρισκόταν κοντά στην εκκλησία, στο άκρο της ελληνικής συνοικίας, κτι-
σμένη σε τρεις ορόφους και αποτελούμενη από δύο κτιριακές μονάδες. Επρό-
κειτο για ένα μεγάλο πετρόκτιστο οικοδόμημα, το οποίο σώζεται μέχρι σήμερα
και το οποίο διέθετε αίθουσες συνεδριάσεων της Δημογεροντίας, της Εφορίας
καθώς και Δεσποτικό διαμέρισμα. Διέθετε, επίσης, αίθουσα τελετών και πολλές
αίθουσες διδασκαλίας.
– Εκκλησία
Η Κασταμονή ανήκε στην εκκλησιαστική επαρχία (Μητρόπολη) της Νε-
οκαισάρειας, με πολύ έντονο το ελληνικό στοιχείο. Αν και επίσημη βάση της
Μητρόπολης ήταν η Νεοκαισάρεια, ο Μητροπολιτικός θρόνος βρισκόταν στην
Κασταμονή. Ο κεντρικός ναός ήταν η εκκλησία του Αγίου Ιωάννη Προδρόμου
που κτίσθηκε περί το 1850.
Οι μουσουλμάνοι της περιοχής συμμετείχαν σε ορισμένες ορθόδοξες χρι-
στιανικές τελετές, ενώ πίστευαν στις θεραπευτικές ιδιότητες του αγιάσματος,
που ανάβλυζε από την σπηλιά του Προφήτη Ηλία, στο κοντινό δάσος Χατζή
Ιμπραήμ της Κασταμονής.
– Απασχόληση
Στην πλειοψηφία τους, οι Κασταμονίες ήταν αστοί και δεν διέθεταν κτήματα
στα γύρω χωριά. Ασχολούνταν με το εμπόριο του γνωστού τιφτικιού (μαλλιά
γίδας), νημάτων, υφαντουργικών αγαθών και δερμάτων. Υπήρχαν επίσης επαγ-
γελματίες, βιοτέχνες, ραφτάδες, σιδεράδες, τσαγκάρηδες, χρυσοχόοι, υπάλλη-
λοι εταιρειών, τραπεζών, φαρμακοποιοί, οδοντίατροι, δικηγόροι, και γιατροί.
186
– Προσωπικότητες
– Οικογένεια Κομνηνών:
Από την Κασταμονή κατάγονταν η μεγάλη αυτοκρατορική οικογένεια των Κομνηνών. Η δυναστεία των Κομνηνών ήταν μία ισχυρή
οικογένεια ευγενών, από την Κόμνη της Θράκης, που κυβέρνησε την Βυζαντινή
αυτοκρατορία (1081-1185), αργότερα δημιούργησαν και κυβέρνησαν την Αυ-
τοκρατορία της Τραπεζούντας (1204 – 1261).
– Κασταμονίτης Θεόδωρος:
Ο Θεόδωρος Κασταμονίτης, έχοντας καταγωγή
από την Κασταμονή ήταν Βυζαντινός αριστοκράτης και ο παντοδύναμος αρ-
χηγός για το μεγαλύτερο μέρος της πρώτης βασιλείας του ανιψιού του, αυτο-
κράτορα Ισαάκου Β ́ Αγγέλου. Ο Αυτοκράτωρ Ισαάκου Β ́ Αγγέλου έκανε δυο
θητείες στον θρόνο από το 1185 έως το 1195 και από το 1203 έως το1204.
Ο λόγος της παντοδυναμίας του ξεκινούσε από την αδυναμία του ανιψιού να
διοικήσει το Βυζαντινό κράτος, δημιουργήθηκαν οικονομικά προβλήματα και
υπήρξε απώλεια εδαφών με την Κύπρο και την Βουλγαρία. Ο Θ. Κασταμονίτης
ήταν ικανός αξιωματούχος, ιδιαίτερα σε φορολογικά θέματα. Η θέση του ήταν
τόσο εξυψωμένη που ο Ισαάκ του επέτρεψε να χρησιμοποιήσει αυτοκρατορι-
κά χαρακτηριστικά, όπως τον πορφυρό στρατιωτικό μανδύα και ένα πορφυρό
κάλυμμα σέλας, ή να υπογράψει με το ειδικό μοβ μελάνι που προοριζόταν για
τον αυτοκράτορα. Ο Θεόδωρος Κασταμονίτης είχε χρηματίσει προηγουμένως
διοικητής του θέματος της Ελλάδος (Θέμα=Μεγάλη Βυζαντινή περιφέρεια). Η
Διοικητική οντότητα ‘’Θέμα Ελλάδος’’ συγκέντρωνε τον μεγαλύτερο αριθμό πό-
λεων από κάθε άλλο Θέμα της Αυτοκρατορίας με 79 πόλεις, ξεχώριζαν, όμως
οι πόλεις του Μωριά και της Ρούμελης. (η περιφέρεια επί Βυζαντίου). Το Θέμα
περιλάμβανε τμήματα της Στερεάς, της Θεσσαλίας και, μέχρι περίπου το 800
μ.Χ., της Πελοποννήσου. Δημιουργήθηκε τον ύστερο 7ο αι. και επέζησε μέχρι
τον ύστερο 11ο/12ο αι. Ο Θ. Κασταμονίτης πέθανε το 1192 μ.Χ.
Οι ιδρυτές της Μονής Κασταμονίτου: Κατά μία παράδοση από την Κασταμώ-
να Παφλαγονίας ή Κασταμονή του Πόντου προέρχονταν ο μοναχός ή μοναχοί
που φθάνοντας στο Άγιο Όρος ίδρυσαν τη Μονή Κασταμονίτου. Κατά νεότερη
παράδοση πιθανόν να ιδρύθηκε από τον Αυτοκράτορα Mέγα Κωνσταντίνο και
ολοκληρώθηκε από τον υιό του, Κωνστάντα.
– Ζεϊμπέκηδες
Ο ζεϊμπέκικος ήταν, αποκλειστικά, αντρικός χορός. Είναι μια έκφραση, συ-
νήθως, μελαγχολικής διάθεσης, με απόλυτη αυτοσυγκέντρωση και μια ένταση
πάθους. Το ζεϊμπέκικο εκφράζει την ατομικότητα του χορευτή. Με ρυθμό 9/8,
είναι ο μόνος ελληνικός χορός, που επιτρέπει τη μεγαλύτερη ελευθερία έκφρα-
σης, στους χορευτές.
Στην αρχαιότητα, χορευόταν προς τιμήν της Κυβέλης, αποτελώντας μια ανα-
ζήτηση, για την ένωση του πνεύματος με το σώμα, του θεού με τον άνθρωπο.
Κατά τον Ηρόδοτο, η λέξη Ζεμπέκος παράγεται από την αρχαία Θρακική λέξη
μπούκο, που προέρχεται από την φρυγική λέξη βέκος και σημαίνει βούκα=μπου-
κιά. Ζευς+βέκος= Ζεϊμπέκος
Ο Τούρκος περιηγητής και συγγραφέας Εβλιά Τσελεμπί (Evliya Çelebi) υπο-
στηρίζει πως ο «ζεϊμπέκικος είναι χορός σύνθετος που συνδυάζει στοιχεία και
από άλλους χορούς: τον τσάμικο και ιδίως τον καλαματιανό, που φαίνεται να
έχει και τον ίδιο ρυθμό, αλλά σε ανάποδη μορφή.
Η άποψη του Τσαρούχη για τους Ζεϊμπέκηδες ήταν, ότι αυτοί ήσαν Έλληνες,
με καταγωγή, κατά κύριο λόγο, από τη Μακεδονία, αλλά και τη Θράκη, οι οποίοι
ακολούθησαν τον Μ. Αλέξανδρο, στην εκστρατεία του, στα βάθη της Ασίας.
Την περίοδο της Τουρκοκρατίας, ο χορός αντλεί την καταγωγή του από
το τάγμα των Ζεϊμπέκων. Οι Ζεϊμπέκοι θεωρούνταν «ιππότες των όρεων» και
ήσαν, υπό διωγμό, εξαιτίας της παραβατικής συμπεριφοράς τους. Ο Τσακιτζής
ήταν ο πιο διάσημος ζεϊμπέκης, ένας μυθικός, λαϊκός ήρωας, υπερασπιστής των
φτωχών, που προστάτευε γυναίκες και ορφανά, ανεξάρτητα από την θρησκεία
τους, ήτανε Εφέ, δηλαδή είχε τον ανώτατο βαθμό στην τάξη των ζεϊμπέκων. Ο
αντίστοιχος, σε φήμη, Εφέ, για την περιοχή της Κασταμονής, ήταν ο Οσμάν Σε-
πετσίογλου. Η επίδραση του στην περιοχή ήταν τόσο μεγάλη ώστε το ζεϊμπέκι-
κο, που χορεύεται, σήμερα, στην Κασταμονή, λέγεται, Ζεϊμπέκικο Σεπετσίογλου.
– Γιοβάν Τσαούς
Ο Γιοβάν Τσαούς ή Ιωάννης Τσάους ή Γιάννης Αιτιτρίδης ή Γιάννης Εϊτζιρί-
δης ή Ετσιρείδης (1893-1942) ήταν Έλληνας μουσικός και λαϊκός συνθέτης ζεϊ-
μπέκικων, αλλά και ρεμπέτικων τραγουδιών, με καταγωγή από τον Πόντο. Γεν-
νήθηκε στην Κασταμονή. Το επίθετο «Τσαούς», το κουβαλούσε από τον Τούρ-
κικο στρατό, όπου υπηρέτησε ως λοχίας. Ήταν κορυφαίος μουσικός και ήξερε
καλά, όχι μόνο τα ζεϊμπέκικα της Κασταμονής, αλλά και την υπόλοιπη μουσική
παράδοση του τόπου του. Ασχολήθηκε από μικρή ηλικία με τη μουσική, παίζο-
ντας ταμπούρ και άλλα έγχορδα (βιολί, ούτι κ.ά.). Πριν ακόμη τη Μικρασιατική
καταστροφή, ήταν πασίγνωστος, ως μουσικός στη Μ. Ασία, σε σημείο που να
καλείται από το σουλτάνο Αβδούλ Χαμίτ, για να παίξει στην αυλή του. Με τη
Μικρασιατική Καταστροφή, ο Γιοβάν Τσαούς βρίσκεται από τα παλάτια του
Αβδούλ Χαμίτ, στα προσφυγικά υπόστεγα του Πειραιά. Στην Ελλάδα δε δούλε-
ψε καθόλου ως επαγγελματίας μουσικός. Έπαιζε και έγραφε για το κέφι του.
Ζούσε, εργαζόμενος ως ράφτης, με βοηθό τη γυναίκα του Αικατερίνη. Το 1930-
31 νοίκιασαν και λειτούργησαν ένα μαγειριό-ουζερί, προς το Πέραμα. Το 1937
μετακόμισαν στην Κοκκινιά. Ο Γιοβάν Τσαούς, μαζί με την γυναίκα του, πέθα-
ναν ξαφνικά τον Οκτώβριο του 1942, αφού δηλητηριάστηκαν, από ακατάλληλη
τροφή, την οποία κατανάλωσαν.
– Οι διώξεις μετά τους Βαλκανικούς πολέμους
Το 1916, επεβλήθη υποχρεωτική στράτευση, στον άρρενα πληθυσμό της
ελληνικής κοινότητας Κασταμονής ηλικίας 18-44. Όσοι είχαν την δυνατότη-
τα να αποφύγουν την υποχρεωτική στράτευση, που σήμαινε βέβαιο θάνατο,
διέφευγαν στην Κωνσταντινούπολη. Όσοι στέλνονταν στα τάγματα εργασίας,
δεν επέστρεφαν ποτέ. Στην συνέχεια και μέχρι το 1922, υπήρξαν εμπόδια στη
λειτουργία του σχολείου, εμπόδια στη χρήση της ελληνικής γλώσσας, καταπα-
τήσεις περιουσιών Ελλήνων και κάψιμο της Εκκλησιάς.
– Η εγκατάσταση στην Ελλάδα
Η ήττα του Ελληνικού στρατού και στη συνέχεια, η Συνθήκη της Λοζάνης
εξαφάνισαν τον Ελληνισμό της Κασταμονής, εντάσσοντας τους, στο τεράστιο
κύμα προσφύγων, προς την Ελλάδα. Οι Κασταμονίτες αποβιβάστηκαν σε δι-
άφορες πόλεις της Ελλάδας όπως Θεσσαλονίκη, Πειραιάς, Βόλος, Πάτρα, Πρέ-
βεζα, Λευκάδα, Κεφαλλονιά και Κέρκυρα. Στη συνέχεια, οι περισσότεροι εγκα-
ταστάθηκαν στα Ιωάννινα. Μεγάλος αριθμός προσφύγων, από την Κασταμονή
εγκαταστάθηκε, το 1923, στην περιοχή της Νέας Ιωνίας Αττικής, στην Αθήνα
αλλά και στη Θεσσαλονίκη.
Οι πρόσφυγες που ασχολούνταν με την γεωργία, στην αρχική καταγραφή
εγκαταστάθηκαν στους παρακάτω αγροτικούς προορισμούς, στους νομούς:
Κοζάνης 43 οικογένειες (εκ των οποίων, 17 στα Λεύκαρα και 15 στο Πρωτο-
χώρι), Θεσσαλονίκης 9, Πέλλας 9, Ιωαννίνων 8, Καβάλας 4, Δράμας 4, Κιλκίς 3,
Πρέβεζας 3, Σερρών 1, Πιερίας 1 και Φλώρινας 1
Μια ομάδα που έφθασε στο Καράμπουρνού της Θεσσαλονίκης, το 1920, είχε
εγκατασταθεί, μετά από ένα χρόνο στο χωριό Πατρίδα κοντά στην Βέροια, οι
οποίοι μετά από διπλό ξεριζωμό μέσα σε 40 χρόνια (καθώς, πριν την εγκατά-
στασή τους, στην Ελλάδα, είχαν καταφύγει στο Καρς), είχαν το κουράγιο, απο-
δεκατισμένοι βέβαια, να φτάσουν στην Ελλάδα. Οι διωγμένοι, από την Καστα-
μονή, θα συναντήσουν κάποια στιγμή, εκεί, τους συμπατριώτες τους.
Η Κασταμονή σήμερα έχει πληθυσμό περίπου 86.085 κατοίκους.
– Βιβλιογραφία:
– Γουλάρας Δ., “Η Κασταμονή και το Ρεμπέτικο 2010 Από τον Οσμάν Σεπετσίογλου
μέχρι τον Γιοβάν Τσαούς”, στο https://www.klika.gr/index.php/arthrografia/
arthra/136-kastamoni-rembetiko.html
– Κάλφογλου Ιωάννης, “Ιστορική γεωγραφία της Μικρασιατικής χερσονήσου”, Κέ-
ντρο Μικρασιατικών Σπουδών, Αθήνα, 2002
– Κοντογιάννης, Π. Μ., “Γεωγραφία της Μικράς Ασίας. Φυσική σύστασις της χώρας,
πολιτική γεωγραφία, φυσικός πλούτος” (Αθήναι 1921),
– Κοροβίνης Θ., “Οι Ζεϊμπέκοι της Μικράς Ασίας”, Άγρα, Αθήνα,2005
– Οικουμενικόν Πατριαρχείον, “Μαύρη Βίβλος διωγμών και μαρτυρίων του εν Τουρ-
κία Ελληνισμού (1914-1918)”, Κωνσταντινούπολις, 1919, στο
– Παπαρρηγόπουλος Κ., “Ιστορία του Ελληνικού Έθνους”, τ. 6,7,12 , Κάκτος, Αθήνα ,1992
– Σολδάτος, Χ., “ Η εκπαιδευτική και πνευματική κίνηση του ελληνισμού της Μικράς
Ασίας (1800-1922) Α: Η γέννηση και η εξέλιξη των σχολείων”, Αθήνα 1989
– Συλλογικό έργο, “Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Larousse Britannica” , Αθήνα, 2006
– Συλλογικό έργο, “Σύγχρονος Εγκυκλοπαίδεια Ελευθερουδάκης”, Αθήνα, χ.χ.
189
– Συλλογικό έργο, “Εγκυκλοπαίδεια του Ποντιακού Ελληνισμού”, Μαλλιάρης-Παι-
δεία, Θεσ/νίκη, 2007
– Σχορέλης Τ. κ.α., “Γιοβάν Τσαούς” στη “Ρεμπέτικη ανθολογία”, Πλέθρον, Αθήνα, 1992
– Στ. Π. Καπλάνογλου Κασταμονή Παφλαγονίας Κοζανιλιφε 2018
Ιστοσελίδες
https://www.worldhistory.org/Asia_Minor/
http://asiaminor.ehw.gr/Forms/fLemmaBody.aspx?lemmaid=3502
http://asiaminor.ehw.gr/forms/fLemmaBodyExtended.aspx…
https://www.worldhistory.org/Asia_Minor/
http://constantinople.ehw.gr/forms/fLemma.aspx?lemmaId=12490Κομνηνών Δυ-
ναστεία (1081-1185) Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού
****************************************************
Υ.Γ. ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
1.Στο βιβλίο μέσα στις 613 σελίδες παρελαύνουν 50 σπουδαίες πόλεις της Μ. Ασία,του Πόντου και της Ανατολικής Θράκης γίνεται αναλυτική ομαδική παρουσίαση πόλεων που ο Ελληνικός πληθυσμός εκδιώχθηκε με εκείνο τον άγαρπο τρόπο από την προγονική του γη αιώνων. .
2. Το βιβλίο έχει αναρτηθεί στο διαδίκτυο σε pdf
https://kemipo-neaionia.gr/…/XERIZOMOS_1922_2022_KEMIPO…
3. Περισσότερες πληροφορίες
© 2022: Έκδοση ΚΕ.ΜΙ.ΠΟ.
Πατρ. Ιωακείμ 4 – 142 34 Ν. Ιωνία – Αθήνα, Τηλ. 210 27 95 012
Email: kemipo@otenet.gr – www.kemipo-neaionia.gr
4.Σταύρος Π. Καπλάνογλου
Γεννήθηκε στην Κοζάνη το 1944 από πρόσφυγες γονείς. Πατέρας ο Παντελής Σταύρου Καπλάνογλου από την Σπάρτη της Μ. Ασίας και μητέρα η Ελισάβετ Ανθοπούλου γεννημένη στην Ρωσία (Τουαψέ)κόρη του Παναγιώτη με καταγωγή από τα Πλάτανα και Αργυρούπολη του Πόντου.
Σπούδασε γεωπόνος στο Α.Π.Θ. και Οικονομικά στη Βιομηχανική Θεσσαλονίκης. Υπήρξε Νομαρχιακός σύμβουλος και Πρόεδρος του Εμποροβιομηχανικού Επιμελητηρίου Κοζάνης. Έγραφε και παρουσίαζε στην Τηλεόραση και τα Μ.Μ.Ε. για οικονομικά και ιστορικά θέματα
και ιδιαίτερα για τις Αλησμόνητες πατρίδες (Συνέγραψε 2 βιβλία).
Τιμήθηκε το 2012 από την Ένωση Σπάρτης Μ. Ασία
ΔΕΙΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ
