Θυμάται ακόμα εκείνη τη συζήτηση που είχαν περί κοσμολογίας και κοσμογονίας με τη φιλοσοφική σημασία των όρων. Γι αυτόν κοσμολογία ήταν η φιλοσοφία της φύσης, αφού κάθε μεγάλο φιλοσοφικό σύστημα έχει τη δική του κοσμολογία, η οποία πραγματεύεται θέματα όπως είναι η ύπαρξη της ύλης και η σύστασή της, η δημιουργία του κόσμου και η ιδιαίτερα του δικού μας ηλιακού συστήματος, η φύση και η προέλευση της ζωής, το πρόβλημα της μηχανοκρατίας και της τελεοκρατίας, της εξέλιξης και της σταθερότητας.
Η κοσμογονία έχει ως αντικείμενο μελέτης και έρευνας, τη γένεση του κόσμου, όπως αυτή εμφανίζεται σε μυθική – ποιητική μορφή σε όλους σχεδόν τους λαούς, ωστόσο τα πρώτα συστήματα αυτής της φιλοσοφικής σκέψης, που συνδυάζουν την ποιητική διάθεση του μύθου με τη συγκεκριμένη παρατήρηση και το λογικό διαλογισμό, τα συναντούμε στις αρχαίες ελληνικές κοσμογονίες.
Η ιδιαίτερη, όμως αδυναμία του (που την έδειχνε και την ομολογούσε σε κάθε ευκαιρία) ήταν η ενασχόλησή του με την ανάλυση και την ερμηνεία του αρχαίου ελληνικού πνεύματος, της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας, την οποία θεωρούσε το παράθυρο από όπου εισήλθε η γνώση στην ανθρωπότητα.
Το παράθυρο αυτό το άνοιξαν κάπου εκεί στον 6ο π.Χ αιώνα οι Ίωνες, στις παραθαλάσσιες πόλεις της αρχαίας Ελλάδας, εκεί όπου ευδοκίμησε ένας καινοφανής τρόπος σκέψης, που ονομάστηκε φιλοσοφία από τον πατέρα αυτής, το Θαλή το Μιλήσιο. Αν και υπάρχει και η άλλη άποψη που θέλει τον Ηρόδοτο πρώτο να χρησιμοποιεί το ρήμα φιλοσοφείν κάνοντας αναφορά στα ταξίδια του Σόλωνα για την αναζήτηση της γνώσης.
Όπως κι αν έχει, πάντως, πρώτοι εκείνοι οι Ίωνες φιλόσοφοι αντικατέστησαν τους μύθους, που είχε πλάσει η φαντασία των λαών της Ανατολής, με την αντίληψη περί της αιώνιας ουσίας και του νόμου του γίγνεσθαι. Αυτοί πρώτοι επιδίωξαν να ερμηνεύσουν τη φύση με βάση τους δικούς της καθολικούς και προβλέψιμους νόμους απελευθερώνοντας την ανθρώπινη νόηση από τα δεσμά της δεισιδαιμονίας, κι έτσι, ανέδειξαν ως όργανο για την ερμηνεία του κόσμου, τον ορθό λόγο.
Εκείνη η περίοδος, σε ό,τι αφορά την αναζήτηση και την απόκτηση γνώσεων, ήταν γι αυτόν η πιο γόνιμη.
Με τις ώρες χάνονταν στα αναγνωστήρια και στις βιβλιοθήκες και βυθίζονταν στα έργα των ελλήνων φιλοσόφων. Η επικέντρωση του ενδιαφέροντός του στο ζήτημα της αρχής της φύσης και του υλικού κόσμου, του προξενούσε ξεχωριστή ευχαρίστηση και χαρά, γι αυτό και πάσχιζε όλο και περισσότερο να γνωρίσει τη σκέψη αυτών που άνοιξαν τους δρόμους για τη σοφία και την επιστήμη, αυτών που εν τέλει θεμελίωσαν τον σύγχρονο λεγόμενο ευρωπαϊκό πολιτισμό.
Ηλίας Κ Μάρκου