Πρώτα Ώβασον κι επεκεί κακάντσον!
(κάνε πρώτα το αβγό και μετά τα κακαρίσματα)
Ποντιακή παροιμία. Αναφέρεται στον αυτοπροβαλλόμενο, στον καυχησιάρη, στον φαφλατά. Διδάσκει την ταπεινότητα, τη σύνεση, τη μετριοφροσύνη, την αυτοσυγκράτηση. Σημασία έχουν τα έργα και όχι τα λόγια. Ο θυμόσοφος ποντιακός λαός θέλει να μας προφυλάξει από τη γελοιοποίηση. Από τα δύο ημιστίχια το πρώτο αναφέρεται στην επίτευξη του στόχου, στην παραγωγή έργου και το δεύτερο στην προβολή του. Χρονικά και αξιακά προηγείται η παραγωγή έργου, η πραγμάτωση σκοπών και ακολουθεί ο διατυμπανισμός του.
Το μέτρο ενισχύει το νόημα του περιεχομένου: στο πρώτο ημιστίχιο, πρώτα ώβασον, έχουμε έναν τροχαίο -υ και έναν δάκτυλο -υυ: ο τροχαίος παραπέμπει σε εμβατήριο: “σε γνωρίζω από την κόψη… τι τιμή στο πάλικάρι”, ο δάκτυλος σε έπος: “άνδρα μοι έννεπε, Μούσα πολύτροπον..” Στο δεύτερο ημιστίχιο, κι επεκεί κακάντσον, έχουμε έναν ανάπαιστο υυ- και έναν μεσοτονικό υ-υ: ο ανάπαιστος εκφράζει αυτοσυγκράτηση έως θρήνο, μοιρολόγι: “στων Ψαρρών την ολόμαυρη ράχη..”, ο μεσοτονικός αρμονία, σύνεση, ισορροπία. Ο αριθμός συλλαβών, εκφράζει και αυτός την ισομετρία μεταξύ έργου και προβολής του: ώβασον.. κακάντσον, από τρεις συλλαβές. Μην υπερτιμάς, αλλά και μην υποβαθμίζεις το έργο σου. Την υπεροχή του έργου έναντι της προβολής του μας το δείχνει το μέτρο: δάκτυλος – μεσοτονικό.
Υποσημείωση: έτος 1958: ο γράφων είναι πρωτοετής φοιτητής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Επίκειται ποδοσφαιρικός αγώνας μεταξύ ΠΑΟΚ και Απόλλωνα Καλαμαριάς. Όλη την εβδομάδα οι παράγοντες του ΠΑΟΚ προβαίνουν σε δηλώσεις του τύπου: “θα νικήσουμε με 4-0, 6-0 κλπ” Στον αγώνα αναδεικνύεται νικήτρια η Καλαμαριά με 2-1. Σε μια εφημερίδα την επόμενη μέρα διαβάζουμε δήλωση των παραγόντων του Απόλλωνα: “πρώτα ώβασον κι επεκεί κακάντσον”!!! Ακόμα γελάμε…
ΣΑΒΒΙΔΟΥ ΒΕΤΤΑΠοντιακή παροιμία. Αναφέρεται στον αυτοπροβαλλόμενο, στον καυχησιάρη, στον φαφλατά){kind=link}